Έχετε παρατηρήσει ότι καθώς μεγαλώνετε, η συνήθεια του να κοιμάστε μέχρι αργά το πρωί αρχίζει να φθίνει ενώ η τάση για να κοιμόσαστε πολύ νωρίς αυξάνεται; Αυτό μπορεί να μην είναι μόνο μια αλλαγή στην καθημερινότητά σας, αλλά και μέρος της φυσικής διαδικασίας γήρανσης. Ωστόσο, η επιστήμη εξηγεί τους λόγους για τους οποίους συμβαίνει αυτό καθώς και πώς μπορούμε να «χακάρουμε» το μυαλό μας να μένει ξύπνιο, έστω και για λίγο παραπάνω.
Ηλικία και αλλαγές στον ύπνο
Καθώς μεγαλώνουμε, το σώμα μας υποβάλλεται σε διάφορες αλλαγές, που επηρεάζουν τον ύπνο μας. Όπως αναφέρουν ειδικοί από το Πανεπιστήμιο του Μίσιγκαν, δεν υπάρχει μόνο ένας λόγος για αυτές τις αλλαγές στον ύπνο και είναι όλες αλληλένδετες. Συνήθως σχετίζονται με τη λειτουργία του εγκεφάλου και τον τρόπο που το σώμα μας ανταποκρίνεται σε διάφορους εξωτερικούς παράγοντες.
Ο εγκέφαλός μας, με την πάροδο του χρόνου, γίνεται λιγότερο ευαίσθητος στα εξωτερικά ερεθίσματα που βοηθούν στη ρύθμιση του βιολογικού μας ρολογιού. Αυτά τα «χρονικά σήματα» περιλαμβάνουν τη δύση του ήλιου, το φως του ήλιου, τα γεύματα και τη φυσική δραστηριότητα. Με την ηλικία, οι νευρώνες που μεταφέρουν αυτά τα σήματα στον εγκέφαλο αρχίζουν να χάνουν την αποδοτικότητά τους, με αποτέλεσμα οι μεγαλύτεροι άνθρωποι να κουράζονται νωρίτερα και να ξυπνούν πιο εύκολα το πρωί.
Πώς συνδέεται ο ύπνος με την όρασή μας;
Ένας άλλος σημαντικός παράγοντας που επηρεάζει τον ύπνο καθώς γερνάμε είναι οι αλλαγές στην όραση. Οι ειδικοί αναφέρουν ότι οι αλλαγές στην όραση, όπως ο καταρράκτης, επηρεάζουν την ποσότητα φωτός που φτάνει στον εγκέφαλο. Το φως είναι σημαντικό για την ρύθμιση του βιολογικού μας ρολογιού και την παραγωγή μελατονίνης, της ορμόνης που μας βοηθά να κοιμηθούμε.
Συγκεκριμένα, ο καταρράκτης, που επηρεάζει πάνω από το 50% των Αμερικανών άνω των 80 σύμφωνα με το National Institutes of Health, προκαλεί θολή όραση, κάνοντας το φως να μην εισέρχεται στα μάτια με την ίδια ένταση. Αυτό σημαίνει ότι ο εγκέφαλος «νομίζει» ότι έχει ήδη δύσει ο ήλιος, πράγμα που οδηγεί στην πρόωρη παραγωγή μελατονίνης και μας κάνει να νιώθουμε κουρασμένοι νωρίτερα το απόγευμα.
Τι μπορούμε να κάνουμε για να κοιμόμαστε λίγο πιο άργα;
Η λύση δεν είναι να αποφεύγουμε τελείως τις οθόνες το βράδυ ή να πίνουμε μεγάλες ποσότητες καφέ, αλλά να δημιουργούμε συνθήκες που στέλνουν «λάθος» σήματα στον εγκέφαλο, παραπλανώντας τον ώστε να νομίζει ότι ο ήλιος δεν έχει δύσει ακόμα. Αν δυσκολεύεστε να παραμείνετε ξύπνιοι το βράδυ, το μυστικό είναι η έκθεση σε έντονο φως το απόγευμα και το βράδυ. Θα μπορούσατε να το κάνετε για περίπου 30–60 λεπτά πριν τη δύση του ήλιου και να συνεχίσετε για περίπου μία ώρα μετά το ηλιοβασίλεμα.
Οι ειδικοί συνιστούν επίσης να αποφύγετε το αλκοόλ το βράδυ, καθώς μπορεί να επηρεάσει την ικανότητά σας να περάσετε σταδιακά από τις διάφορες φάσεις του ύπνου. Αντίθετα, η σωματική άσκηση κατά τη διάρκεια της ημέρας μπορεί να βελτιώσει την ποιότητα του ύπνου και να σας βοηθήσει να κοιμηθείτε πιο βαθιά. Για παράδειγμα, μπορείτε να κάνετε μια βόλτα έξω πριν τη δύση του ήλιου και να απολαύσετε το φυσικό φως.
* Πηγή: Vita
