Του Θ. Λουλούδη
Αποστολή του Επιμελητηρίου Αχαίας (E.A.) -μεταξύ άλλων- είναι και η μελέτη οποιουδήποτε τομέα και δράσης συνδράμει στην ανάπτυξη και κινεί την τοπική οικονομία. Το καρναβάλι της Πάτρας αποτελεί αντιπροσωπευτικό παράδειγμα πολιτιστικής δράσης η οποία έχει αναπτυξιακή διάσταση. Φυσικό ήταν λοιπόν το Ε.Α. να αναθέσει στο Πανεπιστήμιο Πατρών (Π.Π.) να μελετήσει το Καρναβάλι μας. Η έρευνα του Π.Π. συντίθεται αποτελείται από 4 έρευνες πεδίου (στον τοπικό πληθυσμό, στους επισκέπτες μας, στους αρχηγούς των group και στους επιχειρηματίες) και μια desk research που επιδιώκει να μετρήσει το οικονομικό αποτύπωμα του Καρναβαλιού. Η έρευνα θα επαναλαμβάνεται -και θα τελειοποιείται- κάθε χρόνο. Δημιουργούμε ένα «Παρατηρητήριο» για το Καρναβάλι μας. Δημιουργούμε την απαραίτητη τεκμηρίωση για να σχεδιάζονται οι αναγκαίες πολιτικές.
Το Πατρινό Καρναβάλι ως πολιτιστικός θεσμός με οικονομική και αναπτυξιακή διάσταση
Το Πατρινό Καρναβάλι αποτελεί «δράση» μεγάλης έκτασης, με κοινωνική και πολιτιστική διάσταση, η οποία ενδυναμώνει την ταυτότητα της πόλης και ενισχύει τη συλλογική συμμετοχή. Συνδυάζει την οικονομική διάσταση με την πολιτιστική έκφραση. Ταυτόχρονα αποτελεί «εργαλείο» τουριστικής και γενικότερα οικονομικής ανάπτυξης της περιοχής με οικονομικό όφελος υπαρκτό και μετρήσιμο. Η διατήρηση αυτής της ισορροπίας ανάμεσα στην αυθεντικότητα και την απόδοση, αποτελεί βασική προϋπόθεση για τη βιωσιμότητα του θεσμού.
Η έρευνα κατέδειξε τον διττό χαρακτήρα του Καρναβαλιού: αφενός λειτουργεί ως μοχλός τοπικής οικονομικής κινητοποίησης και αφετέρου διατηρεί ισχυρό συμμετοχικό και κοινοτικό χαρακτήρα. Η έρευνα για τον οικονομικό αντίκτυπο θα ολοκληρωθεί τον Σεπτέμβριο και τότε θα ανακοινωθούν λεπτομέρειες και θα εμβαθύνει ακόμα περισσότερο με την μελέτη του Καρναβαλιού του 2026. Ορισμένα πρώτα στοιχεία δείχνουν ότι: Οι επισκέπτες δαπανούν στην εστίαση, στην διαμονή, στην συμμετοχή σε καρναβαλικά γκρουπ (στολές) και στην διασκέδαση (πάρτι, εκδηλώσεις). Η δαπάνη εξαρτάται κατά πολύ από την ηλικία (μικρότερη ηλικία ισούται με μικρότερη δαπάνη). Συνολικά, η μέση ατομική δαπάνη υπολογίζεται περίπου στα 260–300 ευρώ.
Τοπική οικονομία και επηρεασμός από το Πατρινό Καρναβάλι:
Το καρναβάλι αναμφίβολα επηρεάζει την τοπική οικονομία. Το αναφέρουν οι κλάδος της εστίασης, της φιλοξενίας και πολλοί άλλοι ακόμα. Τμήμα επιχειρηματιών αναφέρουν για το 2025 μερική ανάκαμψη στις πωλήσεις και άλλοι αναφέρουν πτώση. Αναφέρουν αύξηση των τιμών, στροφή προς εξωτερικούς επισκέπτες, υπογραμμίζουν προσπάθειες προσαρμογής σε νέες συνθήκες, αλλά και εξάρτηση από τουρισμό χαμηλού προϋπολογισμού.
