Τρύπα στη γεωγραφία, η Νέα Μανωλάδα παραμένει ανοιχτή πληγή που κανείς για την ώρα δεν έχει βρει τον τρόπο να θεραπεύσει. Γύρω από την πόλη περίπου 4.000 άνθρωποι εξακολουθούν να ζουν σε φαβέλες, ενώ –σύμφωνα με καταγγελίες αλληλέγγυων– παρόλο που έχει δοθεί στους εργοδότες δυνατότητα να ασφαλίζουν τους εργάτες με εργόσημο, μόλις 500 έχουν ασφάλιση σ’ ένα σύνολο 12.500 εργατών που ζουν μόνιμα στην περιοχή.
Η πυρκαγιά που ξέσπασε σε καταυλισμό τον Ιούνιο και «ξεσπίτωσε» 400 Μπανγκλαντεσιανούς εργάτες έφερε ξανά στην επικαιρότητα με τρόπο δραματικό τη Μανωλάδα.
Η φαβέλα κάηκε ολοσχερώς και μαζί της τα διαβατήρια, οι άδειες διαμονής και οι αιτήσεις, οι ιατρικές βεβαιώσεις, τα τραπεζικά έγγραφα και τα όποια χρήματα είχαν καταφέρει να μαζέψουν οι εργάτες.
Τέσσερις μήνες μετά, κανένα από τα προβλήματα των πυρόπληκτων -έστω- εργατών δεν έχει λυθεί. Δέκα χρόνια μετά τις πρώτες αποκαλύψεις για το τι πραγματικά κρύβεται πίσω από το «οικονομικό θαύμα» της φράουλας και πέντε χρόνια ύστερα από τότε που στην κυριολεξία οι φράουλες βάφτηκαν με αίμα, καμία λύση δεν έχει βρεθεί ώστε να μπει οριστικό τέλος στην άγρια δύση της Μανωλάδας –και των «Μανωλάδων»– αυτής της χώρας.
Στις 5 Σεπτεμβρίου, 164 εργάτες με έγγραφο απευθύνθηκαν στα συναρμόδια υπουργεία Εργασίας, Μεταναστευτικής Πολιτικής, Αγροτικής Ανάπτυξης και στον Συνήγορο του Πολίτη, τον Εθνικό Εισηγητή για την καταπολέμηση της εμπορίας ανθρώπων και την Εθνική Επιτροπή Δικαιωμάτων του Ανθρώπου ζητώντας να υλοποιηθούν τα αυτονόητα: να αντικατασταθούν τα χαμένα έγγραφα, να τους εξασφαλιστούν ανθρώπινες συνθήκες διαβίωσης, να γίνουν έλεγχοι στους εργοδότες και να τους δοθεί το επίδομα για τους πυρόπληκτους.
Σειρά αιτημάτων
Το μόνο που έχει χορηγηθεί στους πυρόπληκτους μετανάστες είναι η «Βεβαίωση Πυρκαγιάς» από την Πυροσβεστική Υπηρεσία Λεχαινών, όπου αναφέρονται αναλυτικά τα αντικείμενα και έγγραφα που καταστράφηκαν ολοσχερώς.
Οι εργάτες αναρωτιούνται αν και πότε έχει ξεκινήσει η διαδικασία αντικατάστασης των εγγράφων τους.
Από την πλευρά του υπουργείου Εργασίας μάς απάντησαν πως καταβάλλεται κάθε δυνατή προσπάθεια ώστε τα αιτήματα των εργατών να υλοποιηθούν άμεσα.
Οι εργάτες ζητούν:
◼Αυτοψίες για τον εντοπισμό των παραβιάσεων της εργατικής και ασφαλιστικής νομοθεσίας στις αγροκαλλιέργειες.
◼Να τους χορηγηθεί έκτακτη οικονομική ενίσχυση, ανάλογη με αυτήν που έλαβαν οι πυρόπληκτοι στο Μάτι κατ’ εφαρμογή της αρχής της ίσης μεταχείρισης.
◼Να δημιουργηθούν χώρος υποδοχής εργατών γης-μεταναστών και ασφαλή καταλύματα.
◼Να θεσμοθετηθεί νέα διαδικασία για τη χορήγηση αδειών εποχικής εργασίας.
