Ο καθολικός ναός του Αγίου Γεωργίου στην Άνω Σύρο, βρίσκεται στην κορυφή ενός λόφου που έχει τη βάση του στον 18ο αιώνα. Γύρω από αυτόν είναι απλωμένα άσπρα σπίτια που αναρριχώνται σχηματίζοντας έναν λόφο. Το λόφο των καθολικών. Εκεί, στη Σύρο, Καθολικοί και Ορθόδοξοι ορίζουν μονάχοι τους την ζωή τους δίχως σύνορα. Οι περισσότερες οικογένειες είναι μικτές και μέσα στο ίδιο σπίτι είναι αδύνατον να βάλεις σύνορο, ούτε καν θρησκευτικό. Ποιός άλλωστε θα μπορούσε να το επιβάλλει;
Οι Συριανοί είναι άνθρωποι ανοικτόμυαλοι. Και φιλόξενοι σε βαθμό συγκινητικό. Τα δόγματα ακολουθούν. Δεν προηγούνται των σχέσεων. Άλλωστε στο πέρας τόσων χρόνων η όσμωση είναι τέτοια που δεν μπορείς να ξεχωρίσεις τους μεν από τους δε.
Για αυτό και στο ναό του Αγίου Γεωργίου, εκεί όπου έχει την έδρα του το δεθνές φεστιβάλ εκκλησιαστικού οργάνου "ΑΝΩ", θα δεις όλη τη Σύρο να αφήνεται μαζί με τους επισκέπτες της στους ήχους του εκκλησιαστικού οργάνου που την ταξιδεύει στο χρόνο με το ζεν του νερού που πήρε και έφερε πολιτισμούς και ιδέες.
Το Φεστιβάλ της Άνω Σύρου γεννήθηκε από ένα κειμήλιο, από το παλαιότερο εν λειτουργία εκκλησιαστικό όργανο που βρίσκεται στον ελλαδικό χώρο. Άλλωστε κειμήλια όπως αυτό, υπαγορεύουν την ανάγκη να "χτίσεις" γύρω τους ένα παρόν. Να ¨τειχίσεις" την ιστορία τους.
Το εκκλησιαστικό όργανο του Καθεδρικού Ναού του Αγίου Γεωργίου άλλωστε, διαθέτει μεγάλη ιστορία.
Κατασκευάστηκε από τον Zeno Fedeli, μέλος διάσημης οικογένειας κατασκευαστών εκκλησιαστικών οργάνων από το Foligno της Ιταλίας, το 1888. Την ίδια χρονιά δωρίθηκε από τον Πάπα Λέοντα ΙΓ’ στον Καθεδρικό Ναό του Αγίου Διονυσίου των Αθηνών, όπου και ανήκε έως το 1951, όταν ο επίσκοπος Γεώργιος Ξενόπουλος φρόντισε και έφερε στη Σύρο το ιστορικό όργανο του Αγίου Διονυσίου. Είναι το αρχαιότερο εκκλησιαστικό όργανο που λειτουργεί σήμερα στην Ελλάδα. Κατασκευασμένο τη ρομαντική εποχή, διαθέτει αυτούσιο τον ήχο των οργάνων της εποχής, ενώ η ξυλόγλυπτη κατασκευή στο μπροστινό μέρος του το καθιστά έργο τέχνης. Η επισκευή του πραγματοποιήθηκε με πρωτοβουλία του Σεβασμιότατου πατέρα Πέτρου Στεφάνου, Καθολικού Επίσκοπου Σύρου, Θήρας και Αποστολικού Τοποτηρητή της Καθολικής Επισκοπής Κρήτης, από τον Ιταλό τεχνίτη Saverio Tamburini, της 4ης γενιάς κατασκευαστών του οίκου Tamburini που έχει κατασκευάσει σημαντικά εκκλησιαστικά όργανα σε ολόκληρο τον πλανήτη (Μιλάνο, Βατικανό, Μεξικό, Μεσσήνη, Μπολόνια).
Τα εγκαίνια του πραγματοποιήθηκαν στις 25 Αυγούστου 2016 στον κατάμεστο Ναό του Αγίου Γεωργίου με πανηγυρική συναυλία του Χρήστου Παρασκευόπουλου.
