«Δεν γίνεται τίποτα, δεν υπάρχει θεραπεία» λένε πολλοί ασθενείς με ημικρανία. Ωστόσο, η σύγχρονη ιατρική επιστήμη διαθέτει λύσεις που μπορεί να μην λύνουν ριζικά το θέμα της ημικρανίας, αλλά ασφαλώς μπορούν να το περιορίσουν πολύ, προσφέροντας έτσι μια ουσιαστική βελτίωση της ποιότητας ζωής. Ωστόσο, η πλειονότητα των ασθενών με ημικρανία δεν γνωρίζει καν την ύπαρξη αυτών των θεραπειών.
Ο Δρ. Μιχάλης Βικελής, Νευρολόγος με εξειδίκευση στην ημικρανία και τις κεφαλαλγίες και Επιστημονικός Σύμβουλος του Συλλόγου Ασθενών με Ημικρανία και Κεφαλαλγία Ελλάδος, μας μιλά για τις πιο σύγχρονες λύσεις για την θεραπεία της ημικρανίας.
Συνέντευξη στον Θάνο Ξυδόπουλο
Κύριε Βικελή, η ημικρανία είναι τελικά μια σημαντική πάθηση; Αναγνωρίζεται αυτό από την κοινωνία μας;
Δυστυχώς, η σημαντικότητα της ημικρανίας παραβλέπεται όχι μόνο από την πολιτεία και την κοινωνία, αλλά πολλές φορές και από το στενό περιβάλλον των ανθρώπων με ημικρανία. Τα στοιχεία δείχνουν πως περίπου 1.000.000 Έλληνες ενήλικες ζουν με την ημικρανία, μια χρόνια νευρολογική πάθηση που προκαλεί εξουθενωτικούς, πολύωρους πονοκεφάλους και, πολλές φορές, ακόμη και καθημερινή δυσλειτουργία στους πάσχοντες. Έχει ξεκάθαρα αποδειχθεί και καταγραφεί πως, παγκοσμίως, η ημικρανία είναι 1η αιτία αναπηρίας για γυναίκες 15-49 ετών και φέρει τεράστιο κοινωνικό φορτίο, αλλά και σημαντικό οικονομικό αποτύπωμα με απώλειες σε ημέρες εργασίας (absenteeism), αλλά και σε μειωμένη παραγωγικότητα (presenteeism).
Το 2024 δημοσιεύτηκαν ενδιαφέροντα στοιχεία μιας έρευνας σε 2565 Έλληνες ασθενείς με ημικρανία, που πραγματοποίησε ο Σύλλογος Ασθενών με Ημικρανία και Κεφαλαλγία Ελλάδος. Σύμφωνα με αυτά, η ημικρανία έχει επίδραση σε κάθε πτυχή της παραγωγικότητας του ασθενούς. Ωστόσο, πολλοί ημικρανικοί, πιθανώς ακόμη και το 50%, δεν έχουν έγκυρα διαγνωστεί και πιστεύουν πως έχουν απλούς πονοκεφάλους ή άλλες παθήσεις, όπως η νευραλγία τριδύμου, που δεν έχει κανένα κοινό στοιχείο με την ημικρανία, καθώς εδώ οι κρίσεις είναι οξύτατες, αλλά διαρκούν δευτερόλεπτα.
Ποιες θεραπείες υπάρχουν σήμερα για την ημικρανία;
Σύμφωνα με την προαναφερθείσα έρευνα του Συλλόγου Ασθενών με Ημικρανία και Κεφαλαλγία Ελλάδος, η οποία συμπεριέλαβε κυρίως καλά ενημερωμένους ασθενείς, για την κρίση χρησιμοποιούνται κυρίως τα απλά αναλγητικά, τα οποία όμως συνήθως δεν είναι αποτελεσματικά, καθώς απλά μειώνουν και δεν σταματούν τον πόνο, ενώ συχνά λαμβάνονται και σε επαναλαμβανόμενες δόσεις. Πολύ καλύτερα λειτουργούν οι τριπτάνες, ειδικά αντι-ημικρανικά φάρμακα που φαίνεται να είναι σαφώς αποτελεσματικότερα στη θεραπεία της ημικρανικής κρίσης, ειδικά σε «έξυπνες μορφές» όπως το καινοτόμο φάρμακο που περιέχει έτοιμο συνδυασμό σουματριπτάνης και του αναλγητικού ναπροξένη ή η σουματριπτάνη σε ρινικό σπρέι. Για τη χρόνια ημικρανία, η βοτουλινική τοξίνη τύπου Α, εγκεκριμένη θεραπεία για αυτή τη μορφή της νόσου, φαίνεται να είναι αποτελεσματική για σχεδόν τους μισούς ασθενείς που την έλαβαν.
Εντυπωσιακά είναι πολλές φορές τα ποσοστά ανταπόκρισης στα μονοκλωνικά αντισώματα για την ημικρανία. Πρόκειται για θεραπεία σύγχρονης ιατρικής τεχνολογίας, που συνδυάζει υψηλά ποσοστά μείωσης της συχνότητας της ημικρανίας, που φτάνουν ως και το 70-90% με χαμηλά ποσοστά παρενεργειών. Στην έρευνα του Συλλόγου οι περισσότεροι ερωτηθέντες που έλαβαν μονοκλωνικά αντισώματα για την ημικρανία ανέφεραν θετικότητα εμπειρία και εξέφρασαν την αισιοδοξία τους για το μέλλον τους (88,25%), καθώς και για περαιτέρω βελτιώσεις στην ποιότητα ζωής τους (82,8%).
