Σε εξέλιξη βίσκεται συνεδρία για την Αγροτική Ανάπτυξη και Παραγωγική Ανασυγκρότηση
Ομιλητές:
-Υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, Βαγγέλης Αποστόλου
-Αναπληρωτής Υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, Γιάννης Τσιρώνης
- Υφυπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, Βασίλης Κόκκαλης
-Γ.Γ. Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων,
Νίκος Αντώνογλου
- Γ.Γ. Αγροτικής Πολιτικής & Διαχείρισης Κοινοτικών Πόρων, Χαράλαμπος Κασίμης
Παρεμβάσεις Προσκεκλημένων.
Συντονιστής:
- Αντιπεριφερειάρχης Περιφερειακής Ενότητας Αιτωλοακαρνανίας, Χριστίνα Σταρακά
Ο Αν. Υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, Γιάννης Τσιρώνης, απεύθυνε
σήμερα Τρίτη το απόγευμα, ομιλία στο πλαίσιο του 9ου Περιφερειακού Συνεδρίου
για την Παραγωγική Ανασυγκρότηση στη Δυτική Ελλάδα.
Ακολουθεί ολόκληρη η ομιλία του Γιάννη Τσιρώνη
Καλησπέρα σε όλες και όλους,
Καλησπέρα στον τόπο καταγωγής μου, την Ηλεία, την χώρα των λιμνών, την
Αιτωλοακαρνανία και την πύλη της Ελλάδας στη Δύση, την Πάτρα.
Κάθε φορά που επισκέπτομαι το Μπαμπαλιό, τον Καγιάφα, την Βαράσσοβα, το
Μαυρονέρι, την Ολυμπία, δύσκολα μπορώ να φανταστώ τόπο με πιο ευλογημένες
ομορφιές. Και μάλιστα ομορφιές πάνω στην πύλη που ανέκαθεν ένωνε την Ελλάδα
με την Δυτική Ευρώπη.
Και εδώ φτάνουμε στα οικονομικά παράδοξα: Πώς είναι δυνατόν η περιφέρεια
Δυτικής Ελλάδας να έχει το τρίτο μικρότερο ΑΕΠ της χώρας; Πώς είναι δυνατόν
να είναι μία περιφέρεια με τα μεγαλύτερα ποσοστά ανεργίας;
Η χώρα μας, φίλες και φίλοι γυρίζει πλέον σελίδα: Η ανεργία μειώνεται. Παρά τα
παραπλανητικά στοιχεία, ότι δήθεν μειώνεται επειδή φεύγουν οι νέοι στο εξωτερικό ή
λόγω της μερικής απασχόλησης. Tα στοιχεία είναι αμείλικτα σε βάρος των
καταστροφολόγων: Πριν την κρίση είχαμε 4.374.000 πλήρως απασχολούμενους. Στο
τέλος του 2014 είχαμε 3.278.000 Είχαν χαθεί δηλαδή 1.100.000 θέσεις εργασίας. Από
αυτές οι 267.000 χάθηκαν τα χρόνια του Success Story. Από το 2015 μέχρι και τον
Σεπτέμβριο του 17 δημιουργήθηκαν 293.000 νέες θέσεις εργασίας πλήρους
απασχόλησης.
Παράλληλα για πρώτη φορά, εδώ και πολλά χρόνια αυξάνεται η βιομηχανική και η
αγροτική παραγωγή. Να θυμίσω λοιπόν ότι από το 2009 μέχρι τα 2014 ο δείκτης
βιομηχανικής παραγωγής έχανε 4,5% κάθε χρόνο, ενώ το 2015 ο δείκτης αυξήθηκε
κατά 1%, το 2016 κατά 2,5% και τα προσωρινά στοιχεία του 2017 δείχνουν αύξηση
που ίσως φτάσει στο 5%.