'Επειτα, ήρθε το φεστιβάλ. Το δικό του Φεστιβάλ που μέσα σε ελάχιστο χρόνο άρχισε να γίνεται διάσημο σε όλο τον κόσμο, με καλλιτέχνες να δηλώνουν έτοιμοι για ταξίδι στην ωραία των Κυκλάδων, που όταν την επισκεφθείς, θέλεις πάντα να την... ξαναδείς: Στη Σύρο των ήχων.
Το tempo 24.news βρέθηκε το περασμένο Σάββατο στην προφεστιβαλική συναυλία «Εν χορδαίς και οργάνω» του Διεθνούς Φεστιβάλ Σύρου με έργα για εκκλησιαστικό όργανο και έγχορδα, στον Καθεδρικό Ναό Αγίου Γεωργίου Άνω Σύρου.
Ο οργανίστας και καλλιτεχνικός διευθυντής του Φεστιβάλ «ΑΝΩ» Χρήστος Παρασκευόπουλος και το Κουαρτέτο Εγχόρδων «FourTe» με τους Ηλία Γυφτονικολό, βιολί, Κωνσταντίνα Μπάλλα, βιολί, Ιζαμπέλα Ελένη Χατζηιωάννου, βιόλα και Μυρτώ Ξηρουχάκη, βιολοντσέλο, εκτέλεσαν έργα των George Friedrich Handel, Johann Sebastian Bach, Wolfgang Amadeus Mozart και Luigi Boccherini.
Την εισαγωγή και τα σχόλια των έργων είχε επιμεληθεί ο Νίκος Κανελλόπουλος που για πάνω από τριάντα χρόνια είναι παραγωγός εκπομπής κλασικής μουσικής στο ραδιοφωνικό σταθμό Αθήνα 9.84, τα πρωινά του Σαββατοκύριακου.
Μετά τη γενική ανακαίνιση του Καθεδρικού Ναού Αγίου Γεωργίου στην Άνω Σύρο, την αποκατάσταση της λειτουργίας του ιστορικού εκκλησιαστικού οργάνου του και την επιτυχημένη διοργάνωση του 1ου Διεθνούς Φεστιβάλ Εκκλησιαστικού Οργάνου, η Καθολική Επισκοπή Σύρου για το έτος 2018 στοχεύει στην καθιέρωση ενός ετήσιου κύκλου πολιτιστικών εκδηλώσεων.
Έτσι, επεκτείνοντας το πρόγραμμά του, το«ΑΝΩ» - Διεθνές Φεστιβάλ Εκκλησιαστικού Οργάνου για το 2018 σχεδιάζει την πραγματοποίηση εκδηλώσεων καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους, με βασική του επιδίωξη την ευρύτερη αναγνώριση του από τους φίλους του εκκλησιαστικού οργάνου και όχι μόνο εντός και εκτός ελληνικών συνόρων, και ταυτόχρονα, την ανάδειξη και αναζωογόνηση του μεσαιωνικού οικισμού της Άνω Σύρου. Σε όλες τις συναυλίες και τις παράλληλες εκδηλώσεις του Φεστιβάλ προβλέπεται ταυτόχρονη μετάφραση στην αγγλική γλώσσα και ελεύθερη είσοδος του κοινού. Ο ετήσιος προγραμματισμός εκδηλώσεων του Φεστιβάλ«ΑΝΩ»2018 περιλαμβάνει τέσσερεις συνολικά φάσεις: ΆΝΩ – Έαρ, ΆΝΩ – Προ, ΆΝΩ – Φεστιβάλ, ΆΝΩ – Χριστούγεννα.
