Λίγο έξω από την βορειότερη πόλη του κόσμου, κρυμμένο στα βάθη ενός παλιού ορυχείου στην Αρκτική, ένα αποθετήριο ψηφιακών αρχείων προστατεύει κάποια από τα πολυτιμότερα έργα του κόσμου –από αρχαία χειρόγραφα του Βατικανού μέχρι τον κώδικα του λειτουργικού συστήματος Android.
Είναι το Παγκόσμιο Αρχείο Αρκτικής (Arctic World Archiveμ AWA), το οποίο βρίσκεται έξω από την κωμόπολη του Λονγκιαρμπίεν (εικόνα πάνω), τον μεγαλύτερο οικισμό της Σπιτσβέργης, του μόνου κατοικημένου νησιού στο νορβηγικό αρχιπέλαγος του Σβάλμπαρντ.
Κυβερνήσεις, οργανισμοί και ιδιώτες πληρώνουν για την αντιγραφή των αρχείων τους σε μπομπίνες ειδικού φωτογραφικού φιλμ που σχεδιάστηκε να αντέξει αιώνες ή χιλιετίες.
Η είσοδος της υπόγειας εγκατάστασης βρίσκεται στην πλαγιά ενός βουνού (ESA/AWA)
«Είναι ένα μέρος που διασφαλίζει ότι η πληροφορία θα επιζήσει στον χρόνο» λέει στο BBC ο Ρούνε Μπιέρκεστραντ, ιδρυτής της εταιρείας Piql στην οποία ανήκει η υπόγεια εγκατάσταση.
Η Piql εμπνεύστηκε τη δημιουργία τους από την Παγκόσμια Τράπεζα Σπόρων του Σβάλμπαρντ, παρακαταθήκη της παγκόσμιας βιοποκιλότητας φυτών, η οποία βρίσκεται σε απόσταση λίγων εκατοντάδων μέτρων.
Τα ψηφιακά αρχεία αποθηκεύονται σε ειδικό φωτογρφικό φιλμ (BBC)
Το AWA βρίσκεται στην άκρη μιας παλιάς στοάς που φτάνει σε βάθος 300 μέτρων στην πλαγιά ενός βουνού. Ακόμα κι αν λιώσουν όλοι οι πάγοι της Αρκτικής, υποστηρίζει η Piql, η ψηφιακή κρύπτη θα παραμείνει σε θερμοκρασία κάτω των μηδέν βαθμών Κελσίου.
Το Σβάλμπαρντ «βρίσκεται μακριά από τα πάντα. Μακριά από πολέμους, κρίσεις, τρομοκρατικές ενέργειες καταστροφές. Δεν υπάρχει ασφαλέστερο μέρος!» είπε ο Μπιέρκεστραντ.
Πίσω από τη βαριά μεταλλική πόρτα του AWA, οι μεταλλικοί φάκελοι που περιέχουν τις μπομπίνες φυλάσσονται μέσα σε κοντέινερ.
Τα αρχεία κωδικοποιούνται και αποτυπώνονται στο φιλμ ως εικόνες που μοιάζουν με κωδικούς QR. Οι πληροφορίες είναι «αδύνατο» να διαγραφούν, να αλλοιωθούν ή να χακαριστούν, διαβεβαιώνουν οι υπεύθυνοι.
Για την περίπτωση που κάποιος βρει τις μπομπίνες στο μακρινό μέλλον, τα φιλμ περιλαμβάνουν εικόνες με οδηγίες για την αποκρυπτογράφηση των αρχείων.
Όταν η εγκατάσταση εγκαινιάστηκε το 2017, οι κυβερνήσεις της Νορβηγίας, της Βραζιλίας και του Μεξικού αποθήκευσαν εκεί αντίγραφα διαφόρων ιστορικών εγγράφων.
Οι μπομπίνες με τα πολύτιμα αρχεία αποθηκεύονται μέσα σε μεταλλικούς φακέλους (AWA)
Έκτοτε έχουν αποθηκευτεί περισσότερες από 100 συλλογές από 30 και πλέον χώρες. Μεταξύ αυτών, τρισδιάστατα μοντέλα του Ταζ Μαχάλ, τόμοι από τη Βιβλιοθήκη του Βατικανού, φωτογραφίες της Γης από το Διάστημα, ακόμα και αντίγραφα της Κραυγής, του διάσημου πίνακα του νορβηγού ζωγράφου Ένβαρντ Μουνκ.
Στο Παγκόσμιο Αρχείο Αρκτικής νοικιάζει επίσης χώρο η αμερικανική εταιρεία λογισμικού GitHub, η οποία έχει αποθηκεύσει εκεί όλο τον ανοιχτό κώδικά της, όπως γλώσσες προγραμματισμού και εργαλεία ΑΙ. Η πρώτη μπομπίνα που τοποθετήθηκε στην κρύπτη περιείχε τον κώδικα του Linux και του Android.
Νέο υλικό κατατίθεται στο αποθετήριο τρεις φορές τον χρόνο. Σύμφωνα με το BBC, οι πιο πρόσφατες μπομπίνες περιέχουν μεταξύ άλλων ηχογραφήσεις απειλούμενων γνωστών και χειρόγραφα του Σοπέν.
