Το 2018 θα είναι αδιαμφησβήτητα η χρονιά που δεν θα μας βγάλει… λάδι και αυτό δεν είναι καθόλου απλό. Δεν έχουμε να κάνουμε μόνο με την απώλεια της γεύσης από το τραπέζι μας, αλλά και για χιλιάδες νοικοκυριά που ζουν στα όρια της απόγνωσης. «Προφανώς κάτι κάναμε λάθος, ή κάτι δεν το κάναμε καλά» όπως λέει ο Θανάσης Πετρόπουλος, Γεωπόνος MSc και Πρόεδρος του Γεωτεχνικού Επιμελητηρίου Πελοποννήσου και Δυτικής Στερεάς Ελλάδας, ο οποίος μας βάζει στο πνεύμα μιας σχεδόν… αλάδωτης χρονιάς
Ελλάδα και ελαιοκαλλιέργεια- Τι σημαίνει σε οικονομικά μεγέθη αυτή η σχέση;
«Το ελαιόλαδο θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως το εθνικό μας προϊόν. Η συνεισφορά του στο ΑΕΠ της χώρας υπερβαίνει ετησίως το 1,5δις €. Η Ελλάδα με παραγωγή λαδιού 280.000 τόνους περίπου ετησίως, είναι τρίτη χώρα στον κόσμο μετά την Ισπανία και την Ιταλία.
Η Αχαΐα παράγει 8.000 με 10.000 τόνους λάδι ετησίως και εμπλέκονται με την ελαιοκαλλιέργεια 25.000 νοικοκυριά. Στην Πελοπόννησο παράγεται πάνω από το 55% την εγχώριας παραγωγής ελαιολάδου. Υπάρχουν πολλές αγροτικές οικογένειες που ζουν αποκλειστικά από την ελαιοκαλλιέργεια. Δυστυχώς ως χώρα δεν έχουμε την πολυτέλεια για χαμένες χρονιές σε παραγωγικά προϊόντα.
Ο σημαντικότερος εχθρός της ελιάς, στη λεκάνη της Μεσογείου, είναι ο δάκος.
Η καταπολέμησή του γίνεται σε συνεργασία του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης & Τροφίμων και των Περιφερειών. Για το σκοπό αυτό κατά την παραγωγή του ελαιολάδου τα ελαιοτριβεία παρακρατούν από τους παραγωγούς ποσοστό 2% υπέρ της δακοκτονίας.
Η μέθοδος καταπολέμησης του δάκου που εφαρμόζεται στη χώρα, είναι αυτή των δολωματικών ψεκασμών, είναι η οικονομικότερη και οικολογικότερη μέθοδoς, γίνεται επίγεια και στοχευόμενα. Για να είναι αποτελεσματικοί οι ψεκασμοί, θα πρέπει να γίνονται τον κατάλληλο χρόνο και σε ομαδική βάση. Για την υλοποίηση του έργου της δακοκτονίας, γίνονται προσλήψεις εποχιακών Γεωπόνων για την επίβλεψη του έργου και μέσα από διαγωνιστική διαδικασία προκύπτει ο ανάδοχός του»
Τι έφταιξε κι φτάσαμε ως εδώ;
«Η φετινή χρόνια στην καλλιέργεια της ελιάς παρουσιάζει ιδιαιτερότητες. Μετά την καλή σε ποιότητα και ποσότητα ελαιοκομική χρονιά του 2017, αναμέναμε μείωση της παραγωγής λόγω του φαινομένου της παρενιαυτοφορίας.
Οι καιρικές συνθήκες που επικράτησαν στο τέλος της Άνοιξης -αυξημένη υγρασία και υψηλές θερμοκρασίας- ευνόησαν την πρωιμότητα της ελιάς - την ανάπτυξη των πληθυσμών δάκου και- μυκητολογικών ασθενειών όπως το γλοιοσπόριο.
Η έναρξη των ψεκασμών σε αρκετές περιοχές καθυστέρησε. Και οι λόγοι ήταν πολλοί.
-Τα τελευταία χρόνια έχει αλλάξει η διαγωνιστική διαδικασία, είτε δημοπρατείς το διαγωνισμό καταπολέμησης του δάκου είτε την Πατρών – Πύργου, η διαδικασία είναι η ίδια. Και κατά την άποψη μου, έτσι πρέπει να γίνονται οι διαγωνισμοί με αυστηρούς όρους και απόλυτη διαφάνεια, σε αυτά τα θέματα δεν χωρούν εκπτώσεις.
- Με ευθύνη του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης οι πιστώσεις για τη δακοκτονία εγκρίθηκαν τον Φεβρουάριο και η όλη διαδικασία ολοκληρώθηκε τον Ιούλιο. Άρα στις περισσότερες των περιπτώσεων δεν εφαρμόστηκε έγκαιρα. Σε πολλές περιοχές της Πελοποννήσου χάσαμε έναν αρχικό ψεκασμό, σε άλλες απαιτήθηκε ένας επί πλέον ψεκασμός αλλά δεν έφτασαν τα χρήματα».