Για το φετινό καλοκαίρι το βασικό πρόγραμμα του Φεστιβάλ που θα πραγματοποιηθεί από 20 έως 26 Αυγούστου, έχει ως εξής:
20 Αυγούστου - "Μουσική Αναγέννηση" Συναυλία φωνητικής μουσικής από την περίοδο της Αναγέννησης Ερμηνεύει το φωνητικό κουαρτέτο Vox Sinceris, a capella (χωρίς συνοδεία μουσικών οργάνων) και με συνοδεία εκκλησιαστικού οργάνου. Αφροδίτη Φύκαρη, σοπράνο Μάνια Ευαγγελίου, άλτο Νίκος Ανδρεαδάκης,τενόρος Ηλίας Καπάνταης, μπάσος Χρήστος Παρασκευόπουλος, εκκλησιαστικό όργανο - διεύθυνση 22 Αυγούστου – "Από τον Αυλό στο Όργανο" Συναυλία με έργα για φλάουτο (μουσικό όργανο με έναν αυλό) και για εκκλησιαστικό όργανο (μουσικό πολύαυλο όργανο, απόγονο μουσικών οργάνων με έναν αυλό). Θα ερμηνευθούν έργα από όλες τις εποχές της μουσικής ιστορίας. Ερμηνεύουν οι καλλιτέχνες: Ευάγγελος Κοκκόρης,φλάουτο (Καλλιτεχνικός Διευθυντής Ωδείου Φίλιππος Νάκας) Ελένη Κεβεντσίδου, εκκλησιαστικό όργανο (καθηγήτρια εκκλησιαστικού οργάνου στη Μεγάλη Βρετανία και σολίστ διεθνούς φήμης) 24 Αυγούστου–"Από την Αναγέννηση στον 21ο αιώνα" Θρησκευτική Χορωδιακή Μουσική Η Χορωδία Musica Sacra, εξειδικευμένη στο χώρο της θρησκευτικής πολυφωνικής μουσικής, θα ερμηνεύσει έργα όλων των μουσικών εποχών με τη συνοδεία του εκκλησιαστικού οργάνου. Χορωδία Musica Sacra Στράτος Γκιουλμπάνογλου, εκκλησιαστικό όργανο Χρήστος Παρασκευόπουλος, διεύθυνση 26 Αυγούστου - “Ρεσιτάλ Εκκλησιαστικού Οργάνου” Ο διάσημος Πολωνός οργανίστας Michał Markuszewski, ερμηνεύει στο εκκλησιαστικό όργανο του Καθεδρικού Ναού του Αγίου Γεωργίου της Άνω Σύρου, έργα για σόλο εκκλησιαστικό όργανο από γνωστούς Πολωνούς και άλλους Ευρωπαίους συνθέτες. Παράλληλες εκδηλώσεις Διαλέξεις Η επιτυχία των διαλέξεων της πρώτης χρονιάς του Φεστιβάλ απέδειξε τον ιδιαίτερα σημαντικό επιμορφωτικό χαρακτήρα της διοργάνωσης. Οι διαλέξεις αποτελούν πλέον ένα αναπόσπαστο και αναμφίβολα, ένα εξίσου ενδιαφέρον για το κοινό κομμάτι του. Στις διαλέξεις που θα πραγματοποιηθούν για δεύτερη χρονιά πριν από τις συναυλίες του Φεστιβάλ, έχουν προσκληθεί ως ομιλητές ιδιαίτερα γνωστοί στον ελληνικό χώρο μουσικοκριτικοί και δημοσιογράφοι της κλασσικής μουσικής. Ξεναγήσεις Τις ημέρες των συναυλιών, θα πραγματοποιούνται ξεναγήσεις στο εκκλησιαστικό όργανο από τον Γιάννη Ρούσσο, οργανίστα του Καθεδρικού Ναού Αγίου Γεωργίου, ενώ «Οι μικροί ξεναγοί της Άνω Σύρου» θα προσφέρουν δωρεάν ξεναγήσεις στο μεσαιωνικό οικισμό του νησιού μας.
Ο Ναός του Αγίου Γεωργίου
Ο ναός βρίσκεται στην κορυφή του λόφου της Άνω Σύρου και είναι ο πέμπτος κατά σειρά ο οποίος έχει κτιστεί στην θέση αυτή και είναι αφιερωμένος, όπως και οι προηγούμενοι στον προστάτη του τόπου Άγιο Γεώργιο.
