Μπορούμε όλοι/ες να κάνουμε εικόνα μια επιθετική ή φοβισμένη γάτα.
Πιο πολύ ακόμα, μπορούμε να την ακούσουμε στο μυαλό μας. Η δικιά σας γάτα κάνει ποτέ αυτόν τον τρομαχτικό ήχο που μοιάζει με “κχου”; Ο ήχος αυτός μεταφράζεται ως συριγμός (hiss στα αγγλικά) και μοιάζει με τον ήχο που κάνει το βούτυρο όταν λιώνει στο τηγάνι, ή με το σφύριγμα των φιδιών. Η γάτα τον παράγει απελευθερώνοντας απότομα ένα κύμα αέρα από το στόμα της.
Οι ειδικοί στη συμπεριφορά της γάτας πιστεύουν ότι οι γάτες έμαθαν πώς να βγάζουν αυτόν τον ήχο μιμούμενες τα φίδια, με σκοπό να επιβιώσουν στην άγρια φύση. Αυτός ο διάσημος ήχος παραπέμπει συχνά σε θυμό, αλλά στην πραγματικότητα είναι ένας φυσιολογικός τρόπος να εκφράσει η γάτα σας τον φόβο.
Ο τρόπος με τον οποίο σφυρίζει η γάτα εξαρτάται από την εκάστοτε συνθήκη. Μπορεί να σφυρίξει σιωπηλά και με ανοιχτό το στόμα για να δείξει δυσαρέσκεια, ή να το κάνει πιο επιθετικά. Μπορεί να αισθάνεται πίεση, ανασφάλεια, πρόκληση, ή απειλή. Ο συριγμός συνήθως συνοδεύεται από επίπεδα αυτιά, κυρτωμένη ράχη, ορθωμένο τρίχωμα, και ανοιχτό στόμα με καμπυλωμένη γλώσσα.
Πότε κάνουν οι γάτες αυτόν τον ήχο;
Η πιο συνηθισμένη αιτία αυτού του ήχου είναι η ένταση μεταξύ δύο αστείρωτων αρσενικών γατών, ή μεταξύ μιας αστείρωτης αρσενικής και μιας αστείρωτης θηλυκής γάτας που αναζητούν σύντροφο για να ζευγαρώσουν. Φυσικά, οι γάτες μπορεί να κάνουν αυτόν τον ήχο και σε ανθρώπους, όταν νιώθουν πως απειλούνται. Η γάτα σας μπορεί να απευθύνει αυτόν τον ήχο σε εσάς, σε κάποιον άγνωστο, ή στον κτηνίατρο, όταν φοβάται.
Αν η γάτα σας βγάζει αυτόν τον ήχο, καλό είναι να επιχειρήσετε να ανακαλύψετε την αιτία του, και να δώσετε στη γάτα σας χώρο και χρόνο για να ηρεμήσει. Αν εντοπίσετε τον λόγο που η γάτα σας φοβάται, προσπαθήστε να εφαρμόσετε τις κατάλληλες αλλαγές στο περιβάλλον της για να τη βοηθήσετε να νιώσει πιο ασφαλής. Αν δεν μπορείτε να βρείτε τον λόγο, μην διστάσετε να απευθυνθείτε στον/στην κτηνίατρό σας για να βεβαιωθείτε ότι η γάτα σας δεν νιώθει άβολα λόγω κάποιου προβλήματος υγείας.
Κάποιες φορές, μπορεί να μπερδέψετε το συριγμό με το γρύλισμα. Τόσο ο συριγμός, όσο και το γρύλισμα της γάτας, είναι φυσιολογικές συμπεριφορές που επιτρέπουν στη γάτα σας να επικοινωνήσει το πώς νιώθει. Ο συριγμός χαρακτηρίζεται από ορθάνοιχτο σώμα και εμφανή δόντια. Πρόκειται για μια απότομη εκπνοή, με απότομη διακοπή. Από την άλλη, το γρύλισμα συχνά ξεκινά με τον ήχο “μμμμ” και στη συνέχεια γίνεται βαθύ και μακρόσυρτο, ενώ πηγάζει από τον λαιμό.
Οι γάτες σφυρίζουν με αυτόν τον τρόπο όταν νιώθουν άβολα, φοβισμένες, ή στρεσαρισμένες. Μπορεί να νιώθουν ότι απειλούνται από κάποιον άνθρωπο, να βρίσκονται σε αντιπαράθεση με άλλα ζώα, να προστατεύουν τα γατάκια τους, να βρίσκονται σε μια άγνωστη κατάσταση ή να γνωρίζουν κάποιο άγνωστο ζώο, να ενοχλούνται από κάτι, ή να πονούν. Έτσι, δηλώνουν περισσότερο αμυντικότητα παρά επιθετικότητα – δηλώνουν, δηλαδή, ότι θέλουν να απομακρυνθούν από την πηγή του στρες.
Οι μητέρες γάτες είναι πολύ προστατευτικές απέναντι στα γατάκια τους, και μπορεί εύκολα να βγάλουν αυτόν τον ήχο αν τα πλησιάσετε παραπάνω απ’ όσο πρέπει. Τα γατάκια επίσης μπορεί να κάνουν “κχου” για να εκδηλώσουν τη δυσαρέσκειά τους για κάτι, όπως για παράδειγμα αν το παιχνίδι με τα αδερφάκια τους γίνει άγαρμπο, ή αν τρομάξουν από κάποιον δυνατό ήχο. Η σωστή κοινωνικοποίηση σε μικρή ηλικία μειώνει την πιθανότητα να νιώθει το γατάκι σας απειλημένο ή φοβισμένο μεγαλώνοντας.