2
Να γυρίσω όμως στο Αγροτικό ΑΕΠ. Η κατάρρευση ξεκίνησε πριν την κρίση: Η
ακαθάριστη προστιθέμενη αξία το 2004 ήταν 9,1 δις και το 2009, είχε μειωθεί στα
7,130 δις, δηλαδή είχε χαθεί το 22% του αγροτικού ΑΕΠ πριν την κρίση. Από το
2009 μέχρι το 2014 είχε μειωθεί στα 6.031, δηλαδή χάθηκε άλλο ένα 15%. Στο τέλος
του 2016 διαμορφώθηκε στα 6.300δις, δηλαδή μία αύξηση 3,7%, απόδειξη ότι η
αγροτική οικονομία ανακάμπτει ταχύτερα από την υπόλοιπη οικονομία.
Τα γεγονότα αυτά δεν χρήζουν κατά την γνώμη μου θριαμβολογίες για δύο
σημαντικούς λόγους: Η τεράστια καταστροφή μέχρι το 2014 δεν έχει ακόμα
αναπληρωθεί και επίσης δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι η κρίση δεν ήταν καιρικό
φαινόμενο. Η οικονομία της χώρας μας δεν κατέρρευσε από κάποιον σεισμό. Η
οικονομία της χώρας μας δολοφονήθηκε από το πελατειακό κράτος: Μία
διεφθαρμένη πολιτική ηγεσία μαζί με έναν διαπλεκόμενο ιδιωτικό τομέα από δήθεν
επενδυτές απομύζησαν την πατρίδα μας.
Επιτρέψτε μου μερικά παραδείγματα από τον τομέα της αρμοδιότητας μου. Πού
πήγαν τα 20δις επιδοτήσεων και προγραμμάτων αγροτικής ανάπτυξης του 2004-
2009; Που πήγαν άλλα 20δις επιδοτήσεων της πενταετίας 2009-2014;
Για να κατανοήσουμε το πρόβλημα θα πρέπει να συγκρίνουμε αντικειμενικά
νούμερα. Στην Ελλάδα του 2010 είχαμε 7δις αγροτικό ΑΕΠ και 5,8δις αγροτικές
εξαγωγές. Την ίδια εποχή στην Νέα Ζηλανδία είχαν 6.6 δις αγροτικό ΑΕΠ αλλά
εξαγωγές 20,1δις. Απογειώνουν τον πρωτογενή τους τομέα με υψηλότατη
προστιθέμενη αξία στην αγροτική μεταποίηση.
Στην χώρα μας, κάθε 1€ αξίας προϊόντος της πρωτογενούς παραγωγής, ο τομέας της
μεταποίησης τροφίμων-ποτών προσθέτει προϊόν αξίας 0,4€, όταν στην Ισπανία και
την Ιταλία το ποσό αυτό ανέρχεται σε 1,5€. (καθ. Χ. Κασίμης). Στο 3ο συνέδριο
αγροτικής επιχειρηματικότητας που διοργάνωσε ο Economist αναφέρθηκε
χαρακτηριστικά ότι, η Ολλανδία με 45 εκατομμύρια στρέμματα καλλιεργειών,
παράγει περίπου σε αξία 1700 ευρώ ανά στρέμμα. Το Ισραήλ με 6 εκατ. στρέμματα
καλλιεργειών παράγει περίπου σε αξία 1290 ευρώ ανά στρέμμα. Η Ελλάδα με 37
εκατ. στρέμματα καλλιεργειών παράγει περίπου σε αξία 190 ευρώ ανά στρέμμα.
Στη Δυτική Ελλάδα έχουμε 780 εκατομμύρια ακαθάριστη προστιθέμενη αξία με
τρία εκατομμύρια στρέμματα αγροτικής γης. Δηλαδή έχουμε λιγότερα από
270€/στρέμμα, στα οποία πρέπει να αφαιρέσουμε και την αλιεία.
Ρωτάω όμως απλά. Μας ικανοποιούν αυτές οι επιδόσεις; Πολλές πληγές παραμένουν:
Όσο ξέρουμε ότι υπάρχει εκτεταμένη παράνομη διακίνηση ζώων και κρέατος, που
περιορίζει τα φορολογικά έσοδα και τα ρίχνει στις πλάτες λίγων. Όσο η νοικοκυρά
επιλέγει να αγοράσει αρνάκι από την Ναυπακτία και κάποιος επιτήδειος της δίνει
αρνάκι Ρουμανίας. Όσο δεν υπάρχουν δασικοί χάρτες και κτηματολόγιο. Όσο τα μισά
μας βουνά λογγώνουν και δεν μπορούν να βοσκηθούν και τα άλλα μισά από την
υπερβόσκηση και τις πυρκαγιές έχουν ερημοποιηθεί και δεν έχουν αρκετή τροφή.
