του Μιχάλη Ψύλου, δημοσιογράφου
«Κανονισμό της Κερκόπορτας» χαρακτήρισε ο υπουργός Αμυνας, Νίκος Δένδιας, το πρόγραμμα SAFE για τον επανεξοπλισμό της Ευρώπης, καθώς αφήνει ανοικτή την… πόρτα για τη συμμετοχή της Τουρκίας.
Γιατί είναι σαφές ότι οι Ευρωπαίοι εταίροι μας έχουν περιλάβει στο πρόγραμμα διάφορα τεχνάσματα ώστε να μην απαιτείται ομοφωνία των μελών της ΕΕ για τη συμφωνία συμμετοχής τρίτων χωρών, όπως η Τουρκία.
Ο Ελληνας υπουργό Αμυνας σημείωσε και σωστά άλλωστε, ότι για να υπάρξει η ΕΕ, οφείλει να στηρίζεται στις κοινές ευρωπαϊκές αρχές και αξίες.
Δυστυχώς όμως, η αλλαγή στάση των κυρίαρχων κύκλων της ΕΕ έναντι της Τουρκίας δεν αφορά μόνο την επιχορηγούμενη ένταξη της Αγκυρας στην αμυντική δομή της Ευρώπης.
Η ΕΕ αφήνει στην άκρη και τις περιβόητες αρχές και αξίες σε ό,τι αφορά την ίδια τη δημοκρατία και τα ανθρώπινα δικαιώματα στη Γείτονα.
Τελευταίο παράδειγμα; Η σύλληψη και φυλάκιση χωρίς δίκη του δημάρχου της Κωνσταντινούπολης, Εκρέμ Ιμάμογλου και πολλών συνεργατών του με-αμφιλεγόμενες στην πιο ήπια κριτική-κατηγορίες.
Τι κι αν ακολούθησαν τεράστιες διαδηλώσεις υπέρ της δημοκρατίας στην Τουρκία. Στην πράξη, ουδείς Ευρωπαίος ή Δυτικός ηγέτης, διαμαρτυρήθηκε. Κανείς δεν έχει ζητήσει την απελευθέρωση του Ιμάμογλου, ο οποίος σύμφωνα με όλους τους ειδικούς συνελήφθη με κατηγορίες που είχαν πολιτικά κίνητρα.
Αυτή η επίδειξη…«δειλίας» είναι πολύ διαφορετική από την προηγούμενη στάση της Ευρώπης, η οποία συχνά έχει επικρίνει σκληρά τον Τούρκο πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν για τον αυταρχισμό του: μόλις το 2021 ο τότε Ιταλός πρωθυπουργός Μάριο Ντράγκι, είχε αποκαλέσει άλλωστε τον Τούρκο πρόεδρο Ερντογάν ως «δικτάτορα». Εκτοτε, βέβαια, η κατάσταση έχει αλλάξει: Ελάχιστοι είναι οι ηγέτες που τολμούν να επικρίνουν τον Τούρκο πρόεδρο. Και όσοι το κάνουν, προσέχουν να μην τον θυμώσουν… υπερβολικά.
Βούτυρο στο ψωμί
«Βούτυρο στο ψωμί» του Ερντογάν η πολιτική του κατευνασμού. Λίγες ημέρες μετά τη σύλληψη του Ιμάμογλου, ο Τούρκος πρόεδρος ξεκαθάρισε ότι πιστεύει ότι βρίσκεται σε θέση ισχύος έναντι της Ευρώπης: «Η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν μπορεί να υπάρξει χωρίς την Τουρκία», είχε πει.
Κάποιοι λένε βέβαια ότι τώρα που η ΕΕ δεν μπορεί πλέον να βασίζεται στην άμυνα των Ηνωμένων Πολιτειών του Ντόναλντ Τραμπ, η Ευρώπη εκτιμά πώς χωρίς τη στρατιωτική ισχύ της Τουρκίας και την ικανότητα της πολεμικής της βιομηχανίας, είναι πιο δύσκολο να εγγυηθεί την ευρωπαϊκή ασφάλεια.
Η Τουρκία διαθέτει τον δεύτερο μεγαλύτερο στρατό του ΝΑΤΟ, μετά τις Ηνωμένες Πολιτείες. Και σε αντίθεση με τις περισσότερες ευρωπαϊκές ένοπλες δυνάμεις, οι Τούρκοι έχουν σημαντική πολεμική εμπειρία, με τις συνεχείς στρατιωτικές επεμβάσεις στην Συρία, στις περιοχές των Κούρδων, ακόμη και στο Ναγκόρνο Καραμπάχ και τη Λιβύη.
Και φυσικά, υπάρχει και η τουρκική πολεμική βιομηχανία, με αιχμή του δόρατος την εταιρεία Baykar- της οποίας επικεφαλής είναι ο γαμπρός του Ερντογάν, Σελτσούκ Μπαϊρακτάρ- από τις κορυφαίες στον κόσμο στην παραγωγή στρατιωτικών drones, τα οποία έχουν δοκιμαστεί εκτενώς σε μάχες τόσο στην Ουκρανία όσο και στο Ναγκόρνο Καραμπάχ κατά των δυνάμεων της (Χριστιανικής) Αρμενίας
Για αυτόν τον λόγο, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, στη Λευκή Βίβλο της για την άμυνα, έχει προσδιορίσει την Τουρκία ως έναν από τους κύριους εταίρους για την εγγύηση της δικής της ασφάλειας, μαζί με τον Καναδά, τη Νορβηγία και το Ηνωμένο Βασίλειο.
Κυνική θέση
Αναμφίβολα, πρόκειται για μια κυνική θέση από πολλές απόψεις, που μέχρι πρόσφατα θα ήταν ασυνήθιστη, αλλά η οποία τώρα θεωρείται δικαιολογημένη ακόμη και από πολλούς «προοδευτικούς» ηγέτες.
Οι βαθύτερες συνεργασίες με την Τουρκία στις αμυντικές προμήθειες της ΕΕ κινδυνεύουν να υπονομεύσουν την ικανότητα της Ευρώπης να επιβάλλει τις δημοκρατικές αρχές και τα ανθρώπινα δικαιώματα πέρα από τα σύνορά της.
Η εξέλιξη αυτή θα οδηγήσει την ΕΕ να αγνοεί τον αυξανόμενο αυταρχισμό του Τούρκου προέδρου. «Η άμυνα γίνεται έτσι ένα πραγματικό όπλο που η Τουρκία μπορεί να χρησιμοποιήσει προς όφελός της, όπως ήδη συνέβη με το ζήτημα της μετανάστευσης », προειδοποιούν Ευρωπαίοι διπλωμάτες.
Αυτά κινδυνεύουν να πάθουν όσοι βάζουν «τον λύκο να φυλάει τα πρόβατα». Ποιος Ευρωπαίος ηγέτης νοιάζεται όμως για τα …πρόβατα;