Υπάρχει εκτίμηση για το πόσο μειωμένη αναμένεται φέτος η παραγωγή;
«Η αρχική διαπίστωση είναι πως η απώλεια παραγωγής θα είναι πάνω από 70%. Όσο προχωρά η ελαιο-συλλογή το ποσοστό αυτό θα διαμορφωθεί στα πραγματικά δεδομένα. Επίσης και η επιτραπέζια ελιά έχει υποστεί τεράστια καταστροφή καθώς οι προσβεβλημένες ελιές από δάκο έχουν χάσει την εμπορική τους αξία.
Κατά την εκτίμηση μου, το σημαντικότερο πρόβλημα που αντιμετωπίζει η φετινή παραγωγή ελαιολάδου είναι η υποβάθμιση της ποιότητας του και η αλλοίωση των γευστικών χαρακτηριστικών του.
Τα Ελληνικά ελαιόλαδα διαθέτουν ισχυρό brand name στην παγκόσμια αγορά, είναι συνώνυμα της ποιότητας. Όλοι έχουμε ακούσει ιστορίες για επιτυχημένες επιχειρηματικές πρωτοβουλίες που πωλούν το λάδι σε δεκαπλάσια τιμή στα ράφια των χωρών πέραν του Ατλαντικού. Κοντολογίς δεν έχουμε την πολυτέλεια να ρισκάρουμε του συγκριτικό μας πλεονέκτημα – την ποιότητα-έναντι των ανταγωνιστών μας».
Υπάρχουν πολιτικές ευθύνες;
«Διαχρονικές θα έλεγα. Οι πολιτικοί στην Ελλάδα αντιμετωπίζουν τον αγροτικό τομέα ως ένα πεδίο εύκολο για αλίευση ψήφων. Χαϊδεύουν τα αυτιά των αγροτών με παροχές και υποσχέσεις και ξεχνούν ότι ο πρωτογενής τομέας είναι ένας παραγωγικός τομέας που μπορεί να παράγει πλούτο για τη χώρα. Ακόμα και στο λάδι που είναι το εθνικό μας προϊόν ,απουσιάζει ο μακροχρόνιος σχεδιασμός προώθησης του προϊόντος και η προστασία της παραγωγής. Και σε αυτόν τον τομέα, κάτι κάνουμε λάθος ως χώρα ή μάλλον κάτι δεν κάνουμε σωστά».
Τι πρέπει να γίνει;
«Κατά την άποψη μου, ο τρόπος που γίνεται η δακοκτονία στη χώρα μας είναι παρωχημένος. Το μοντέλο σχεδιάστηκε τουλάχιστον πριν σαράντα χρόνια και το ακολουθούμε με μικρές παραλλαγές. Καταρχάς έχουμε άλλα κλιματικά δεδομένα – νέες δραστικές ουσίες - νέες τεχνολογίες και η επιστημονική γνώση μας παρέχει νέα εργαλεία. Πολλοί παρουσιάζουν ως πρόβλημα τον τρόπο που γίνονται οι διαγωνισμοί , επαναλαμβάνω πως η διαφάνεια σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να θεωρηθεί μειονέκτημα.
Τι πρέπει να κάνει ο κάθε εμπλεκόμενος φορέας ;
Όσον αφορά το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων οφείλει:
- έγκαιρη εξασφάλιση των πιστώσεων
- αύξηση του αριθμό των εποχιακών Γεωπόνων που επιφορτίζονται με την επιστημονική παρακολούθηση του προγράμματος
- προμήθεια της κατάλληλης δραστικής ουσίας εξουδετέρωσης των δάκο-πληθυσμών.
Όσον αφορά τις Περιφέρειες:
-Η οριοθέτηση των περιοχών όπου γίνεται η δακοκτονία θα πρέπει να επαναπροσδιοριστεί με επιστημονικά κριτήρια. Χαρακτηριστική περίπτωση αποτελεί για την Αχαΐα το γεγονός ότι μέχρι σήμερα στον Δήμο Δυτικής Αχαΐας δεν υλοποιείται πρόγραμμα δάκο- προστασίας.
-Οι συμβάσεις ανάθεσης της δακοκτονίας να είναι τριετείς με τους διαγωνισμούς να πραγματοποιούνται από τις οικονομικές τους υπηρεσίες και
- να δώσουν μεγαλύτερη ευελιξία κίνησης στους Γεωπόνους.
Και το σημαντικότερο, να κάνουμε χρήση της καινοτομίας στη γεωργία : ψηφιακή απεικόνιση των ελαιώνων, χρήση δορυφορικών συστημάτων παρακολούθησης (GPS) και ηλεκτρονικές παγίδες για μετάδοση δεδομένων σε πραγματικό χρόνο.
Γ. Κοντογεωργοπούλου
εφ. 7 Μέρες Ενημέρωση
