Το βιβλίο «Σώσε τη γάτα!» του Blake Snyder κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Δίαυλος σε μετάφραση του Αντώνιου Αραποστάθη.
Ειδικότερα το Σώσε τη Γάτα! (Save the Cat!) «Το Τελευταίο Βιβλίο για το Σενάριο που θα σου Χρειαστεί» είναι, βάσει πωλήσεων, το δημοφιλέστερο εγχειρίδιο σεναριογραφίας στον κόσμο.
Γράφτηκε το 2005 από τον επιτυχημένο Χολιγουντιανό σεναριογράφο Blake Snyder.
Το Σώσε τη Γάτα! έγινε αμέσως τεράστια επιτυχία, όχι μόνο στους κύκλους των σεναριογράφων αλλά και σε:
● Φιλόδοξους, νέους κινηματογραφιστές
● Αναγνώστες σεναρίων και στελέχη ανάπτυξης σε στούντιο και τηλεόραση.
● Συμβούλους αφήγησης και δασκάλους σεναριογραφίας
Ο Μπλέικ Σνάιντερ έφυγε από τη ζωή σε ηλικία 51 ετών το 2009, 4 χρόνια μετά την έκδοση του Σώσε τη Γάτα, αλλά η μέθοδός του έμεινε. Το Σώσε τη Γάτα! είναι πλέον ένα από τα βασικότερα εργαλεία τον κινηματογραφιστών παγκοσμίως.
Μεταφράστηκε σε πάνω από 20 γλώσσες και διδάσκεται σε σχολές κινηματογράφου, εργαστήρια συγγραφής και σεμινάρια σε όλο τον πλανήτη.
Στα τέσσερα χρόνια μετά την έκδοση του Σώσε τη Γάτα! ο Σνάιντερ έγραψε δυο ακόμα εγχειρίδια.
● Το Save the Cat Goes to the Movies όπου αναλύει γνωστές ταινίες σύμφωνα με τις θεωρίες του (από τον Τιτανικό και τη Διάσωση του Στρατιώτη Ράιαν μέχρι το Scary Movie και το Saw).
● …και το Save the Cat Strikes Back όπου εξειδικεύει κάποιες απ τις προτάσεις του πρώτου βιβλίου.
Μετά το θάνατό του, οι βοηθοί του, που εξακολουθούν να εργάζονται με επιτυχία ως σύμβουλοι και εκπαιδευτές, εξέδωσαν 4 ακόμη βιβλία.
Τα βιβλία αυτά έχουν το ενδιαφέρον τους και αν το κύριο βιβλίο πάει καλά εμπορικά, θα τα μεταφράσουμε και αυτά.
ΣΕ ΤΙ ΟΦΕΙΛΕΤΑΙ Η ΕΠΙΤΥΧΙΑ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ
1. Πάνω από όλα είναι πρακτικό
Σε αντίθεση με το Story του Robert McKee ή το Screenplay του Syd Field (1979), το Σώσε τη Γάτα! δεν είναι θεωρητικό βιβλίο. Είναι έξυπνο, γραμμένο με χιούμορ — και δίνει ξεκάθαρες συμβουλές: τι πρέπει να συμβεί σε κάθε στάδιο μιας ιστορίας, πότε, γιατί και πώς. Δεν σου λέει “κάνε τον ήρωα συμπαθή”. Σου λέει “βάλε τον να σώσει μια γάτα στη σελίδα 5”.
2. Εστιάζει στο κοινό, όχι στον συγγραφέα
Δίνει προτεραιότητα στο τι αγγίζει το κοινό, όχι στο δημιουργικό όραμα του καλλιτέχνη. Στο κάτω κάτω όλοι οι σεναριογράφοι έχουν όραμά. Εδώ καλούμαστε να σκεφτούμε: “Θα ήθελε κανείς να δει αυτή την ταινία;” Η προτεραιότητα που θέτει το βιβλίο είναι η επικοινωνία με τον θεατή.
3. Η Δομή του δουλεύει στην πράξη
Το περίφημο “beat sheet” του — οι 15 παλμοί που οργανώνουν την πλοκή, κάνει το γράψιμο του σεναρίου πιο διαχειρίσιμο. Ο άμορφος όγκος της ιστορίας αποκτά ραχοκοκαλιά. Και αυτή η ραχοκοκαλιά βασίζεται σε δοκιμασμένες αφηγηματικές φόρμες του Χόλιγουντ.