◼Οι συναρμόδιοι υπουργοί να λάβουν κάθε πρόσφορο μέτρο για την άρση των συνθηκών ανάπτυξης φαινομένων εμπορίας ανθρώπων με σκοπό την εργασιακή εκμετάλλευση.
Οπως μας εξηγούν μέλη της οργάνωσης Generation 2.0, που εδώ και ενάμιση χρόνο πραγματοποιούν σεμινάρια ενημέρωσης στους Μπανγκλαντεσιανούς εργάτες γης στη Μανωλάδα, η επιστολή των άστεγων και πυρόπληκτων μεταναστών προς τα υπουργεία δεν είναι παρά το τελευταίο βήμα σε μια συστηματική και πολύπλευρη παρέμβαση στην περιοχή.
Η Sebene Eshete, κόρη μεταναστών η ίδια, που έχει γεννηθεί και σπουδάσει στην Ελλάδα, από τα ιδρυτικά μέλη των Generation 2.0, μιας οργάνωσης που περιλαμβάνει νέους ανθρώπους, ντόπιους και μετανάστες, που αγωνίζονται για την ισονομία και τα ανθρώπινα δικαιώματα ενάντια σε κάθε είδους διακρίσεις, μας εξηγεί ότι και στη Μανωλάδα και στη Λάππα επικρατούν παρόμοιες συνθήκες εξαθλίωσης και μια μόνιμη κατάσταση «παρανομοποίησης», που διαιωνίζει την εκμετάλλευση.
«Εργάτες που διαμένουν χρόνια στην περιοχή οι περισσότεροι δεν έχουν χαρτιά. Επισκεφθήκαμε πολλές φορές τους καταυλισμούς. Αντικρίσαμε σοκαριστικές εικόνες που αρκεί να τις δεις μία φορά για να σου χαραχτούν στο μυαλό για πάντα».
Η κατάσταση έφτασε στα άκρα μετά την καταστροφική πυρκαγιά του καλοκαιριού.
Η Sebene μάς περιγράφει σκηνές που δημιουργούν αν μη τι άλλο ερωτήματα και για τη στάση των αυτοδιοικητικών αρχών:
«Στο χωράφι του ιδιώτη που τους μετέφεραν, δεν έκαναν τίποτα για να διευκολύνουν τη διαμονή τους. Δεν τους μαζεύουν τα σκουπίδια, δεν καθάριζαν τις ελάχιστες χημικές τουαλέτες. Σαν να ήθελαν με έναν τρόπο να τους πουν να τα μαζεύουν».
Επιτόπιες αυτοψίες
Τα μέλη της Generation 2.0 πραγματοποίησαν επιτόπιες αυτοψίες στο πεδίο, αλλά και συμμετείχαν σε διαβουλεύσεις με την τοπική κοινωνία, δήμο και εργοδότες.
Οπως λένε, διαπίστωσαν ότι ενώ στα λόγια οι περισσότεροι δήλωναν πως ενδιαφέρονται για την καλυτέρευση των συνθηκών ζωής και εργασίας των μεταναστών, στην πράξη πετούσαν το μπαλάκι ο ένας στον άλλο.
«Μιλήσαμε με εργοδότες που δήλωναν ότι θα ήθελαν να προσλάβουν τους εργαζομένους νόμιμα, αλλά ταυτόχρονα έλεγαν ότι είναι ο νόμος αυτός που δεν τους διευκολύνει».
Πρόκειται για τροπολογία στον νόμο για τη μετανάστευση 4251/2014, που ψηφίστηκε το 2016, για τη «ρύθμιση της απασχόλησης των παράτυπα διαμενόντων πολιτών τρίτων χωρών στην αγροτική οικονομία».
Η ρύθμιση προέβλεπε την ασφάλιση των εργατών με εργόσημο έπειτα από δήλωση των εργοδοτών στην Αποκεντρωμένη Διοίκηση ότι «αντιμετωπίζουν κατάσταση ανωτέρας βίας» και δεν μπορούν να συνάψουν νόμιμες συμβάσεις εργασίας.
Ο Νίκος Παπαγεωργίου είναι μέλος της Κίνησης Υπεράσπισης Δικαιωμάτων Προσφύγων και Μεταναστών.
«Τι έχει αλλάξει μετά τον Ιούνιο, που άνοιξε και πάλι η δημόσια συζήτηση για τις ‘‘Μανωλάδες’’;», τον ρωτήσαμε.
