«Όσο νεότεροι, τόσο το καλύτερο», είναι η άποψη που τείνει να επικρατεί στον κοινό νου, σχεδόν για όλες τις πτυχές της ζωής. Ισχύει, όμως; Μια μελέτη 47 ετών από το σουηδικό Karolinska Institutet διερεύνησε τον τρόπο με τον οποίο η φυσική κατάσταση, η δύναμη και η μυϊκή αντοχή εξελίσσονται κατά τη διάρκεια της ενήλικης ζωής. ΗΣουηδική Μελέτη Σωματικής Δραστηριότητας και Φυσικής Κατάστασης (SPAF), ένα από τα μακροβιότερα προγράμματα, παρακολούθησε εκατοντάδες τυχαία επιλεγμένους άνδρες και γυναίκες, ηλικίας 16 έως 63 ετών. Η έρευνα, που δημοσιεύθηκε στο Journal of Cachexia, Sarcopenia and Muscle, προσφέρει σπάνιες πληροφορίες για το πώς αλλάζουν οι φυσικές ικανότητες των ίδιων ατόμων κατά τη διάρκεια δεκαετιών.
Μια σαφής καμπή – και ενθαρρυντικά νέα
Οι συμμετέχοντες αξιολογήθηκαν επανειλημμένα σε μια σειρά δοκιμασιών φυσικής ικανότητας για την αξιολόγηση τριών βασικών παραγόντων: αερόβια ικανότητα, μυϊκή αντοχή και μυϊκή δύναμη. Η αερόβια ικανότητα μετρήθηκε με δοκιμασία ποδηλασίας ή τρεξίματος, η μυϊκή αντοχή των χεριών και του θώρακα αξιολογήθηκε με δοκιμασία πάγκου, ενώ η μυϊκή δύναμη των ποδιών μετρήθηκε με δοκιμασία άλματος.
Τα αποτελέσματα αποκάλυψαν ότι η φυσική ικανότητα φτάνει στην κορύφωσή της στην ηλικία των 35 ετών. Μετά το πέρας αυτής της ηλικίας, αρχίζει να μειώνεται αργά, αλλά σταθερά, παρουσιάζοντας σταδιακή επιδείνωση, η οποία επιταχύνεται στα μεταγενέστερα στάδια της ζωής. Αυτό το μοτίβο, μάλιστα, παρατηρήθηκε ανεξάρτητα από τις συνήθειες άσκησης των συμμετεχόντων.
Ειδικότερα, η αερόβια ικανότητα έφτασε στο αποκορύφωμά της στην ηλικία των 35 ετών για τις γυναίκες και των 36 ετών για τους άνδρες. Στη δοκιμασία μυϊκής αντοχής, η μέγιστη ικανότητα για τις γυναίκες ήταν στην ηλικία των 34 ετών και για τους άνδρες στην ηλικία των 36 ετών. Ωστόσο, η δοκιμασία μυϊκής δύναμης είχε πολύ διαφορετικά αποτελέσματα: Οι άνδρες έφτασαν στο αποκορύφωμά τους στην ηλικία των 27 ετών, ενώ οι γυναίκες έδειξαν την καλύτερη απόδοσή τους στην ηλικία των 19 ετών.
«Το κύριο εύρημα ήταν ότι η μέγιστη ικανότητα επιτυγχάνεται πριν από την ηλικία των 36 ετών και ότι, μετά την ηλικία των ~40 ετών, παρατηρήθηκε παρόμοια και επιταχυνόμενη μείωση σε όλες τις δοκιμασμένες ικανότητες και στα δύο φύλα», εξηγούν οι ερευνητές. Μετά την κορύφωση, η ετήσια μείωση επιταχύνθηκε από μέσο όρο < 1% ετησίως την πρώτη δεκαετία σε > 2,0% την τελευταία δεκαετία της περιόδου παρατήρησης. «Κατά μέσο όρο, η απώλεια σωματικής ικανότητας και στα δύο φύλα ήταν 37% από την ηλικία της κορύφωσης έως την ηλικία των 63 ετών, κυμαινόμενη από 30% έως 48%», προσθέτουν.
«Ποτέ δεν είναι αργά»
Ωστόσο, οι ερευνητές βρήκαν επίσης πειστικές ενδείξεις ότι η έναρξη της άσκησης σε μεταγενέστερη ηλικία εξακολουθεί να αποφέρει σημαντικά οφέλη: Οι ενήλικες που άρχισαν να ασκούνται κατά τη διάρκεια της μελέτης βελτίωσαν τη συνολική φυσική τους ικανότητα κατά 5-10% – ένα κέρδος που μπορεί να επηρεάσει σημαντικά τη μακροπρόθεσμη υγεία και την καθημερινή λειτουργία.
«Ποτέ δεν είναι αργά για να αρχίσετε να κινείστε», ξεκαθάρισε η Maria Westerstahl, λέκτορας στο Τμήμα Εργαστηριακής Ιατρικής. «Η μελέτη μας δείχνει ότι η σωματική δραστηριότητα μπορεί να επιβραδύνει τη μείωση της απόδοσης, ακόμη κι αν δεν μπορεί να τη σταματήσει εντελώς. Τώρα θέλουμε να κατανοήσουμε τους μηχανισμούς πίσω από το γιατί η μέγιστη απόδοση εμφανίζεται στην ηλικία των 35 ετών και γιατί η δραστηριότητα επιβραδύνει -αλλά δεν σταματά- την απώλεια απόδοσης».
Τι θα ακολουθήσει;
Η ακριβής ηλικία στην οποία η μείωση της απόδοσης γίνεται αναπόφευκτη δεν κατέστη σαφής μέχρι τώρα. Η έρευνα συνεχίζεται με τους μεγαλύτερους συμμετέχοντες (~68 ετών), με τους ειδικούς να διερευνούν πώς ο τρόπος ζωής, οι παράγοντες υγείας και οι υποκείμενες βιολογικές διεργασίες επηρεάζουν τη μακροπρόθεσμη πορεία της σωματικής ικανότητας.
ygeiamou.gr