Πριν δεκαετίες αυτά τα βουνά τάιζαν τριπλάσια ζώα ενώ σήμερα εισάγουμε
ζωοτροφές. Όσο στα ευρωπαϊκά σούπερ μάρκετ η φέτα μας πουλιέται 5€. Όσο
συνεχίζει η μαύρη εργασία στα χωράφια. Όσο οι σημερινοί πρόεδροι των
συνεταιρισμών, είναι όμηροι των παλιών αμαρτιών και δεν αναπτύσσεται η υγιής
συνεταιριστική επιχειρηματικότητα. Όσο υπάρχει μέλι που δηλώνεται ελληνικό και
πουλιέται 5€. Όσο ο ΕΛΓΑ δεν έχει αναλογιστές.
3
Τα τελευταία λοιπόν χρόνια κρατήσαμε την Ελλάδα όρθια και σήμερα πρέπει να
σχεδιάσουμε το μέλλον και να το σχεδιάσουμε μαζί. Το μέλλον της Ελλάδας είναι ο
πρωτογενής τομέας. Ο πληθυσμός αυξάνεται και η ζήτηση τροφίμων
απογειώνεται. Ταυτόχρονα απογειώνεται η ζήτηση για υγιεινά προϊόντα. Σε
όλους τους άλλους τομείς έχουμε ανταγωνισμό. Στον πρωτογενή τομέα έχουμε
μοναδικά ασυναγώνιστα προϊόντα. Η ελληνική βιομηχανία είναι άρρηκτα δεμένη
με τον πρωτογενή τομέα. Δεν υπάρχει τουρισμός χωρίς πρωτογενή τομέα: στην
Ιταλία το 50% των επισκεπτών την επέλεξε με κριτήριο την γαστρονομία.
Πριν λίγο καιρό επέστρεψα από αποστολή στην Κίνα. Οι Κινέζοι ψάχνουν
συνεταίρους στην Ελλάδα. Αναζητούν παραγωγικές μονάδες για να επενδύσουν τα
χρήματα τους. Αναζητούν σοβαρά και ώριμα επιχειρηματικά σχέδια. Ανοίγεται μία
ευκαιρία για φθηνή χρηματοδότηση, αρκεί να έχουμε επαγγελματισμό, διαφάνεια και
καθαρές σχέσεις εργασίας. Δεν έχουν πια κανένα μέλλον τα «ταμείο με την τσέπη
μου», «μαύρη εργασία», «τενεκέδες με λάδι, χωρίς παραστατικά στα
κουμπαροξάδελφα».
Σας μεταφέρω και μία ακόμα πληροφορία από αυτή την αποστολή: Όλο και
μεγαλύτερη μερίδα της Κινεζικής Νεολαίας ψωνίζει τρόφιμα με ηλεκτρονικό
εμπόριο. Διαλέγουν λεμόνια στο διαδίκτυο το πρωί και το απόγευμα τα
παραλαμβάνουν σπίτι τους.
Σε αυτό το σημείο επιτρέψτε μου να αναφέρω μερικά καθοριστικά έργα της
κυβέρνησης μας και να ξεκινήσω με το νέο πλαίσιο για τις λιμνοθάλασσες, που
αφορά άμεσα την Δυτική Ελλάδα και ιδιαίτερα το Μεσολόγγι: Στον νόμο για τα
νωπά προϊόντα ενσωματώσαμε σχεδόν το σύνολο των αιτημάτων των
απασχολούμενων στις παραδοσιακές υδατοκαλλιέργειες και για πρώτη φορά
έχουμε ένα σύγχρονο πλαίσιο για να εκσυγχρονίσουν τις εγκαταστάσεις τους και
ταυτόχρονα να διασφαλίσουν την οικολογική ισορροπία και την αειφορική
διαχείριση των λιμνοθαλασσών.