«Δυστυχώς τίποτα, η κατάσταση παραμένει τραγική», μας είπε ο κ. Παπαγεωργίου, ο οποίος εκτιμά ότι στο σύνολο των 12.500 εργατών στα χωράφια της δυτικής Αχαΐας είναι ζήτημα να έχουν ασφαλιστεί οι 500 - κι αυτοί όχι για όλες τις μέρες που εργάστηκαν.
«Πρέπει η πολιτεία να στείλει την οικονομική αστυνομία και το ΣΕΠΕ να διενεργήσουν σαρωτικούς ελέγχους στις περιοχές αυτές όπου καταστρατηγείται κάθε έννοια εργατικής και ασφαλιστικής νομοθεσίας. Πρέπει άμεσα επίσης να φροντίσει για την υγεία όσων δουλεύουν στα θερμοκήπια όπου δεν υπάρχει εξαερισμός και η θερμοκρασία φτάνει τους 50 βαθμούς Κελσίου. Οι εργάτες είναι εκτεθειμένοι σε αναπνευστικά, δερματολογικά, νευρολογικά προβλήματα, παθήσεις του αναπνευστικού... μέχρι καρκίνο. Τα μέτρα προστασίας για όσους υφίστανται έκθεση στα φυτόφαρμακα είναι ανύπαρκτα».
Δρ Κωνσταντίνα Μιχοπούλου, δικηγόρος εργατών γης:«Δεν έχει ληφθεί κανένα ουσιαστικό μέτρο από την πολιτεία»
Οι 164 εργάτες γης που στέλνουν την επιστολή, όπως και αμέτρητοι συνάδελφοί τους όλα αυτά τα χρόνια, καταγγέλλουν το κλίμα φόβου και «συγκαλύψεις τύπου ομερτά» για να μη διαταραχθεί ένα σύστημα αγροτικής παραγωγής που βασίζεται στην εκμετάλλευση της εργασίας μεταναστών. Αλλωστε, το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου έλαβε μια απόφαση εμβληματικού χαρακτήρα και καταδίκασε την Ελλάδα για παραβίαση του άρθρου 4 της ΕΣΔΑ, που απαγορεύει την καταναγκαστική εργασία.
Πρόκειται για την πρώτη απόφαση του ΕΔΔΑ στην οποία εξετάζει την περίπτωση της εμπορίας ανθρώπων για σκοπούς εργασιακής εκμετάλλευσης στον αγροτικό τομέα και, φυσικά, αναφέρεται στη Μανωλάδα.
«Τι έγινε από τότε για να σπάσει ο φαύλος κύκλος της παρανομίας και της εκμετάλλευσης;», ρωτήσαμε τη δρα Κωνσταντίνα Μιχοπούλου, πληρεξούσια δικηγόρο των εργατών γης.
«Δεν έχει ληφθεί κανένα ουσιαστικό μέτρο από την πολιτεία για την πραγματική συμμόρφωση με το δεδικασμένο της απόφασης του ΕΔΔΑ. Η κατ’ εξαίρεση διαδικασία του άρ.13 Α του Κώδικα Μετανάστευσης δεν απέδωσε, όπως άλλωστε αναμενόταν, καθώς δεν δημιούργησε ένα σχήμα νόμιμων εργατών γης, μεταθέτοντας μάλιστα το βάρος ευθύνης αποκλειστικά στον εργοδότη που καλείται να δηλώσει την απασχόληση του αλλοδαπού πριν από την προσφορά της εργασίας του. Ως αποτέλεσμα, συνεχίζεται η απασχόληση αλλοδαπών χωρίς χαρτιά, κάτω από παράνομες, ιδιαίτερα επαχθείς συνθήκες εργασίας που συχνά φτάνουν τα όρια του εργασιακού trafficking».