Επίσης, πολλοί ασθενείς που λαμβάνουν στοχευμένες θεραπείες με ειδικές βιταμίνες και μαγνήσιο, μπορεί να δουν θετικά αποτελέσματα, αλλά χρειάζεται γνώση της σωστής δοσολογίας και χωρίς ιατρική συμβουλή, οι δόσεις που συνήθως λαμβάνονται είναι ανεπαρκείς.
Πόσοι ασθενείς λαμβάνουν αυτές τις καινοτόμες θεραπείες, όπως τα μονοκλωνικά και η βοτουλινική τοξίνη τύπου Α;
Σίγουρα όχι όσοι τις χρειάζονται και θα μπορούσαν να επωφεληθούν από αυτές! Τα στοιχεία επίσης δείχνουν πως συνολικά μόνο περίπου 2.000 ασθενείς λαμβάνουν αυτή την περίοδο θεραπεία με μονοκλωνικά αντισώματα, συνήθως με τη φρεμανεζουμάμπη που είναι εξαιρετικά αποτελεσματική ή με βοτουλινική τοξίνη τύπου Α στη χώρα μας. Σε χώρες της Ευρώπης και αναλογικά με τον πληθυσμό, ο αριθμός είναι πάνω από 10.000.
Βασικό εμπόδιο στην πρόσβαση των ασθενών στις θεραπείες αποτελεί το Σύστημα Ηλεκτρονικής Προέγκρισης του ΕΟΠΥΥ, το οποίο απαιτείται για την αποζημίωση αυτών των θεραπειών. Ωστόσο, περιέχει αυθαίρετους περιορισμούς, όπως το ότι αποκλείει πολλές φορές, χωρίς να υπάρχει επιστημονική αιτιολόγηση για αυτό, άτομα άνω των 65 ετών. Αυτό το σύστημα του ΕΟΠΥΥ είναι ουσιαστικά μία από τις σημαντικότερες στρεβλώσεις που εμποδίζει την πρόσβαση των ασθενών σε αποτελεσματικές θεραπείες, ακόμη και όταν κρίνεται ιατρικά αναγκαίο να χορηγηθούν στον ασθενή από εξειδικευμένους νευρολόγους. Πρόκειται για μία χρονοβόρα και αποτρεπτική γραφειοκρατική διαδικασία έγκρισης προφυλακτικών θεραπειών, που ευθύνεται για τον αποκλεισμό πολλών ασθενών από τις νεότερες, αποτελεσματικότερες θεραπείες.
Γιατί δεν λαμβάνουν περισσότεροι ασθενείς αυτές τις αποτελεσματικές θεραπείες;
Υπάρχουν πολλές εξηγήσεις για αυτό. Ενώ οι περισσότεροι ασθενείς συχνά αναρωτιούνται για το «Πώς περνάει η ημικρανία», λίγοι τελικά αναζητούν την σωστή ενημέρωση, που μπορεί εύκολα να βρεθεί από αξιόπιστες πηγές, όπως ο ιστότοπος του Συλλόγου Ασθενών με Ημικρανία και Κεφαλαλγία Ελλάδος. Έτσι, χωρίς ουσιαστική ενημέρωση για τις πιθανές λύσεις, είτε δεν παρακολουθούνται καθόλου από γιατρό ή, ακόμη και αν επισκέπτονται γιατρό, δεν συζητούν για τις νέες θεραπείες και παραμένουν στις παλιές, αναποτελεσματικές ιατρικές θεραπείες. Πρέπει να παραδεχτούμε πως παρά τις πολλές ευκαιρίες εκπαίδευσης για τις καινοτόμες θεραπείες που προσφέρει η Ελληνική Νευρολογική Εταιρεία, υπάρχει ακόμη περιθώριο βελτίωσης των γνώσεων των γιατρών για αυτές.
Κύριε Βικελή, υπάρχουν και άλλες εξελίξεις στη θεραπεία της ημικρανίας;
Αυτή τη στιγμή πέρα από τα τέσσερα διαθέσιμα μονοκλωνικά αντισώματα για την ημικρανία, επίκειται και η εισαγωγή στη θετική λίστα του ΕΟΠΥΥ δύο νέων φαρμάκων σε μορφή χαπιού με τον ίδιο εξειδικευμένο στόχο, το νευροπεπτίδιο CGRP. Τα νέα αυτά φάρμακα δείχνουν παρόμοιο προφίλ αποτελεσματικότητας και ασφάλειας με τα μονοκλωνικά αντισώματα. Το rimegepant θα μπορεί να χρησιμοποιηθεί είτε επί κρίσεως, είτε όταν λαμβάνεται κάθε 2η ημέρα ως ως προληπτική θεραπεία στην επεισοδιακή ημικρανία, ενώ το atogepant για καθημερινή χρήση, μία φορά την ημέρα, ως προληπτική θεραπεία σε κάθε μορφή ημικρανίας. Αυτές οι νέες θεραπείες, μάλλον θα είναι διαθέσιμες μέσω ΕΟΠΥΥ από τις αρχές του 2026 και θα ενισχύσουν ακόμη περισσότερο τις πιθανές θεραπευτικές επιλογές, ώστε να μπορούμε εξατομικευμένα, σε κάθε ασθενή με ημικρανία, να προσφέρουν την καλύτερη για τον ίδιο λύση.
zougla