Όσο αφορά στα βιολογικά προϊόντα, επιτέλους οι βιοκαλλιεργητές μας θα έχουν τις
δικές τους αγορές.
Είμαστε η κυβέρνηση που τόλμησε να αναρτήσει τους δασικούς χάρτες, σπάζοντας
ένα απόστημα δεκαετιών. Οι πολίτες αυτής της χώρας ήταν όμηροι πολιτικών,
κάποιων επίορκων δημοσίων υπαλλήλων και της διαπλοκής. Με την ολοκλήρωση
των δασικών χαρτών οι παραγωγοί μας θα γίνουν κύριοι της γης τους. Το τονίζω ότι
ούτε ένα στρέμμα καλλιεργήσιμης γης δεν θα χαθεί. Ιδιαίτερα οι κτηνοτρόφοι θα
κερδίσουν πολύ περισσότερες εκτάσεις.
Η κυβέρνηση αυτή ψήφισε τον νέο νόμο για τους δασικούς συνεταιρισμούς, για να
γλυτώσουμε από τους συνεταιρισμούς σφραγίδες και τους συνεταιρισμούς εμπόρων.
Στην Λιθουανία με την μισή δασοκάλυψη έχουν το 2% του ΑΕΠ μόνο από
δασοπονία. Εμείς με πολλαπλάσια βιοποικιλότητα, μοναδικά ξύλα επιπλοποιίας όπως
η ελληνική καρυδιά, δεν έχουμε ούτε 0,05%.
Μία υποχρέωση επίσης που την θυμάμαι από την δεκαετία του ’80, γίνεται επιτέλους
πραγματικότητα: Τα διαχειριστικά σχέδια βοσκήσιμων γαιών. Στόχος μας να
προστατεύσουμε το δάσος και να ελαχιστοποιήσουμε την εισαγωγή ζωοτροφών,
όπως κάνουν οι Ιταλοί ανταγωνιστές μας στην Σαρδηνία.
Όσο αφορά στις σταβλικές εγκαταστάσεις, ολοκληρώνονται οι εργασίες της
επιτροπής με στόχο οι αδειοδοτήσεις να βγαίνουν πιο σύντομα ώστε να
εξυπηρετούνται οι κτηνοτρόφοι μας. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι είναι ακριβώς οι
4
δαιδαλώδεις διαδικασίες που εκτρέφουν την διαπλοκή και τελικά οδηγούν και σε
καταστροφή του περιβάλλοντος.
Για το Ελληνικό σήμα, τον έλεγχο, την βελτίωση και την ταυτοποίηση, με τον
συνάδελφο μου το κύριο Φωτάκη ενώνουμε τις δυνάμεις του ΥΠΑΑΤ με την ΓΓΕΤ,
ώστε τα επιστημονικά εργαστήρια όλης της χώρας, σε συνεργασία με τον ιδιωτικό
τομέα και τους παραγωγούς να κάνουν στοχευμένη έρευνα για βελτίωση των
ελληνικών φυλών και ποικιλιών, για ταυτοποίηση τους με στόχο της πάταξη των
ελληνοποιήσεων και ανάδειξη των ευεργετικών τους ιδιοτήτων για την υγιεινή
διατροφή. Γνωρίζουν οι καταναλωτές, ότι το νοστιμότερο αρνίσιο κρέας, από το
περίφημο Καλαρρύτικο πρόβατο, έχει την χαμηλότερη χοληστερόλη και είναι
πλούσιο σε ω-3 λιπαρά οξέα; Πόσοι καταναλωτές γνωρίζουν τις ευεργετικές
ιδιότητες του μελιού βελανιδιάς, που είναι εφάμιλλες με εκείνες του διάσημου
Μανούκα. Να θυμίσω ότι το μέλι μανούκα πουλιέται σήμερα σε τιμές που φτάνουν
τα 250€ το κιλό, ενώ το ελληνικό μέλι σπάνια ξεπερνά τα 15€ το κιλό! Δεν μπορώ να
δεχθώ ότι η χώρα δίνει την μάχη της φέτας στους διεθνείς οργανισμούς και υπάρχουν
ταβέρνες που γράφουν φέτα στον κατάλογο και σερβίρουν λευκό τυρί, ή αντί για
ελαιόλαδο σερβίρουν σπορέλαια βαμμένα πράσινα.