Παρά τις προσπάθειες για προβολή, η προσέλευση ξένων επισκεπτών αναφέρεται σε συνεχή πτώση, με τις επιχειρήσεις να εκτιμούν ότι η θετική εξωτερική εικόνα της πόλης έχει αποδυναμωθεί. Ωστόσο, το ΠΚ εξακολουθεί να θεωρείται γεγονός υψηλής κοινωνικής αξίας.
Οι κυκλοφοριακές δυσκολίες, τα προβλήματα στάθμευσης και η αύξηση της ρύπανσης αναφέρονται -από τις επιχειρήσεις- ως τα κύρια εμπόδια για τη βιωσιμότητα του ΠΚ Αυτές οι προκλήσεις, σε συνδυασμό με την ανεπάρκεια υποδομών, επηρεάζουν αρνητικά τόσο την εμπειρία των επισκεπτών όσο και τη λειτουργία των επιχειρήσεων.
Συμπερασματικά, η συμβολή του ΠΚ στην τοπική οικονομία φθίνει, με τις επιχειρήσεις να αναφέρουν μειωμένα έσοδα και αυξημένα λειτουργικά κόστη (π.χ. υλικά, ενοικίαση ήχου). Η πόλωση στην ικανοποίηση αποκαλύπτει μια διχασμένη πραγματικότητα: ενώ ένα τμήμα επιχειρήσεων προσαρμόζεται με επιτυχία, ένα άλλο αντιμετωπίζει δυσκολίες που απειλούν τη μακροχρόνια βιωσιμότητά τους. Η αύξηση της τοπικής προμήθειας υλικών και η μείωση της εξάρτησης από εξωτερικούς παράγοντες υπογραμμίζουν μια στρατηγική αυτονομίας, πιθανώς ως απάντηση σε οικονομικές κρίσεις ή περιβαλλοντικές ανησυχίες. Ωστόσο, η έλλειψη επενδύσεων σε υποδομές και η περιορισμένη πολιτιστική προβολή απαιτούν διαρθρωτικές παρεμβάσεις.
Συμπεράσματα
Το ΠΚ αποτελεί θεσμό με βαθιές κοινωνικές, πολιτιστικές και οικονομικές προεκτάσεις, ο οποίος παραμένει ενεργός και ζωντανός στον συλλογικό βίο της πόλης, παρά τις αλλαγές στις συνθήκες συμμετοχής, τις προσδοκίες των δημοτών και τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει. Το Καρναβάλι παραμένει βασικό στοιχείο της τοπικής πολιτιστικής ταυτότητας, αλλά η μελλοντική του επιτυχία εξαρτάται από τα:
- Εξισορρόπηση μεταξύ πολιτιστικής αξίας και οικονομικής βιωσιμότητας, με στόχο τη μακροπρόθεσμη ενίσχυση τόσο της κοινωνίας όσο και της οικονομίας.
- Ενίσχυση τουριστικής προβολής με έμφαση σε ποιοτικό και βιώσιμο τουρισμό.
- Βελτίωση υποδομών (στάθμευση, κυκλοφοριακή διαχείριση) και περιβαλλοντικών πρακτικών (διαχείριση των απορριμμάτων).
- Στήριξη επιχειρήσεων μέσω χρηματοδοτικών σχεδίων ή εκπαιδευτικών προγραμμάτων για την ορθή συμβολή τους στον θεσμό.
- Συνεχή παρακολούθηση δεικτών και προσαρμογή στις νέες κάθε φορά απαιτήσεις ώστε το Καρναβάλι να διατηρήσει τη σημασία του ως ζωντανή παράδοση και κινητήρας ανάπτυξης.