Ο πρώτος υπήρξε ένα μικρό εξωκκλήσι και η κατασκευή του ανάγεται στους πρώιμους Βυζαντινούς χρόνους. Ορισμένοι τον τοποθετούν γύρω στον 5ο – 6ο μετά Χριστό αιώνα. Κατά την παράδοση, για το κτίσιμο του πρώτου αυτού ναού είχε επιλεγεί άλλη θέση, αυτή στο βουνό Γερούσι ή στο λόφο του Ζιά (Δία) αυτόν που σήμερα ονομάζεται Αυγό. Όμως, ενώ ξεκινούσαν καθημερινά οι εργασίες, την νύχτα με ένα μυστηριώδη τρόπο, καταστρέφονταν τα έργα της προηγούμενης μέρας, και τα εργαλεία των μαστόρων μεταφερόντουσαν στον βράχο του Μεσοβουνίου (σημερινή Άνω Σύρος). Αυτό, επειδή ερμηνεύθηκε ως επιθυμία του Αγίου, είχε ως αποτέλεσμα να κτιστεί η εκκλησία στη σημερινή της θέση.
Γύρω από τον ναΐσκο αυτό, στην κορυφή του λόφου οργανώθηκε, μάλλον από τον 8ο και 9ο αιώνα και μετά το 1207 από τους Ενετούς κατακτητές του δουκάτου της Νάξου, ο μεσαιωνικός οικισμός της Χώρας της Σύρας. Μετά την πυρπόληση του οικισμού και του ναού από τον Tούρκο Καπουδάν Πασά Αλή Τζελεπή, ο οποίος απαγχόνισε τον Επίσκοπο Ιωάννη Ανδρέα Κάργα και τον Εφημέριο Μιχέλη Γουτζίνο στις 17 Οκτωβρίου 1617, ο Επίσκοπος Δομίνικος Μαρέγκος, αφού εγκατέστησε προσωρινά την έδρα της Μητρόπολης στον ναό του Αγίου Ιωάννη, που αργότερα δόθηκε στους Καπουτσίνους, άρχισε την προσπάθεια ανακατασκευής και επέκτασης του ιερού ναού του Αγίου Γεωργίου του οποίου τα θυρανοίξια πραγματοποιήθηκαν το 1652.
Μεταξύ 1655 – 1661 επί Επισκόπου Ιωσήφ Γκουάρκη, ο ναός διευρύνεται και αποκτά μνημειώδη είσοδο με δύο κτιστές κολώνες, μαρμάρινο υπέρθυρο και μια μικρή κλίμακα από αρχαία μάρμαρα. Το 1702, ο Επίσκοπος Αντώνιος Ιουστινιάνης πλακοστρώνει το κεντρικό κλίτος με μάρμαρα από παλαιούς τάφους και φέρνει από την Ρώμη τα λείψανα του μάρτυρα Αγίου Αδριανού και την πολύτιμη εικόνα του έφιππου Αγίου Γεωργίου, την οποία τοποθέτησε στο κεντρικό βήμα. Η εικόνα παρέμεινε στη θέση αυτή έως το 1854, οπότε αντικαταστάθηκε επί Επισκόπου Αλβέρτη, από την εικόνα που υπάρχει σήμερα, έργο της Γερμανίδας ζωγράφου Σοφίας Λίντερ.
Τη σημερινή του μορφή ο ναός αποκτά μετά την κατεδάφιση του παλαιού κτηρίου το 1832 και την εκ θεμελίων ανοικοδόμησή του από τον Τήνιο αρχιτέκτονα και εμπειρικό ναοδόμο μαρμαρογλύπτη Χατζησίμο Νικολάου, ο οποίος μαζί με τον επίσης εμπειρικό Ευστάθιο Καλονάρη τον επονομαζόμενο και Σμυρναίο, Τήνιο και αυτόν, έκτισαν τον ναό της Ευαγγελίστριας στην Τήνο, και τον Μητροπολιτικό ναό της Μεταμόρφωσης του Σωτήρος στην Ερμούπολη.
Αποτελείται από τον κυρίως ναό, το βαπτιστήριο (παρεκκλήσι του Τιμίου Σταυρού), τη Σακρεστία (σκευοφυλάκιο), το κτήριο του Ιστορικού Αρχείου, την αίθουσα φιλοξενίας και το Επισκοπικό παλάτι. Εδώ, φυλάσσεται και η θαυματουργή εικόνα της Παναγίας της Ελπίδος, η οποία έσωσε τον πληθυσμό της Άνω Σύρου από επιδημία χολέρας το 1854. Τα αγάλματα, οι εικόνες και οι τοιχογραφίες του ναού είναι φτιαγμένα από Ιταλούς καλλιτέχνες.