4. Απομυθοποιεί τη δημιουργία
Το βιβλίο μιλάει απλά. Όχι φιλοσοφικά ή ποιητικά. Είναι σαν να έχεις έναν φίλο στο Χόλιγουντ που σου εξηγεί πώς γράφεται μια ταινία που λειτουργεί αφηγηματικά.
Ο Συγγραφέας
Ο Σνάιντερ ήταν επιτυχημένος ως σεναριογράφος, υπό την έννοια ότι, πέρα από τη δουλειά του στην τηλεόραση, πούλησε γύρω στα 13 κινηματογραφικά σενάρια σε μεγάλα στούντιο όπως η Ντίσνεϊ, η Γιουνιβέρσαλ, και η Άμπλιν, η εταιρεία του Στίβεν Σπίλμπεργκ.
Όταν έγραψε το Σώσε τη Γάτα! είχε ήδη φήμη ως αξιόπιστος “script doctor” — άνθρωπος που διορθώνει σενάρια και τα κάνει να δουλεύουν.
Στις αρχές της δεκαετίας του 2000 όμως βρέθηκε σε ένα μεταβατικό στάδιο — το Χόλιγουντ δεν αγόραζε πια σενάρια όπως παλιά, η καριέρα του είχε βαλτώσει.
Έγραψε λοιπόν το βιβλίο εν μέρει ως διαμαρτυρία προς την κοινότητα των στελεχών των στούντιο: Τους έστειλε το μήνυμα πως είχαν απομακρυνθεί από το μονοπάτι της σωστής, ουσιαστικής σεναριογραφίας. Ήθελε να τους υπενθυμίσει τι είναι αυτό που κάνει μια ιστορία να είναι καλή.
Προερχόταν από οικογένεια του χώρου: Στα τέλη των 60’s, ο πατέρας του, ο Kenneth Snyder, ήταν βραβευμένος με EMMY παραγωγός των πρώτων επεισοδίων του Sesame Street και διαφόρων σειρών κινουμένων σχεδίων όπως:
Roger Ramjet (1965)
Hot Wheels (1969)
The Funny Company (1963)
Skyhawks (1969)
και άλλα.
Το οικογενειακό υπόβαθρο τον έκανε να συνειδητοποιήσει πως ο κινηματογράφος αποτελεί επιχειρηματική δραστηριότητα.
Του προσέφερε επίσης εξοικείωση με το χώρο.
Τα καρτούν της εποχής είχαν δομή 3 πράξεων, ξεκάθαρη ανατροπή και ηθικό δίδαγμα — μια μινιατούρα της χολιγουντιανής φόρμουλας. Ο Blake απορρόφησε αυτή τη νοοτροπία.
Η οικογενειακή βοήθεια τελειώνει εδώ. Όταν ο Μπλέικ ξεκίνησε την καριέρα του, στα τέλη των 80’s, ο πατέρας του είχε χάσει την επιρροή του και δεν μπορούσε να του ανοίξει πόρτες. Πέθανε όταν ο Μπλέικ ήταν 30, πριν πετύχει την πρώτη του πώληση.
Το Stop! Or My Mom Will Shoot
Το Stop! Or My Mom Will Shoot είναι μια κωμωδία δράσης με τον Sylvester Stallone και την Estelle Getty (από τα “χρυσά κορίτσια”). Το σενάριο συνυπογράφουν οι Blake Snyder, William Osborne (Twins, The scorpion King) και William Davies (Johnny English, Puss in Boots — Γάτος Σπιρουνάτος).
Για τον Snyder, η συμμετοχή του ήταν σημαντική — ήταν από τις πρώτες μεγάλες συμφωνίες του με στούντιο και μια τεράστια πώληση: Το σενάριο πουλήθηκε για περίπου 500.000 δολάρια — ποσό-ρεκόρ για την εποχή. Αυτό τον καθιέρωσε στις αρχές των ’90s ως έναν από τους νέους σεναριογράφους της high-concept σχολής.
Ο πρωταγωνιστικός ρόλος προτάθηκε αρχικά στο Schwarzenegger. Εκείνος τον θεώρησε υποτιμητικό (περιλαμβάνει σκηνές όπου ο ήρωας άγεται και φέρεται από τη μαμά του, και μέχρι που φοράει πάνες). Με πονηριά, ο Arnold άφησε να διαρρεύσει προς τον αντίζηλό του, τον Stallone, πως ενδιαφέρεται για τον ρόλο: Εκείνος έσπευσε να υπογράψει για να τον «προλάβει».