Στον νέο νόμο για τα νωπά προϊόντα, εξασφαλίζουμε μέγιστο χρόνο αποπληρωμής
του παραγωγού μας τους 2 μήνες και κατοχυρώνουμε την υποχρεωτική αναγραφή της
προέλευσης του γάλακτος στα τυροκομικά προϊόντα και του κρέατος στα σημεία
πώλησης.
Όσο αφορά στις ενεργειακές κοινότητες, για πρώτη φορά οι παραγωγοί μας μπορούν,
αντί να καταναλώνουν πανάκριβη ενέργεια, να γίνουν παραγωγή και να πουλάνε
ενέργεια. Σκεφτείτε για παράδειγμα όλα τα αρδευτικά και αποστραγγιστικά κανάλια,
να σκεπαστούν με φωτοβολταϊκά. Θα γλυτώσουμε νερό που χάνεται σε εξάτμιση.
Θα γλυτώσουμε από τα κουνούπια. Και ταυτόχρονα θα παράγουμε δωρεάν ενέργεια.
Πριν 2 χρόνια ξεκίνησε επίσης η σημαντική πρωτοβουλία για αξιοποίηση του
κατσίγαρου για λίπασμα, που μετατρέπει έναν επικίνδυνο απόβλητο σε πολύτιμο
λίπασμα. Δεν κερδίζουμε μόνο τα θρεπτικά συστατικά. Κερδίζουμε και το νερό, που
με τις τελευταίες ξηρασίες είναι πολύτιμο.
Νομοθετούμε το ζήτημα της φαρμακευτικής κάνναβης. Χιλιάδες οικογένειες στην
Ελλάδα γίνονται όμηροι λαθρεμπόρων ώστε να απαλύνουν τον πόνο συγγενών τους
που αντιμετωπίζουν σοβαρά προβλήματα υγείας. Αύριο Τετάρτη το μεσημέρι έχει
Συνέντευξη Τύπου στην ΕΣΗΕΑ με τους Υπουργούς Υγείας, Δικαιοσύνης και
Αγροτικής Ανάπτυξης για την φαρμακευτική κάνναβη. Ένα χρόνιο αίτημα και των
Οικολόγων Πράσινων που συνέβαλαν προς αυτή την κατεύθυνση.
Σε άριστη συνεργασία με το υπουργείο απασχόλησης βάζουμε τα προγράμματα
κοινωνικής οικονομίας και στον πρωτογενή τομέα.
Τέλος θέλω να αναφερθώ στην σύνδεση του τουρισμού με τον πρωτογενή τομέα: Θα
πρέπει να αποδομήσουμε την αυταπάτη ότι οι φυσικές ομορφιές (οι καταγάλανες
ακτές, ο ήλιος και τα όμορφα τοπία, είναι η αιτία που επισκέπτονται οι τουρίστες την
Ελλάδα. Ίσως παίζουν κάποιον ρόλο αλλά θα εξηγήσω γιατί δεν είναι ο
σπουδαιότερος: Κατ’ αρχήν δεκάδες χώρες στο Βόρειο και Νότιο ημισφαίριο έχουν
αντίστοιχο κλίμα και φυσικές καλλονές, χωρίς την επιτυχία της Ελλάδας.