Η δικηγόρος των εργατών, μέρος της ομάδας που έφερε την υπόθεση των θυμάτων της Μανωλάδας στο ΕΔΔΑ, επιμένει ότι ο ρόλος του ΣΕΠΕ είναι κομβικός και οργανωμένα μικτά ελεγκτικά κλιμάκια υποχρεώνονται από τη νομοθεσία να πραγματοποιούν επιτόπιες υπαίθριες αυτοψίες στις καλλιέργειες, αλλά και στους χώρους διαβίωσης:
«Ολα αυτά απαιτούν οργανωμένη πολιτική σχεδιασμού δράσης άνωθεν και δεν εναπόκειται απλώς στην ερμηνεία των κανόνων δικαίου από τον κατά τόπο υπάλληλο ΣΕΠΕ, όταν μάλιστα το προσωπικό δεν επαρκεί. Τέλος, ο ρόλος των ΟΤΑ, ιδίως αναφορικά με τις συνθήκες διαβίωσης και υγιεινής των εργατών χωρίς χαρτιά, θα μπορούσε να είναι καθοριστικός, καθώς τα φαινόμενα αυτά συμβαίνουν κυριολεκτικά δίπλα και εν γνώσει τους».
Τι επείγει να γίνει σήμερα;
«Η τοπική κοινωνία και η πλειονότητα των παραγωγών χρειάζονται τους εργάτες αυτούς, που μπορεί να φτάνουν ώς και τους 6.000 την εποχή της συγκομιδής. Ωστόσο, χρειάζεται και οργανωμένο πλαίσιο παροχής εργασίας χωρίς την ανάπτυξη “μορφωμάτων” εξυπηρέτησης κάποιων παραγωγών. Το αίτημα των εργατών είναι ανθρώπινες συνθήκες διαβίωσης και νομιμοποιητικό έγγραφο την περίοδο της συγκομιδής, που οι ανάγκες της περιοχής είναι αυξημένες για εργατικά χέρια».
Εφη Αχτσιόγλου, υπουργός Εργασίας: «Θα καταπολεμήσουμε άμεσα την εργοδοτική παραβατικότητα»
«Την ημέρα που κάηκε ο καταυλισμός των μεταναστών εργατών γης βρέθηκα μαζί με τον υφυπουργό Εργασίας δίπλα στους πληγέντες, ώστε να συνδράμουμε στην άμεση λήψη μέτρων για την υλική στήριξή τους. Αμεσα τους διατέθηκαν είδη πρώτης ανάγκης, ρουχισμός, τροφή και στέγαση. Στις συζητήσεις που είχαμε μας κατήγγειλαν φαινόμενα εργοδοτικής παραβατικότητας και καταστρατήγησης δικαιωμάτων, τα οποία είμαστε αποφασισμένοι να καταπολεμήσουμε. Πρόσφατα συναντηθήκαμε και με αντιπροσωπεία τους στο υπουργείο.
Από την πλευρά μας εντατικοποιούμε την παρουσία του ΣΕΠΕ στην ευρύτερη περιοχή της Μανωλάδας. Στο πρώτο εξάμηνο του 2018 πραγματοποιήθηκαν 34 έλεγχοι σε συσκευαστήρια, κατά τους οποίους έχουν επιβληθεί 6 πρόστιμα ύψους 24.450,54 ευρώ.
Το αμέσως επόμενο διάστημα επικυρώνουμε τη διεθνή σύμβαση εργασίας 129, ένα κενό δεκαετιών για τη χώρα μας, η οποία διαμορφώνει ένα ολοκληρωμένο πλαίσιο ελέγχου και επιβολής της νομιμότητας στους αγροτικούς χώρους εργασίας. Το ΣΕΠΕ της περιοχής ενισχύεται με προσωπικό και την περίοδο των αγροτικών εργασιών και της συγκομιδής οι έλεγχοι θα είναι εκτεταμένοι.
Παράλληλα, εξετάζουμε ενδελεχώς τη δυνατότητα χορήγησης οικονομικής ενίσχυσης στους πληγέντες, παρά τους υπαρκτούς νομοθετικούς και θεσμικούς περιορισμούς.
Τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι εργάτες γης στη Μανωλάδα πέρα από την εργατική τους διάσταση έχουν αυτονοήτως και τις ιδιαιτερότητες του μεταναστευτικού ζητήματος.
Η αντιμετώπιση των προβλημάτων προχωρά σε συνεργασία με τα συναρμόδια υπουργεία. Για την κυβέρνησή μας δεν υπάρχουν αόρατοι ή δεύτερης κατηγορίας πολίτες και εργάτες και σε αυτή την κατεύθυνση συντείνουν όλες μας οι προσπάθειες».
Πηγή
efsyn.gr
