Στα χειρουργεία του Πανεπιστημιακού Γενικού Νοσοκομείου της Πάτρας την περασμένη Κυριακή και τη Δευτέρα, η φόρτιση και η ένταση κυριαρχούσαν.
Δύο παιδιά, ο 14χρονος Σπύρος και ο 12χρονος Νίσι, έγιναν οι τραγικοί πρωταγωνιστές μιας δραματικής παράστασης, που ξεκίνησε με παιχνίδι και βουτιές στον Άραχθο αλλά τελείωσε με τον θάνατό τους, λόγω πνιγμού.
Η γενναία απόφαση των οικογενειών να δωρίσουν τα όργανα των αδικοχαμένων παιδιών, δημιούργησε νέους, πολύτιμους κρίκους στη μεταμοσχευτική αλυσίδα της ζωής. Τουλάχιστον 13 άνθρωποι που βρίσκονταν σε λίστα αναμονής για ένα σωτήριο μόσχευμα, στην Ελλάδα, την Ιταλία και τη Γερμανία, κέρδισαν την περασμένη εβδομάδα μια δεύτερη ευκαιρία για ζωή.
Λίγο πριν ξεκινήσουν την αφαίρεση των οργάνων, χειρουργοί, νοσηλευτές και υγειονομικό προσωπικό, τόσο από την Ελλάδα όσο και την αλλοδαπή, όλοι εξειδικευμένοι στις μεταμοσχεύσεις, σιγούν και χαμηλώνουν το κεφάλι. Για ένα λεπτό. Αρκετό για να συναντήσει η ιατρική την ανθρωπιά, το πένθος την ελπίδα και ο θάνατος τη ζωή.
«Κάθε δωρεά οργάνων εμπεριέχει μεγάλο συναισθηματικό βάρος για τους επαγγελματίες υγείας, που όμως διαφοροποιείται ανάλογα με τον δότη. Η ηλικία και οι συνθήκες θανάτου μας επηρεάζουν, μας λυγίζουν. Ξέρουμε ότι προέχει να είμαστε γιατροί, αλλά είμαστε και άνθρωποι. Δεν μπορεί αυτό να διαχωριστεί ποτέ 100%, απεναντίας ανάλογα με την τραγικότητα του θανάτου μας επιβαρύνει περαιτέρω» λέει στο ΘΕΜΑ ο επίκουρος καθηγητής Χειρουργικής της Ιατρική Σχολή Πάτρας, Ιωάννης Κωστάκης, ο οποίος συμμετείχε στην πράξη της αφαίρεσης των ενδοκοιλιακών οργάνων (ήπαρ, πάγκρεας, νεφροί) του 12χρονου και ήταν εκείνος που αφαίρεσε τους νεφρούς του 14χρονου.
Για τον πανεπιστημιακό χειρουργό αυτή η αφαίρεση έχει ένα ειδικό βάρος, καθώς είναι η πρώτη που διενήργησε στην Ελλάδα, ως χειρουργός μεταμοσχεύσεων. Στη χώρα και στο Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο Πάτρας βρίσκεται τους τελευταίους οκτώ μήνες, έπειτα από σχεδόν επτά χρόνια εργασίας και εξειδίκευσης σε μεγάλα νοσοκομεία της Βρετανίας, στη διάρκεια των οποίων είχε διενεργήσει εκατοντάδες λήψεις ήπατος, νεφρού, παγκρέατος. Πλέον είναι αρμόδιος από τον Ελληνικό Οργανισμό Μεταμοσχεύσεων (ΕΟΜ) ως χειρουργός μεταμοσχεύσεων για τα περιστατικά στη Δυτική Ελλάδα και το Ιόνιο (για λήψεις νεφρού) και για όλη τη χώρα (για λήψεις παγκρέατος).
Ιατρική και ψυχολογική πρόκληση
«Στόχος μας ήταν να λάβουμε τα όργανα ακέραια, ώστε να είναι κατάλληλα για μεταμόσχευση. Αυτό επιτεύχθηκε απολύτως» λέει αναφερόμενος στην ιατρική διαδικασία, και συμπληρώνει πως «από τεχνικής και χειρουργικής άποψης η επέμβαση δεν είχε δυσκολία, όπως έχουν για παράδειγμα όσες γίνονται στους δότες πολύ μικρής ηλικίας».
