Είναι γεγονός ότι από την αποκατάσταση της Δημοκρατίας το 1974, το κοινοβουλευτικό μας πολίτευμα είναι κατοχυρωμένο στη πράξη και στη συνείδηση των Ελλήνων. Κάποιες παρεκτροπές που γίνονται περιστασιακά, δεν αλλοιώνουν την ουσία του, ενώ όλα τα κόμματα είναι ενωμένα στην αντιμετώπιση πιθανόν κινδύνων. Σήμερα όλα τα κράτη της Ευρώπης έχουν Δημοκρατικά Κοινοβουλευτικά Πολιτεύματα και εκλεγμένες κυβερνήσεις.
Τι συνέβαινε όμως πριν 50 χρόνια; Στη Δυτική Ευρώπη, σε μεγάλα κράτη (Ισπανία, Πορτογαλία, Ελλάδα ) επικρατούσαν δικτατορικά καθεστώτα, ενώ στην Ανατολική ,ο κομμουνιστικός ολοκληρωτισμός. Οργανώσεις αντιπάλευαν το φασισμό. Για την συνειδητοποίηση και ενεργοποίηση όμως των πολιτών χρειάζονταν γενναίες πράξεις. Τη περίοδο 1965-70 οι δημόσιες αυτοπυρπολήσεις αγωνιστών, ήταν μία γενναία πράξη για την ευαισθητοποίηση της κοινής γνώμης. Η αρχή είχε γίνει από τους μοναχούς στο Θιβέτ ( επί μία εβδομάδα αυτοπυρπολείτο και ένας μοναχός σε ένδειξη διαμαρτυρίας για τις θρησκευτικές καταπιέσεις των ). Οι αυτοπυρπολήσεις έγιναν πράξη και για τους αγωνιστές της Δημοκρατίας. Στις κηδείες των θυμάτων ο λαός έβρισκε την ευκαιρία να εκδηλωθεί και να εκφράσει την αντίθεση του στο καθεστώς και να εκδηλώσει τα δημοκρατικά του φρονήματα. Κλασσικό παράδειγμα η μεγαλειώδης κηδεία του αυτοπυρπολημένου φοιτητή Γιάν Πάλαχ στις19/1/69 στη Πράγα, για διαμαρτυρία στη Σοβιετική στρατιωτική εισβολή κατά τη διάρκεια της «Άνοιξης της Πράγας».
Ο Κωνσταντίνος (Κώστας) Γεωργάκης ήταν φοιτητής Γεωλογίας στη Γένοβα της Ιταλίας. Γεννήθηκε στη Κέρκυρα το 1948. Ενεργός πολιτικά από νεαρή ηλικία, υπήρξε μέλος της Ελληνικής Δημοκρατικής Νεολαίας (Ε.ΔΗ.Ν.), νεολαία της Ένωσης Κέντρου. Στη Γένοβα αναπτύσσει πολιτική δράση. Καταγγέλλει τις προσπάθειες της χούντας να εισέλθουν στις φοιτητικές οργανώσεις και τους αντιδικτατορικούς πυρήνες. Υπέστη προπηλακισμούς και ξυλοδαρμούς από παρακρατικούς τραμπούκους. Η Χούντα έχει ξεκινήσει διαδικασίες διακοπής της αναβολής στράτευσης, παρ΄όλο που είναι νόμιμος φοιτητής, ενώ η οικογένεια του στη Κέρκυρα υφίσταται αφόρητες πιέσεις. Τέλος Αυγούστου του 1970 παίρνει τη μεγάλη απόφαση. Θα θέσει τον εαυτό του θύμα, στη υπηρεσία της αντίστασης. Θα αυτοπυρποληθεί.
Χαρίζει ένα αναμνηστικό δώρο στην αρραβωνιαστικιά του Ροζάνα και γράφει τη τελευταία επιστολή στο πατέρα του. Περί την ώρα 03.00 το πρωί της 19ης Σεπτεμβρίου του 1970 βρίσκεται στη κεντρική πλατεία Ματεότι της Γένοβας, κάτω από το παλάτι των Δόγηδων, με τρία δοχεία βενζίνης. Λούζεται με τη βενζίνη και βάζει φωτιά φωνάζοντας: «Ζήτω η Ελεύθερη Ελλάδα – Κάτω η δικτατορία – Το έκανα για την Ελλάδα μου». Έκπληκτοι οι καθαριστές της πλατείας βλέπουν τη ζωντανή λαμπάδα και τρέχουν να βοηθήσουν. Σβήνουν τη φωτιά και τον μεταφέρουν στο νοσοκομείο Σαν Μαρτίνο. Δυστυχώς δεν πρόλαβαν. Ο Κώστας μετά από 6 ώρες καταλήγει.
Συγκινητικές είναι οι αναφορές στο τελευταίο γράμμα προς τον πατέρα του. Γράφει, μεταξύ άλλων : «…Συγχώρησε με γι΄ αυτό που έκανα και μην κλάψεις. Ο γιός σου δεν είναι ήρωας. Είναι άνθρωπος όπως όλοι οι άλλοι, ίσως λίγο πιο φοβισμένος ….δεν μπορώ να κάνω διαφορετικά, παρά να σκέφτομαι και να ενεργώ σαν ελεύθερο άτομο . Η γη μας που γέννησε την ελευθερία, θα εκμηδενίσει τη δικτατορία…»
Η Χούντα αποκρύπτει το γεγονός (υπήρχε λογοκρισία), ενώ δεν επιτρέπει τη επιστροφή του νεκρού. Τελικά η σωρός, μετά από τέσσερες μήνες θα επιστραφεί και θα θαφτεί, με άκρα μυστικότητα στην ιδιαίτερη πατρίδα του στις 18/1/71.
Με την αποκατάσταση της Δημοκρατίας το 1974 η Ελληνική Πολιτεία δεν ξέχασε τη θυσία του. Στη Κέρκυρα πλατεία φέρει το όνομα του, ενώ έχει στηθεί και ο ανδριάντας του. Επίσης σε πολλές πόλεις της Ελλάδας δρόμοι φέρουν το όνομά του. Επίσης οι Ιταλοί, από τον καιρό της θυσίας του, έχουν τοποθετήσει αναμνηστική μαρμάρινη επιγραφή του συμβάντος, στη πλατεία Ματεότι, στο τόπο όπου έγινε η θυσία του.
Στους Δημοκρατικούς πολίτες η μνήμη της θυσίας είναι βαθιά χαραγμένη στο μυαλό και τη ψυχή τους. Τουλάχιστον κάθε 19 Σεπτέμβρη απαγγέλουμε το ποίημα που έγραψε ο μεγάλος μας ποιητής Νικηφόρος Βρεττάκος προς τιμή του (Συλλογή «η θέα του κόσμου»
Ντύθηκες γαμπρός φωταγωγήθηκες σαν έθνος. Έγινες ένα θέαμα ψυχής ξεδιπλωμένης στον ορίζοντα. Είσαι η φωτεινή περίληψη του δράματος μας, τα χέρια μας προς την Ανατολή και τα χέρια μας προς τη Δύση. Είσαι στην ίδια λαμπάδα τη μια τ’ αναστάσιμο φως κι ο επιτάφιος θρήνος μας....
* Ο Παν. Παπαγιαβής υπήρξε μέλος του Δ.Σ. της μεταδικτατορικής Ε.ΔΗ.Ν. υπό τον Αλέξανδρο Παναγούλη.