Όταν κατάλαβε σε τι δεσμεύτηκε, ο Stallone μήλησε άσχημα για την ταινια, επιρεάζοντας κοινο και κριτικούς. Η ταινία απέτυχε και ο Σνάιντερ χρεώθηκε την αποτυχία, έστω κι αν το τελικό αποτέλεσμα απείχε από τη δική του αρχική εκδοχή — κάτι καθόλου σπάνιο στο Χόλιγουντ. Η δημιουργική του φήμη δέχτηκε πλήγμα.
Συνέχισε να πουλά σενάρια στα μεγάλα στούντιο. Με εξαίρεση όμως το Blank Check (1994), μια μίνι επιτυχία της Ντίσνεϊ, κανένα τους δεν προχώρησαν σε παραγωγή.
ΤΟ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ (8 ΚΕΦΑΛΑΙΑ)
Το βιβλίο είναι ουσιαστικά μια μέθοδος συγγραφής ξεκινά από τη σύλληψη μιας καλής βασικής ιδέας και τελειώνει με τις διορθώσεις και βελτιώσεις που γίνονται σε μετέπειτα γραφές.
Κεφάλαιο 1: «Περί Τίνος Πρόκειται;»
Ο Σνάιντερ πρεσβεύει πως η συγγραφή ξεκινά από μια επιτυχημένη βασική σύλληψη, που συνοψίζεται σε μια περιεκτική περιγραφή 2 γραμμών, τη λεγόμενη Λoγκλάιν.
Η σπουδαιότητα της βασικής σύλληψης – Τι είναι η Λoγκλάιν και ποια τέσσερα στοιχεία απαιτούνται για να τη βελτιώσεις; – Τι σημαίνει High Concept και γιατί παραμένει σημαντικό; – Εξάσκησε την ικανότητά σου να παρουσιάζεις, διασκέδασε και κέρδισε – Και πέντε παιχνίδια για να αναπτύξεις τη δημιουργικότητά σου.”
Η Λoγκλάιν πρέπει να έχει ορισμένα χαρακτηριστικά:
1. Παράδοξο. Πρέπει να είναι κατά κάποιο τρόπο Παράδοξη και να μας αγγίζει συναισθηματικά – μια δραματική κατάσταση που μοιάζει με φαγούρα. Πρέπει να την ξύσεις.
2. Μια θελκτική νοητική εικόνα. Όταν την ακούς πρέπει να ανθίζει στο μυαλό. Να υπονοεί ολόκληρη την ταινία, συμπεριλαμβανομένου αν γίνεται και του χρονικού της πλαισίου.
3. Ακροατήριο και κόστος. Πρέπει να αποσαφηνίζει τον τόνο, το κοινό στο οποίο απευθύνεται και να δίνει μια αίσθηση του κόστους παραγωγής ώστε οι αγοραστές να αντιλαμβάνονται αν θα τους αποφέρει κέρδη.
4. Τίτλο που να που σκοτώνει. Το ντιρέκτ-κροσέ της καλής Λoγκλάιν εμπεριέχει και έναν καλό τίτλο που εκφράζει με εφευρετικό τρόπο Περί Τίνος Πρόκειται.
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2: ΔΩΣ ΜΟΥ ΤΟ ΙΔΙΟ… ΑΛΛΑ ΑΛΛΙΩΣ!
Οι ταινίες ταξινομούνται σε 10 (και μόνο 10) κατηγορίες. Για να είναι επιτυχημένη, κάθε ταινία μιας κατηγορίας πρέπει να επιτυγχάνει συγκεκριμένους αφηγηματικούς στόχους τους οποίους ο Σνάιντερ προσδιορίζει.
Τα πάντα για τις Κατηγορίες – 10 Κατηγορίες για όλες τις ταινίες που γυρίστηκαν ποτέ – Γιατί η Κατηγορία είναι καθοριστική για σένα και την ταινία σου – Και πώς να προσδιορίσεις την Κατηγορία κάθε ταινίας.
Οι κατηγορίες είναι οι παρακάτω:
ΤΟ ΤΕΡΑΣ ΣΤΟ ΣΠΙΤΙ (Monster In The House)
Ταινίες όπως τα Σαγόνια του Καρχαρία (Jaws), Ο Εξορκιστής (The Exorcist), Τα Σαγόνια της Γης (Tremors), Ολέθρια Σχέση (Fatal Attraction), Δωμάτιο Πανικού (Panic Room) και Άλιεν.