Το 2009, πτώση κεραυνού έρχεται να πλήξει το κωδωνοστάσιο, αλλά και να συνεγείρει το ενδιαφέρον των κατοίκων, και κατ’ επέκταση των αρχών του νησιού για την άμεση ανάγκη αποκατάστασης του εκκλησιαστικού συνόλου. Το 2011 το έργο εντάσσεται στο πρόγραμμα ΕΣΠΑ Νοτίου Αιγαίου και τον Φεβρουάριο του 2012 ξεκινά η συντήρηση και αποκατάσταση του συνόλου των στοιχείων του εκκλησιαστικού συγκροτήματος. Οι εργασίες πλήρους αποκατάστασης του ναού ολοκληρώθηκαν τον Ιούλιο του 2015 και τα εγκαίνια του έλαβαν χώρα την 9η Σεπτεμβρίου 2015.
(φωτο από τη συνέντευξη Τύπου στην Άνω Σύρο)
Το φεστιβάλ Άνω έχει στόχο την ανάδειξη του εκλησιαστικού οργάνου του Καθεδρικού Ναού Αγίου Γεωργίου Άνω Σύρου και παράλληλα την αναζωογόνηση του μεσαιωνικού οικισμού της Άνω Σύρου. Ξεκινησε πέρυσι και όλα τα μηνύματα δείχνουν ότι η συνέχεια θα είναι ...καλπάζουσα.
«ΑΝΩ» ΔΙΕΘΝΕΣ ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΟΥ ΟΡΓΑΝΟΥ
Διοργάνωση
Καθολική Επισκοπή Σύρου
Σύνδεσμος Ελλήνων Καθολικών Σύρου
Συνδιοργάνωση
Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου
Δήμος Σύρου Ερμούπολης
Δωρητής
Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος
Οργανωτική Επιτροπή Χρήστος Παρασκευόπουλος, καλλιτεχνικός διευθυντής Χάρης Βεκρής, εκτελεστικός διευθυντής Γιάννης Ρούσσος, οργανίστας Καθεδρικού Ναού Αγίου Γεωργίου Άνω Σύρου Μαρία Μαυρίκου, υπεύθυνη χορηγιών Γιώργος Σιγάλας, υπεύθυνος φιλοξενίας Αντώνης Δαλέζιος, τεχνική υποστήριξη
Πηγή: www.musicpaper.gr
Χορηγοί
Γενική Γραμματεία Αιγαίου & Νησιωτικής Πολιτικής
Ξενοδοχείο «ΕΡΜΗΣ»
Χορηγοί Μετακίνησης
BLUE STAR FERRIES
ASTRA AIRLINES
Χορηγοί Επικοινωνίας
ΕΡΤ3, ΠΡΩΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ, ΕΡΤ Ν. ΑΙΓΑΙΟΥ, Η ΦΩΝΗ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ, ΑΘΗΝΑ 9,84, ΘΕΜΑ RADIO, ΤΟ ΠΟΝΤΙΚΙ, MUSIC PAPER, ΚΟΙΝΗ ΓΝΩΜΗ, CYCLADES24, SYROS TODAY, SYROS AGENDA, NAXOS TIMES, ΑΙΓΑΙΟ FM LIVE, EMPNEUSI 107 FM
Υποστήριξη Διοργάνωσης
ORION PRODUCTION
ΑΤΤΙΚΟ ΩΔΕΙΟ (Παράρτημα Σύρου)
Οργανωτική Επιτροπή
Χρήστος Παρασκευόπουλος, καλλιτεχνικός διευθυντής
Χάρης Βεκρής, εκτελεστικός διευθυντής
Γιάννης Ρούσσος, οργανίστας Καθεδρικού Ναού Αγίου Γεωργίου Άνω Σύρου
Μαρία Μαυρίκου, υπεύθυνη χορηγιών
Γιώργος Σιγάλας, υπεύθυνος φιλοξενίας
Αντώνης Δαλέζιος, τεχνική υποστήριξη
Δημιουργικό αφίσας - προγράμματος
Φρειδερίκος Ρούσσος
Μεταφράσεις
YOURTRANSLATOR
Οι φωτογραφίες είναι του Νίκου Ραγκούση
Γ. Κοντογεωργοπουλου