“Η Μεγάλη Παρασκευή του 1944 ήταν η ‘μαύρη Παρασκευή’ για την Κρυοπηγή Πρεβέζης. Μοιρολόγια και θρήνοι σε κάθε γειτονιά. Οι καμπάνες χτυπούσαν πένθιμα για τους αδικοχαμένους και όχι μόνο για τον Χριστό…
Με αυτά τα λόγια, ο πρόεδρος του Πολιτιστικού Συλλόγου Κρυοπηγής (Πρέβεζας) Βαγγέλης Τσούτσης είχε αφηγηθεί το 2013 στο Αθηναικό Πρακτορείο πώς η εκτέλεση, από τους Γερμανούς, 23 κατοίκων του χωριού, τη Μεγάλη Παρασκευή του 1944 σημάδεψε τη μικρή κοινωνία, η οποία επί πολλά χρόνια τώρα βιώνει την ιδιαίτερη αυτή ημέρα της Ορθοδοξίας ακόμη πιο μελαγχολικά επικαιροποιώντας, παράλληλα, τα αίτημά της να χαρακτηριστεί το χωριό “μαρτυρικό”.
ΓΙατί εισέβαλαν οι Γερμανοί στο χωριό
“Το χωριό ανταποκρίθηκε στο πρόσταγμα της ιστορίας και συμμετείχε στην Αντίσταση εναντίον των κατακτητών. Στην Κρυοπηγή υπήρχε ένοπλο τμήμα του ΕΛΑΣ που υπαγόταν σε Σύνταγμα του ΕΑΜ-ΕΛΑΣ. Οι Γερμανοί το πληροφορήθηκαν και άρχισαν τις αιφνιδιαστικές εμφανίσεις στο χωριό” αναφέρει ο κ. Τσούτσης.
“Ένα πρωί του Μάρτη, οι Γερμανοί εισέβαλαν στο χωριό. Οι κάτοικοι θεώρησαν πως και αυτή τη φορά είχαν έρθει για εκφοβισμό και για να λεηλατήσουν, να κάνουν πλιάτσικο στις αποθήκες με τις προμήθειες, να αρπάξουν τρόφιμα και ζώα. Όμως, ο γερμανικός στρατός εγκαταστάθηκε στην Κρυοπηγή. Αμέσως άρχισαν τις έρευνες για να εντοπίσουν αντάρτες και πυρομαχικά” προσθέτει.
Σύμφωνα με μαρτυρίες ηλικιωμένων, ένα μικρό τραπέζι στο Δημοτικό Σχολείο που έγραφε ΕΑΜ τους εξόργισε. Έκαψαν δύο σπίτια και συνέλαβαν 28 άνδρες, από 18 έως 50 ετών. Τους οδήγησαν αρχικά στην Πρέβεζα, στη συνέχεια τους μετέφεραν στο Αγρίνιο, όπου ήταν το αρχηγείο των κατοχικών δυνάμεων στην Δυτική Ελλάδα. Εκεί, τους κράτησαν φυλακισμένους για έναν μήνα. Τη Μεγάλη Παρασκευή του 1944 τους εκτέλεσαν, μαζί με άλλους 120 πατριώτες, στη θέση Αγία Τριάδα, ενώ κρέμασαν άλλους τρεις στην πλατεία του Αγρινίου. Οι πέντε από τους 28 συλληφθέντες γλίτωσαν γιατί είχαν μεταφερθεί βαριά ασθενείς σε νοσοκομείο.
Ο λόγος, όπως είχε διηγηθεί ο κ. Τσούτσης, ήταν το σαμποτάζ εναντίον των Γερμανών, στη σιδηροδρομική γραμμή στο Κρυονέρι – Αγρίνιο. Η εντολή που ακολούθησε ήταν, για κάθε νεκρό Γερμανό, να εκτελούνται 10 Έλληνες. Οι μνήμες των ηλικιωμένων στο χωριό παραμένουν ζωντανές. Ήταν 3 τα ξημερώματα της Μεγάλης Παρασκευής του ʼ44, όταν στο χωριό έφτασε το θλιβερό νέο. Οι 23 συγχωριανοί τους, που είχαν συλληφθεί από τον στρατό κατοχής, εκτελέστηκαν στην Αγία Μαρίνα Αγρινίου.
Τη μνήμη των Κρυοπηγητών, που εκτελέσθηκαν στο Αγρίνιο, τιμά ο Δήμος της Πρέβεζας και φέτος, τη Μεγάλη Παρασκευή, στις 11 το πρωί, στο μνημείο εκτελεσθέντων στο χωριό, όπου θα τελεστεί, το καθιερωμένο επίσημο μνημόσυνο. Τα οστά αρκετών εκ των εκτελεσθέντων μεταφέρθηκαν το 1981 στην Κρυοπηγή, από το Αγρίνιο.
Η ελπίδα των κατοίκων και των φορέων στην Κρυοπηγή είναι ότι, κάποια στιγμή θα εισακουστεί το αίτημα για ανακήρυξη του χωριού τους σε “Μαρτυρική Κοινότητα”.
“Θαρρεί κανείς πως ακούει ακόμη και σήμερα τις σπαρακτικές φωνές στα δρομάκια της Κρυοπηγής … Η ζωή δεν μετριέται με αριθμούς. Δεν είναι μόνο εκείνοι που έφυγαν. Πίσω τους άφησαν δράματα” είχε πει χαρακτηριστικά ο πρόεδρος του Πολιτιστικού Συλλόγου.