ΧΡΥΣΟΜΑΛΛΟ ΔΕΡΑΣ (Golden Fleece)
Αυτή η Κατηγορία περιλαμβάνει τίτλους όπως Ο Πόλεμος των Άστρων (Star Wars), Ο Μάγος του Οζ (The Wizard of Oz), Αεροπλάνα, Λιμουζίνες και Τρένα (Planes, Trains and Automobiles), Επιστροφή στο Μέλλον (Back to the Future), και τις περισσότερες ταινίες για θεαματικές ληστείες.
ΜΑΓΙΚΟ ΛΥΧΝΑΡΙ (Out Of The Bottle)
Αποτελείται από ταινίες όπως Ο Ψευταράς (Liar, Liar), Θεός για μια Βδομάδα (Bruce Almighty), Ερωτική Φόρμουλα ν.9 (Love Potion #9), Απίστευτη Παρασκευή (Freaky Friday), Φλάμπερ και τη δική μου παιδική επιτυχία, τη Λευκή Επιταγή (Blank Check), που κυκλοφόρησε από τη Ντίσνεϊ.
ΤΥΠΑΚΟΣ ΣΕ ΜΠΕΛΑΔΕΣ (Dude With A Problem)
Οι ταινίες αυτής της Κατηγορίας ποικίλουν σε στυλ, τόνο και συναισθηματικό βάθος, από τη Μοιραία Βλάβη (Breakdown), και το Πολύ Σκληρός για να Πεθάνει ως το Τιτανικός (Titanic) και τη Λίστα του Σίντλερ (Schindler’s List).
ΤΕΛΕΤΟΥΡΓΙΕΣ ΜΥΗΣΗΣ (Rites Of Passage)
Η Κατηγορία των ιστοριών προσωπικής μεταμόρφωσης, από το 10 μέχρι τους Συνηθισμένους Ανθρώπους (Ordinary People) και τις Μέρες Κρασιού και Λουλουδιών (Days of Wine and Roses).
ΕΡΩΤΕΥΜΕΝΟΙ ΦΙΛΟΙ (Buddy Love)
Η Κατηγορία δεν περιλαμβάνει μόνο ταινίες για κολλητούς, όπως Ο Ηλίθιος και ο Πανηλίθιος (Dumb & Dumber), Ο Άνθρωπος της Βροχής Rain Man) ή του τύπου «συνάδελφοι στο περιπολικό», αλλά και όλες τις ιστορίες αγάπης.
ΓΙΑΤΙ-ΤΟ-ΚΑΝΕΣ (Whydunit)
Σημασία έχει το γιατί, όχι το ποιος. Περιλαμβάνει την Τσάιναταουν, το Σύνδρομο της Κίνας (China Syndrome), το JFK και το The Insider.
Ο ΘΡΙΑΜΒΟΣ ΤΟΥ ΤΡΕΛΟΥ (The Fool Triumphant)
Μια από τις παλιότερες μορφές ιστορίας. Η Κατηγορία περιλαμβάνει π.χ. τα Να Είσαι Εκεί Κύριε Τσανς (Being There), Φόρεστ Γκαμπ, Ντέιβ Πρόεδρος για μία Μέρα (Dave), Το Χαζόμουτρο (The Jerk), Αμαντέους (Amadeus) και τα έργα των κλόουν της βωβής εποχής σαν τους Τσάπλιν, Κίτον και Λόιντ.
ΤΟ ΙΔΡΥΜΑ (Institutionalized)
Όπως το λέει η λέξη, η Κατηγορία αυτή αφορά οργανισμούς και κοινότητες: Ένα ΤρελοΤρελο Θηριοτροφείο, MASH, Στη Φωλιά του Κούκου (One Flew Over the Cuckoo’s Nest), και οικογενειακά έπη σαν το American Beauty και τον Νονό (The Godfather).
ΥΠΕΡΗΡΩΑΣ (Superhero)
Όχι μόνο οι προφανείς περιπτώσεις όπως ο Σούπερμαν και ο Μπάτμαν. Περιλαμβάνει τον Δράκουλα, τον Φρανκενστάιν, ακόμη και τον Μονομάχο (Gladiator) ή το Ένας Υπέροχος Άνθρωπος (A Beautiful Mind).