Μία τέτοια περίπτωση ήταν του 3χρονου Άγγελου, ο οποίος τον περασμένο Φεβρουάριο έχασε τη μάχη για τη ζωή στο Πανεπιστημιακό Γενικό Νοσοκομείο Ηρακλείου (ΠΑΓΝΗ) μετά την κακοποίησή του από την 26χρονη μητέρα του και τον πατριό του. Η γιαγιά του παιδιού πρόσφερε τα όργανα του, με τους γιατρούς να τηρούν ενός λεπτού σιγή εμπρός στο άψυχο σώμα του παιδιού και να δηλώνουν συγκλονισμένοι από τον θάνατο αλλά και τη ζωή που σηματοδοτούσε η πράξη τους.
«Σε κάθε λεπτό σιγής δεν σιωπά μόνο το χειρουργείο – σιωπά όλος ο κόσμος για να υποκλιθεί μπροστά στην πιο γενναία απόφαση: να γεννηθεί ζωή μέσα από τον θάνατο» λέει στο ΘΕΜΑ, ο Διευθυντής Νοσηλευτικής Υπηρεσίας του νοσοκομείου Ευαγγελισμός, Δημήτρης Πιστόλας, ο οποίος αποτελούσε επί 20 συναπτά έτη μέλος της μεταμοσχευτικής ομάδας του νοσοκομείου.
Ο ίδιος θυμάται αρκετά δύσκολα, λόγω ηλικίας και συνθηκών θανάτου, περιστατικά σε νοσοκομεία ανά τη χώρα όπου έσπευδε η ομάδα για την αφαίρεση των οργάνων. «Η πίεση που βιώνεις ως άνθρωπος είναι απίστευτη. Κάνεις ιατρικά ό,τι πρέπει να κάνεις, και μετά καταρρέεις» συμπυκνώνει το βίωμα του ως επαγγελματία υγείας μεταμοσχεύσεων.
Γενναιότητα ανθρώπων, θαύματα επιστήμης
Στο Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο της Πάτρας τα επιστημονικά «θαύματα» συνεχίστηκαν. Η λήψη παγκρέατος του 12χρονου Νίσι που έγινε από την ομάδα του κ. Κωστάκη καταγράφεται ως η πρώτη σε ανήλικο στη χώρα μας, και ακολούθησε μεταμόσχευση σε ενήλικα ταυτόχρονα παγκρέατος – νεφρού.
Ο 14χρονος Σπύρος δημιούργησε έναν από τους πολλούς κρίκους ζωής, με έναν 43χρονο ογκολογικό ασθενή, με ηπατικές μεταστάσεις από καρκίνο του παχέος εντέρου, ο οποίος ανέμενε στο Λαϊκό το σωτήριο μόσχευμα.
«Ο ασθενής είχε διαγνωσθεί προ 3ετίας με καρκίνο παχέος εντέρου. Η καλή συνολικά βιολογία του καρκίνου τού επέτρεψε να ενταχθεί στο πρωτόκολλο μεταμόσχευσης για μεταστάσεις από καρκίνο του παχέος εντέρου που εφαρμόζεται από εφέτος και στην Ελλάδα, για την ακρίβεια, είναι ο δεύτερος ασθενής που μεταμοσχεύθηκε με αυτή την ένδειξη» λέει ο Καθηγητής Χειρουργικής και Μεταμοσχεύσεων, Ιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ, Διευθυντής της Χειρουργικής Κλινικής Μεταμόσχευσης Ήπατος και Χειρουργικής Ηπατοπαθών του νοσοκομείου «Λαϊκό», Γιώργος Σωτηρόπουλος.
