Ένα νέο επιστημονικό άρθρο που δημοσιευθηκε στις 6 Αυγούστου, προσφέρει μια απρόσμενη οπτική για τους θεαματικούς εναέριους σχηματισμούς των πουλιών.
Αυτές οι εναέριες χορογραφίες, όπου εκατοντάδες ή χιλιάδες πουλιά φαίνεται να κινούνται σε τέλειο συγχρονισμό, παραδοσιακά ερμηνεύονταν ως εκπληκτικά παραδείγματα συνεργασίας των ζώων, μια επίδειξη του πώς η συλλογικότητα μπορεί να ξεπεράσει τα ατομικά όρια.
Η νέα μελέτη που βασίστηκε στην παρατήρηση καργιών (Corvus monedula) αποκαλύπτει ότι η συμπεριφορά των πτηνών στις άκρες των σχηματισμών αυτών μπορεί να μην είναι αποτέλεσμα εξελικτικής στρατηγικής, αλλά να συμβαίνει τυχαία και όχι από πρόθεση, και να εξηγηθεί με μαθηματικούς κανόνες που διέπουν τον τρόπο με τον οποίο τα άτομα αλληλεπιδρούν με όσα βρίσκονται κοντά τους.
Οι επιστήμονες έχουν εδώ και καιρό παρατηρήσει δύο ιδιόμορφα χαρακτηριστικά στα πουλιά που πετούν σε σμήνη: εκείνα που βρίσκονται στις εξωτερικές άκρες τείνουν να παραμένουν εκεί περισσότερο απ’ ό,τι αναμενόταν, ενώ το περίγραμμα του σμήνους φαίνεται εντυπωσιακά καλοσχηματισμένο, σχεδόν σαν να διατηρείται σκόπιμα. Στο παρελθόν, θεωρούνταν ότι αυτές οι συμπεριφορές στο περίγραμμα των σχηματισμών των σμηνών μπορεί να είχαν εξελιχθεί ως προσαρμοστικά χαρακτηριστικά — ίσως επιτρέποντας σε ορισμένα πουλιά να εντοπίζουν πιο εύκολα θηρευτές ή να ανταποκρίνονται ταχύτερα σε απειλές.
Αντίθετα, οι ίδιες εντυπωσιακές συμπεριφορές στις άκρες δεν εμφανίστηκαν όταν τα πουλιά αλληλεπιδρούσαν με βάση μετρικούς κανόνες, όπου ο συντονισμός εξαρτάται από το ποιοι βρίσκονται πιο κοντά φυσικά.
«Αυτό που είναι συναρπαστικό είναι ότι αυτοί οι εξαιρετικά δομημένοι, φαινομενικά σκόπιμοι σχηματισμοί μπορεί στην πραγματικότητα να είναι αποτέλεσμα πολύ απλών κανόνων αλληλεπίδρασης», δήλωσε ο Andy Reynolds του Rothamsted, ο οποίος διεξήγαγε την ανάλυση. «Η ευκρίνεια του περιγράμματος και η επιμονή των πτηνών στην άκρη του ακμής δεν είναι απαραίτητα σκόπιμες στρατηγικές. Είναι απλώς αυτό που συμβαίνει όταν το σύστημα λειτουργεί με τοπολογικές αλληλεπιδράσεις».
Τα ευρήματα ενισχύουν την ιδέα ότι περίπλοκες ομαδικές συμπεριφορές, από κοπάδια ψαριών μέχρι σμήνη εντόμων, μπορούν να προκύπτουν από απλούς κανονισμούς. Η κατανόηση αυτών των μηχανισμών έχει πρακτική σημασία και για τη γεωργία, καθώς βοηθά στην πρόβλεψη και τον έλεγχο της συμπεριφοράς διαφόρων ειδών παρασίτων που επηρεάζουν τις καλλιέργειες.
Πηγή: Rothamsted Research