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3: ΜΙΑ ΙΣΤΟΡΙΑ ΓΙΑ ΚΑΠΟΙΟΝ ΠΟΥ…
Μετά τον προσδιορισμό της βασικής σύλληψης και της κατηγορίας έρχεται η ώρα του προσδιορισμού του ήρωα, που πρέπει να εξυπηρετεί τη βασική σύλληψη.
Το θέμα σου είναι ο ήρωας – Γιατί ο ήρωας οφείλει να εξυπηρετεί τη βασική σύλληψη – Πώς να τελειοποιήσεις τον ήρωά σου ώστε η ιδέα σου να λειτουργεί καλύτερα – Ο μύθος του να γράφεις για συγκεκριμένους αστέρες – Τα αρχέτυπα του Γιουνγκ και γιατί τα χρειαζόμαστε.
Η ΩΡΑ ΤΩΝ ΠΑΛΜΩΝ!
Οι 15 παλμοί (beats) του Μπλέικ Σνάιντερ είναι η πιο γνωστή συμβολή του στη σεναριογραφία. Είναι απαραίτητοι για τη συγγραφή μιας ταινίας που αποτελείται από 3 πράξεις.
Οι Παλμοί μιας ταινίας όπως απαριθμούνται στην επίσημη Φόρμα Παλμών του Μπλέικ Σνάιντερ – Εις βάθος ανάλυση καθενός από τους 15 Παλμούς – Πώς εφαρμόζονται οι Παλμοί στο Μις με το Ζόρι.
Το νούμερο στην παρένθεση είναι το λεπτό στο οποίο πρέπει να συναντούνται σε μια ταινία 110 λεπτών.
ΠΡΩΤΌΤΥΠΟ
1. Opening Image ( 1 )
2. Theme Stated ( 5 )
3. Set–up ( 1-10 )
4. Catalyst ( 12 )
5. Debate ( 12-25 )
6. Break into Two ( 25 )
7. B Story ( 30 )
8. Fun and Games ( 30-55 )
9. Midpoint ( 55 )
10. Bad Guys Close In ( 55-75 )
11. All Is Lost ( 75 )
12. Dark Night of the Soul ( 75-85 )
13. Break into Three ( 85 )
14. Finale ( 85-110 )
15. Final Image ( 110 ) ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ
1. Αρχική Εικόνα ( 1 )
2. Διατύπωση Θεματολογίας ( 5 )
3. Προετοιμασία ( 1–10 )
4. Καταλύτης ( 12 )
5. Αντιλογία ( 12–25 )
6. Μετάβαση στη #2 ( 25 )
7. Ιστορία Β ( 30 )
8. Εκπλήξεις κι Εξερεύνηση ( 30–55 )
9. Μέσον ( 55 )
10. Οι Κακοί Ζυγώνουν ( 55–75 )
11. Χάθηκαν Όλα ( 75 )
12. Σκοτάδια της Ψυχής ( 75–85 )
13. Μετάβαση στην #3 ( 85 )
14. Φινάλε ( 85–110 )
15. Τελική Εικόνα ( 110 )
Αναλυτικότερα, ανά πράξη:
ΠΡΑΞΗ#1
1. Αρχική Εικόνα
Η πρώτη σκηνή της ταινίας. Θέτει τον τόνο, το ύφος και την αίσθηση της ιστορίας. Είναι μια “φωτογραφία του πριν” — το σημείο αναφοράς πριν ξεκινήσει η αλλαγή. Αντίθετο της Τελικής Εικόνας.
2. Διατύπωση Θεματολογίας
Η φράση που εκφράζει το βαθύτερο νόημα της ιστορίας. Συνήθως λέγεται στον πρωταγωνιστή (που δεν το καταλαβαίνει εκείνη τη στιγμή). Είναι αυτό για το οποίο “μιλά” πραγματικά η ταινία.
3. Προετοιμασία
Οι πρώτες 10 σελίδες του σεναρίου. Παρουσιάζει τον κόσμο της ιστορίας, τον ήρωα και υπαινίσσεται όλους τους βασικούς χαρακτήρες της βασικής πλοκής (Ιστορίας Α). Πρέπει να τραβούν το ενδιαφέρον και να θέτουν τη βάση για όλα όσα θα ακολουθήσουν.