Οι προκλήσεις στη συγκεκριμένη περίπτωση ήταν αρκετές, όπως σημειώνει: «Οι αυξημένες τεχνικές δυσκολίες της ηπατεκτομής στον λήπτη, ο οποίος είχε ήδη υποβληθεί στο παρελθόν 2 φορές σε ηπατεκτομή και οι ανατομικές σχέσεις ήταν πλέον τελείως αλλαγμένες. Η ανάγκη να γίνει η επαναιμάτωση του μοσχεύματος όσο το δυνατό γρηγορότερα, ώστε να μειωθεί η πιθανότητα δυσπραγίας του μοσχεύματος λόγω της ταλαιπωρίας που είχε υποστεί το ήπαρ του παιδιού από το τραγικό γεγονός. Η ανθρώπινη αγωνία να πάει καλά ένας νέος λήπτης με μικρά παιδιά και τέλος η επιστημονική επιθυμία να εφαρμοστεί σωστά ένα καινούριο – διεθνές πρωτόκολλο θεραπείας».
Το συναισθηματικό βάρος της δωρεάς πιέζει σε κάθε χειρουργείο και σε κάθε ομάδα επαγγελματιών υγείας, όταν δε ο δότης είναι παιδί όλα αμβλύνονται. Όπως εξηγεί ο καθηγητής: «Οπωσδήποτε σε αυτές τις περιπτώσεις είναι ακόμη πιο έντονη η επιθυμία και η προσδοκία της επιτυχούς έκβασης της μεταμόσχευσης, προκειμένου η μεγαλειώδης προσφορά των γονέων του παιδιού να αξιοποιηθεί κατά τον καλύτερο δυνατό τρόπο. Όλα τα μέλη της ιατρονοσηλευτικής ομάδας που μετέχουν στη μεταμόσχευση νιώθουν μία αδήλωτη ιερή υποχρέωση να συνεισφέρουν με όλες τους τις δυνάμεις σε αυτή την κατεύθυνση. Το συναισθηματικό βάρος είναι μεγάλο, απαλύνεται όμως από την προοπτική υγείας που παρέχεται στον υποψήφιο λήπτη και από το γεγονός ότι ένα ευγενές όργανο του αποβιώσαντος παιδιού θα συνεχίσει να δίνει ζωή σε έναν συνάνθρωπό μας».
Υπέρτατη πράξη αγάπης
«Είναι η υπέρτατη πράξη αγάπης. Κρατήστε το αυτό, λείπει από την εποχή μας», ήταν τα λόγια του 43χρονου, πατέρα δύο μικρών παιδιών, που έλαβε το ήπαρ του 14χρονου Σπύρου.
«Δεν είχε αρχικά ενημερωθεί ή δεν είχε καταλάβει ότι το μόσχευμα προερχόταν από τον 14χρονο δότη και φυσικά αυτό που μου είπε ότι πόσο συγκινημένος είναι και πόσο βαρύτερη νιώθει τώρα την αποστολή τώρα, έχοντας το μόσχευμα του νέου παιδιού» λέει ο κ. Σωτηρόπουλος.
Πώς μπορεί ένας άνθρωπος λοιπόν να μετατρέψει αυτή την ευγνωμοσύνη σε πράξη; Ποια είναι η «δεύτερη ευκαιρία» πέρα από το ιατρικό σκέλος; «Βλέποντας το ερώτημα αυτό από την πλευρά του θεράποντος ιατρού και προσπαθώντας να μπω στη θέση του ασθενούς, θεωρώ ότι κάθε άνθρωπος μπορεί να χρησιμοποιήσει μία δύσκολη στιγμή της ζωής του ως πρόκληση να αλλάξει τη φιλοσοφία της ζωής του, το πώς σκέπτεται και ενεργεί, να μετατρέψει το πρόβλημα σε μία δεύτερη ευκαιρία. Στην περίπτωση του λήπτη ενός νεανικού μοσχεύματος θα μπορούσε ο λήπτης αφενός να φροντίσει να διάγει μία ζωή εναρμονισμένη με τις ιατρικές επιταγές, ώστε να επιτύχει το μακροβιότερο δυνατό προσδόκιμο επιβίωσης, αφετέρου να αποτελέσει ο ίδιος ζωντανή διαφήμιση της ευεργεσίας που έχει λάβει και συνάμα πρεσβευτή της αξίας της δωρεάς οργάνων στην κοινωνία» καταλήγει ο καθηγητής.
ygeiamou