Επίσης, μια γάτα μπορεί να απευθύνει τον χαρακτηριστικό ήχο σε ένα καινούριο γατάκι το οποίο “εισβάλλει” στο χώρο της για να θέσει τα όριά της. Είναι ένας τρόπος να επικοινωνήσει στο νέο μέλος της οικογένειας ότι θέλει να σταματήσει αυτό που κάνει και την ενοχλεί.
Ποιες φυλές κάνουν περισσότερο αυτόν τον ήχο;
Ο λίγο πιο έντονος χαρακτήρας μερικών φυλών οι οποίες κατά τ’ άλλα μπορεί να είναι γλυκύτατες και αξιολάτρευτες, μπορεί να τις οδηγήσει να βγάζουν αυτόν τον ήχο περισσότερο απ’ ότι οι άλλες γάτες. Τέτοιες φυλές είναι οι σιαμέζες, οι γάτες σφίγγες, οι γάτες Βομβάης, οι γάτες της Βεγγάλης, οι Σκοτσέζικες Fold, οι Αιγυπτιακές Mau, οι γάτες Σιγκαπούρης, οι Αμερικάνικες Σκληρότριχες, οι Korat και οι Cymric.
Γιατί η γάτα σας απευθύνει σε εσάς αυτόν τον ήχο;
Υπάρχουν πολλοί λόγοι που μπορεί να εξηγούν αυτό το φαινόμενο. Η γάτα σας μπορεί να νιώθει ενοχλημένη μαζί σας, ή να προσπαθείτε να τη χαϊδέψετε ή να την σηκώσετε ενώ δεν θέλει. Μπορεί να προσπαθείτε να της κόψετε τα νύχια, να τη βάλετε μέσα στην τσάντα μεταφοράς της, να βάζετε ηλεκτρική σκούπα, ή να φέρετε πάνω σας τη μυρωδιά ενός άλλου ζώου. Είναι πιθανό, επίσης, η γάτα σας να απευθύνει αυτόν τον ήχο στα παιδιά του σπιτιού, καθώς συχνά δεν γνωρίζουν τα όριά της. Τέλος, μπορεί να φοβάται, να νιώθει ότι απειλείται, ή να περιμένει να πονέσει. Αν η γάτα σας αντιδρά όταν την αγγίζετε, είναι πιθανό να πονάει σε κάποιο σημείο, και τότε πρέπει να απευθυνθείτε στον/στην κτηνίατρό σας.
Αυτό που πρέπει να θυμάστε, είναι ότι πρόκειται για μια ενστικτώδη, φυσιολογική αντίδραση απέναντι σε μια κατάσταση που ταράζει τη γάτα σας. Δεν σημαίνει ότι δεν σας συμπαθεί ή ότι είναι επιθετική γάτα. Συνήθως αποτελεί σημάδι ότι πρέπει να την αφήσετε ήσυχη, ή να αφαιρέσετε από τον χώρο τα ερεθίσματα που την αγχώνουν.
Πώς να αντιμετωπίσετε τις αντιδράσεις στρες της γάτας σας;
Βραχυπρόθεσμα: Απομακρυνθείτε από μία γάτα που κάνει “κχου” για να αποφύγετε να σας γρατζουνίσει ή να σας δαγκώσει. Δώστε της χώρο και χρόνο για να νιώσει ασφαλής. Οι γάτες συχνά χρειάζονται ώρες για να ηρεμήσουν. Μην την κοιτάτε και μην προσπαθήσετε να τη σηκώσετε ή να την καθησυχάσετε. Βεβαιωθείτε ότι έχει οδούς διαφυγής και κρυψώνες, ή ψηλά μέρη στα οποία μπορεί να καταφύγει αν φοβάται. Όταν ηρεμήσει, καλοπιάστε την με λιχουδιές ή/και catnip, παιχνίδι και υγρή τροφή.
Μακροπρόθεσμα: Ελέγξτε την υγεία της γάτας σας. Ο/η κτηνίατρός σας θα μπορέσει να εντοπίσει τυχόν προβλήματα που την κάνουν να πονάει ή να δυσανασχετεί. Σε περίπτωση που δεν μπορείτε να καταλάβετε γιατί αντιδρά έτσι η γάτα σας, ή το κάνει πολύ συχνά, κλείστε οπωσδήποτε ένα ραντεβού για εξετάσεις.
Αν δεν εντοπιστεί κάποιο ιατρικό πρόβλημα, το επόμενο βήμα είναι να βοηθήσετε τη γατούλα σας να νιώσει λιγότερο φοβισμένη και πιο ήρεμη. Προσφέρετέ της μια καθημερινότητα πλούσια σε νοητικά ερεθίσματα, παιχνίδια, ψηλά μέρη και κρυψώνες. Δοκιμάστε μια θεραπεία φερομονών σαν το Feliway. Τέλος, αν το πρόβλημα δεν υποχωρεί, ζητήστε βοήθεια από έναν/μία ειδικό στην συμπεριφορά των ζώων για να σας βοηθήσει να εντοπίσετε τι δυσκολεύει το χνουδωτό σας φιλαράκι.