4. Καταλύτης
Ένα γεγονός που αλλάζει τα πάντα. Το τηλεφώνημα, το χτύπημα στην πόρτα, η προδοσία – κάτι συμβαίνει που ταράζει την καθημερινότητα του ήρωα και τον ωθεί σε δράση.
5. Αντιλογία
Ο ήρωας αμφιταλαντεύεται. Να το κάνει ή όχι; Είναι το τελευταίο εμπόδιο πριν ξεκινήσει το ταξίδι. Αυτή η φάση δείχνει τους φόβους, τις αμφιβολίες και τις αναστολές του. Αναδεικνύει τη σημασία της μετάβασης στην Πράξη#2.
ΠΡΑΞΗ#2
6. Μετάβαση στη #2
Ο ήρωας παίρνει την απόφαση και μπαίνει σε έναν νέο κόσμο. Εδώ τελειώνει η “Θέση” (ο παλιός κόσμος) και αρχίζει η “Αντίθεση” (ο καινούριος κόσμος που βρίσκεται στον αντίποδα του προηγούμενου). Το ταξίδι ξεκινά.
Βολεμένος στον κόσμο της Πραξης#1, ήρωας, δεν αντιλαμβάνεται την εσωτερική ανάγκη: όταν ο κόσμος του ανατραπεί στην Πράξη#2, η ανάγκη αυτή γίνεται προφανής και ο ήρωας αναγκάζεται να την συνειδητοποιήσει. Η ανάγκη του ήρωα συνδέεται η και ταυτίζεται με την η θεματολογία της ταινίας. Η “Θέση” επιχειρηματολογεί υπέρ της μιας πλευρά του ζητήματος και η “Αντίθεση” υπέρ της άλλης.
7. Ιστορία Β (B Story)
Δευτερεύουσα πλοκή, συχνά ρομαντική, αλλά όχι πάντα. Στα πλαίσια της αναλύεται η θεματολογία της ιστορίας, και συντελείται η αυτοσυνειδητοποίηση του ήρωα.
8. Εκπλήξεις κι Εξερεύνηση
Εδώ ξεχνάμε λίγο την πλοκή και απολαμβάνουμε. Εκπληρώνονται τα όσα υπόσχεται ο τίτλος της ταινίας, η αφίσα της και η βασική σύλληψη που οδήγησε στη δημιουργία της.
9. Μέσο της Ταινίας (Midpoint)
Η διαχωριστική γραμμή ανάμεσα στα δύο μισά της ταινίας Επιστρέφουμε στην πλοκή. Το “διακύβευμα κλιμακώνεται”, εμφανίζονται “ωρολογιακές βόμβες” και ο ήρωας αρχίζει να πιέζεται. Σημαδεύεται από κάποια νίκη ή κάποια ήτα, καμία τους όμως δεν είναι τελειωτική.
10. Οι Κακοί Ζυγώνουν
Η πίεση εντείνεται. Εσωτερικά (προβλήματα στην ομάδα του ήρωα) και εξωτερικά (οι αντίπαλοι πλησιάζουν). Ο ήρωας αρχίζει να χάνει τον έλεγχο.
11. Χάθηκαν Όλα
Το χειρότερο σημείο. Κάτι “πεθαίνει” — ένα πρόσωπο ή μια ελπίδα. Η ιστορία φτάνει στον πάτο.
12. Σκοτάδια της Ψυχής
Η στιγμή της υπαρξιακής κρίσης, του «Ηλί, Ηλί, λαμά σαβαχθανί». Ο ήρωας είναι συντετριμμένος.. Σκοπός η ανάδειξη της σημασίας της μετάβασης στην Πράξη#3
ΠΡΑΞΗ #3
13. Μετάβαση στην #3
Διαφαίνεται η λύτρωση. Μια νέα ιδέα, αποκάλυψη, συχνά με τη βοήθεια του χαρακτήρα της Ιστορία Β δίνει στον ήρωα τη δύναμη να το παλέψει.
14. Φινάλε
Η λύση. Προκύπτει από τη “Σύνθεση” των δύο προηγουμένων κόσμων. Από όσα ήταν στη “Θέση” και όσα έμαθε στην “Αντίθεση”, ο ήρωας συνθέτει έναν τρίτο δρόμο και τελικά μεταμορφώνει τον κόσμο του.