Αντίστροφα, χώρες με εξαιρετική επισκεψιμότητα και πανάκριβο τουριστικό προϊόν
δεν έχουν καμία φυσική ομορφιά. Στην πραγματικότητα, ο σημαντικότερος παράγων
είναι ο άνθρωπος της υπαίθρου. Όσο τα δικά μας χωριά παραμένουν έρημα είναι
αδύνατον να προσελκύσουν τουρίστες παρά την ανυπέρβλητη ομορφιά τους. Και
αυτό το ελκυστικό περιβάλλον δεν θα υπήρχε χωρίς τον πρωτογενή τομέα. Για αυτό
απέτυχαν τα περισσότερα «δασικά χωριά». Γιατί δεν ήταν χωριά με χωριάτες που
ζουν από την γη τους. Αν λοιπόν συνειδητοποιήσουμε τα τεράστια όπλα που
διαθέτουμε θα μπορούσαμε να απογειώσουμε ταυτόχρονα τον πρωτογενή τομέα μαζί
με τον τουρισμό με αγροτουρισμό και διανυκτερεύσεις σε πραγματικές, κατάλληλα
διαμορφωμένες, κτηνοτροφικές μονάδες.
5
Σε αυτό το σημείο επιτρέψτε μου να αναφερθώ στον πιο ακριβοπληρωμένο τουρισμό
παγκοσμίως: τον πεζοπορικό τουρισμό. Πόσοι ξένοι τουρίστες επισκέπτονται κάθε
χρόνο τα ύδατα της Στυγός, όπου η Θέτιδα έλουσε τον Αχιλλέα; Ως υπουργός
αναπληρωτής Περιβάλλοντος ξεκίνησα το πρόγραμμα πιστοποίησης των
πεζοπορικών μας διαδρομών.
Τέλος ως Οικολόγος Πράσινος, θα ήθελα να υπενθυμίσω για μια ακόμα φορά, δύο
πυλώνες: Ο ένας είναι η κυκλική οικονομία. Σε όλο τον κόσμο τα υποπροϊόντα της
αγροτικής παραγωγής είναι πολύτιμες πρώτες ύλες για πρόσθετη οικονομική
δραστηριότητα. Στην Ολλανδία το 40% των κερδών των σφαγίων προέρχεται από τα
υποπροϊόντα που στην Ελλάδα είτε τα καίμε, είτε τα πετάμε στα ρέματα. Τα
υπολείμματα τυροκομίας και ελαιοκομίας γίνονται θαυμάσια ζωοτροφή με πολύ
καλύτερες αποδόσεις από την Σόγια. Η χρησιμοποίηση του νερού του βιολογικού
είναι στην ίδια κατεύθυνση. Εάν εξασφαλιστούν οι προϋποθέσεις υγιεινής είναι ένα
εξαιρετικό εργαλείο.
Ο άλλος είναι η ενεργειακή αυτονομία. Δεν μιλάω μόνο για φωτοβολταϊκά. Στην
Γερμανία ούτε ένα στάχυ δεν πάει χαμένο. Ολόκληρες μονάδες παράγουν ενέργεια.
Βιομάζα, βιοαέριο και γεωθερμία μπορούν να παράγουν ρεύμα και να προσθέσουν
ένα σημαντικό εισόδημα στον αγρότη. Πληροφορήθηκα ότι κάποιοι σηκώνουν
μαύρες σημαίες για να μην γίνουν μονάδες ενεργειακής αξιοποίησης των
υπολειμμάτων της κτηνοτροφίας. Προτείνω να σηκώσουμε μαύρες σημαίες όσο δεν
γίνονται μονάδες βιοαερίου.
Το μήνυμα της σημερινής συνάντησης θα ήθελα να είναι ότι τελειώνουμε με την
Ελλάδα του χθες, τελειώνουμε με το πελατειακό κράτος. Οικοδομούμε την Ελλάδα
του αύριο οπού με σεβασμό στον άνθρωπο και το περιβάλλον η βιώσιμη παράγωγη
θα δίνει ένα καλό εισόδημα στον παράγωγο και ούτε ένα ευρώ δεν θα καταλήγει στον
παρασιτισμό, όπως γινόταν επί δεκαετίες, παράδειγμα το νέο διαφαινόμενο σκάνδαλο
«Novartis» που ακούμε, οπού η δικαιοσύνη εμπλέκει πολιτικούς που
πρωταγωνιστούν ακόμα και σήμερα στην πολιτική σκηνή. Θεωρώ ότι ως χώρα
έχουμε μπροστά μας πεδίο δόξης λαμπρό, και επαναλαμβάνω την προϋπόθεση: Ούτε
ένα ευρώ πλέον στον παρασιτισμό!
