του Αθ. Χ. Παπανδρόπουλου
Κατά Λένιν, «ο αριστερισμός είναι η παιδική ασθένεια του κομμουνισμού». Μήπως ο παιδισμός και η θυματοποίηση είναι οι σοβαρές αρρώστιες του καπιταλισμού στη σημερινή σοσιαλδημοκρατική εκδοχή του;
Μήπως η παιδική ανεμελιά και αθωότητα, σε συνδυασμό με την κουλτούρα του θύματος που δεν φταίει για τίποτε στη ζωή του, είναι το σημερινό δράμα της αποκαλούμενης φιλελεύθερης δημοκρατίας. Ο καθηγητής Olivier Blanchard, που υπήρξε επικεφαλής οικονομολόγος του διεθνούς Νομισματικού Ταμείου (Δ.Ν.Τ.), ανησυχεί για τα τεκταινόμενα στις αναπτυγμένες οικονομίες και σε χώρες που είναι πλούσιες. Αναρωτιέται δε σε ποιο βαθμό, ο πλούτος μπορεί να οδηγήσει σε ανευθυνότητα μπροστά στην πραγματικότητα.
Βλέποντας έτσι το παγκόσμιο χρέος να σκαρφαλώνει και η Δύση να αντιπροσωπεύει το 70% του συνόλου του, θεωρεί ότι η παγκόσμια οικονομία, βρίσκεται σε κρίσιμο σταυροδρόμι. Και η κατάσταση αυτή, υπαγορεύει αποτελεσματική διαχείριση της προσφοράς και ζήτησης με προσεκτική ανάλυση της πορείας των δημοσιονομικών ελλειμμάτων. Στο επίπεδο αυτό πολλά θα εξαρτηθούν από τις σχέσεις που ο πρόεδρος των ΗΠΑ θα έχει με τον επικεφαλής της Ομοσπονδιακής Τράπεζας. Αν η Αμερική ακολουθήσει πολιτική που θα δημιουργήσει υψηλό εσωτερικό πληθωρισμό, η διεθνής οικονομία θα μπει σε περιπέτειες.
Από την άλλη πλευρά όμως, ανεύθυνες δημοσιονομικές πολιτικές επιδομάτων και αμελέτητων παροχών στην Ευρώπη, είναι και αυτές καταστροφικές. Το ύψος και η σύνθεση του παγκόσμιου χρέους είναι τέτοια που δεν επιτρέπουν ανεύθυνους, παιδιάστικους χειρισμούς.
Με τα δημοσιονομικά χρέη δεν νοούνται πλέον παιδικά παιχνίδια. Ιδιαίτερα δε αυτά που παρατηρήθηκαν με το ξέσπασμα της πανδημίας Covid19.
Προέχει πάνω απ’ όλα να μην επαναλάβουμε την απογοητευτική εμπειρία κατά τη δεκαετία του 2020, ειδικά μετά τη ζημιά που προκάλεσε η πανδημία Covid-19 και την εκτίναξη του πληθωρισμού που ακολούθησε την ανάκαμψη. Πώς λοιπόν θα μπορέσουν οι οικονομίες μας να απολαύσουν ένα αυξανόμενο, βιώσιμο και ευρέως διαδεδομένο βιοτικό επίπεδο;
Υπάρχει πληθώρα προτάσεων για ανάληψη θεαματικής δράσης, πολλές από τις οποίες φαίνεται να επαφίενται στο ότι θα κουνήσουμε ένα μαγικό ραβδί που θα επιφέρει μια απότομη αύξηση της βιώσιμης ευημερίας. Κάτι τέτοιο είναι απίθανο να συμβεί. Οι αντίξοοι άνεμοι της εποχής μας δείχνουν πόσο δύσκολο είναι αυτό.
Επιπλέον, οι απλούστερες μεταρρυθμίσεις -το άνοιγμα των οικονομιών στο εμπόριο, για παράδειγμα, ή η οικουμενική δευτεροβάθμια και η διαδεδομένη τριτοβάθμια εκπαίδευση- έχουν ήδη εφαρμοστεί. Πέραν αυτού, δυστυχώς εξακολουθούμε να μην καταλαβαίνουμε πολλά για την οικονομική ανάπτυξη. Θα ήταν παραπλανητικό να δηλώσουμε ότι η επιτάχυνση της ανάπτυξης οικονομιών που βρίσκονται ήδη στο κατώφλι της τεχνολογικής προόδου ή κοντά σε αυτό θα είναι απλή υπόθεση. Σε κάθε περίπτωση, υπάρχουν τέσσερα σαφή προαπαιτούμενα για βιώσιμη ευημερία από τη δεκαετία του 2020 και στο εξής: μακροοικονομική σταθερότητα· επενδύσεις και καινοτομίες· βιωσιμότητα· και το συνετό άνοιγμα στην παγκόσμια οικονομία.
Και αυτά τα προαπαιτούμενα, υπαγορεύουν πολιτικές απομακρυσμένες από παιδισμούς και νοοτροπίες θύματος ότι δήθεν «φταίνε πάντα οι άλλοι» για ό,τι συμβαίνει με ευθύνη δικιά μας.