15. Τελική Εικόνα
Η τελευταία σκηνή της ταινίας. Είναι ο καθρέφτης της Αρχικής Εικόνας — και καθιστά προφανή τη μεταμόρφωση που συνετελέσθη.
ΣΜΙΛΕΥΟΝΤΑΣ ΤΟ ΤΕΛΕΙΟ ΔΗΜΙΟΥΡΓΗΜΑ
Μια μέθοδος ανάπτυξης των σκηνών και ακολουθιών που αποτελούν τον κάθε παλμό.
Καρφίτσωσέ το στον Πίνακα! – Ξεχωρίζοντας τέσσερις ζώνες, μία για κάθε ενότητα της ταινίας – 40 καρτέλες αποδελτίωσης και μόνο 40! – Εντοπισμός προβλημάτων με τη χρήση του Πίνακα – Γιατί το σενάριο είναι επιχειρηματικό πλάνο και πώς το δικό σου θα πουλήσει.
ΟΙ ΑΙΩΝΙΟΙ ΝΟΜΟΙ ΤΗΣ ΦΥΣΙΚΗΣ ΤΟΥ ΣΕΝΑΡΙΟΥ
Μια συλλογή τεχνικών για καλύτερη αφήγηση, μεταξύ αυτών και το διάσημο “Σώσε τη Γάτα” απ το οποίο πήρε το όνομά του το βιβλίο.
Κανόνες που προκύπτουν από την κοινή λογική και την εμπειρία στα χαρακώματα του Χόλιγουντ: Σώσε τη Γάτα, Ο Πάπας στην Πισίνα, Διπλή Αρλούμπα, Κατεβατό, Ο Μαύρος Κτηνίατρος ή αλλιώς Γαβάθα Παγωτό, Μας Κυνηγάει Χελώνα, Η Ιερή Συνθήκη του Τόξου και Όχι στους Δημοσιογράφους!
ΠΟΥ ΧΩΛΑΙΝΕΙ Η ΤΑΙΝΙΑ;
Μια σειρά τεχνικών εντοπισμού και διόρθωσης σεναριακών προβλημάτων.
Παρά τις αντιξοότητες, ολοκλήρωσες 110 σελίδες με… τίποτα – Πώς να διορθώσεις το έργο σου με 6 γρήγορα τεστ. Ο Ήρωας Πρέπει να Ηγείται, Κάνε τον Κακό Χειρότερο, Στρίψε, Στρίψε, Στρίψε, Η Παλέτα των Συναισθημάτων, Χαίρετε τι Κάνετε Καλά Ευχαριστώ, Κάνε Ένα Βήμα Πίσω – όλοι οι δοκιμασμένοι κανόνες για να επισκευάσεις το σενάριό σου.
ΤΟ ΤΕΛΙΚΟ FADE IN
Η δυσκολία του να πουλήσεις ένα σενάριο στο Χόλιγουντ και αλλού:
Πώς να προετοιμάσεις το πεδίο πριν στείλεις το σενάριό σου για ανάγνωση. Ιδέες προώθησης για νέους και έμπειρους σεναριογράφους που θα σε βοηθήσουν να πουλήσεις και να υλοποιήσεις το σενάριό σου – και μερικά προσωπικά παραδείγματα.
ΚΡΙΤΙΚΕΣ ΠΟΥ ΕΧΕΙ ΔΕΧΤΕΙ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ
Κάποιοι επαγγελματίες του χώρου το κατηγόρησαν πως είναι υπερβολικά “καλουπωμένο” ή πολύ προσανατολισμένο στην εμπορικότητα. Πολλοί μίλησαν για φόρμουλα.
Άλλοι το αντιμετώπισαν ως πραγματική αποκάλυψη.
Η ΑΠΟΨΗ ΤΟΥ ΜΕΤΑΦΡΑΣΤΗ ΓΙΑ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ
Το σώσε τη γάτα είναι το καλύτερο εγχειρίδιο σεναρίου που γράφτηκε ποτέ.
Ως βιβλίο είναι σύντομο και ευχάριστο. Δεν σε εξαντλεί με αναλύσεις ή ρητορικά πυροτεχνήματα. Πάνω απ’ όλα, λειτουργεί ενθαρρυντικά για τον σεναριογράφο. Εκεί όπου άλλα βιβλία σε αφήνουν εξαντλημένο, σε σημείο που δεν θέλεις ούτε να ανοίξεις το λάπτοπ, αυτό σου δίνει την αίσθηση πως είσαι έτοιμος να γράψεις.
Ως μέθοδος τώρα είναι προτιμότερη από όσες προτάθηκαν, πριν ή μετά από αυτό. Προσωπικά, στο γράψιμο μου έχω πειραματιστεί με διαφορετικές δομές, π χ με τη δομή 5 πράξεων που προτείνει ο John Yorke (Into The Woods), η τον κλασικό ταξίδι του ήρωα του Joseph Campbell (The Hero with a Thousand Faces). Είναι ενδιαφέρουσες μέθοδοι αλλά στην πράξη αποδεικνύονται περιοριστικές, ασαφείς, ή απλά παράγουν αργές ιστορίες.
Η υπερβολική προσκόλληση στις υποδείξεις του όμως μπορεί να λειτουργήσει ως παγίδα. Αν ακολουθήσεις τη μέθοδο μηχανικά, κινδυνεύεις να καταστρέψεις την ιστορία σου.
Ο ίδιος ο Σνάιντερ δεν ήταν τόσο αυστηρός όσο φαίνεται στο πρώτο του βιβλίο. Στα επόμενα έργα του — ειδικά το Save the Cat! Goes to the Movies, όπου αναλύει δεκάδες ταινίες — ερμηνεύει τους παλμούς της ιστορίας με αρκετή ευελιξία.
Παράδειγμα: Η Ιστορία Β στον Τιτανικό (1997).
Η Ιστορία Β ξεκινά κάπου στην αρχή της Πράξη#2, και συνήθως αφηγείται μια ερωτική σχέση η τη σχέση του πρωταγωνιστή με το μέντορά του που τον βοηθά να νικήσει τις εσωτερικές του αδυναμίες, αποτυπώνοντας ταυτόχρονα τη θεματολογία, Οι Ιστορίες Α και Β διασταυρώνονται στις κρίσιμες καμπές, το Μέσον και τη Μετάβαση στην #3.
Στον Τιτανικό όμως, η Ερωτική σχέση είναι η Ιστορία Α. Ποια είναι η Β; Μήπως η σχέση του Ντι Κάπριο με το Fabrizio, το sidekick του; Μήπως η σχέση της Κέιτ Γουίνσλετ με τον αρραβωνιαστικό της ή τη μητέρα της;
Καμία από τις δύο. Αν ο James Cameron, απλά για να τσεκάρει το κουτάκι “B Story”, έδινε πχ, τη λειτουργία αυτή στο Fabrizio το αποτέλεσμα θα ήταν κλισέ
Θα ήταν επίσης σφάλμα: Ο ήρωας της ταινίας δεν είναι ο Ντι Κάπριο αλλά η Γουίνσλετ, αφού εκείνη υφίσταται μεταμόρφωση σχετική με τη θεματολογία, το ερώτημα δηλαδή που θέτει η ταινία: “Αξίζει να υπονομεύσεις το μέλλον σου για μια μέρα πάθους;”. Ο Ντι Κάπριο είναι έτοιμος να τα παίξει όλα για όλα εξ αρχής).
Ποια σχέση λοιπόν αφηγείται η Ιστορία Β; Δεν είναι κάποια ανθρώπινη σχέση, αλλά η σχέση με το βαπόρι και η επίδρασή του στους χαρακτήρες.
Το πλοίο είναι ο φορέας αυτής της θεματολογίας: δημιουργεί τις συνθήκες για το πάθος και, με το να βυθιστεί, προσδίδει στο γεγονός μοναδικότητα και τίμημα.
Δεν πρόκειται για σοφιστεία: Δεν είναι πρωτότυπο ταινίες να προσωποποιούν το σκηνικό τους. Χαρακτηριστικά παραδείγματα οι ταινίες Νάσβιλ, Η Πόλη των Εκπλήξεων (Nashville), και Καλωσήλθες στο Λ.Α (Welcome to L.A.) του Ρόμπερτ Άλτμαν.
Οπότε, χρησιμοποιήστε το Σώσε τη Γάτα! με προσοχή. Είναι ένα εξαιρετικό εργαλείο. Δεν είναι το ευαγγέλιο.
Το βιβλίο «Σώσε τη γάτα!» του Blake Snyder κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Δίαυλος σε μετάφραση Αντώνιου Αραποστάθη
Αντώνιος Αραποστάθης
Δίαυλος
240 σελ.
ISBN 978-960-531-515-3
Τιμή €17,00
