ομίζω πως το να συνηθίσεις ένα ζώο έχει να κάνει με τον κάθε άνθρωπο ξεχωριστά. Με το κατά πόσο έχει μεγαλώσει, κοινωνικοποιηθεί και ασχοληθεί με κατοικίδια. Τα τελευταία 10 χρόνια μένω στο ίδιο σπίτι και δεν έχω αντιμετωπίσει το παραμικρό πρόβλημα, και να φανταστείς πως στην αρχή μπήκα χωρίς κατοικίδιο – μετά το ανακοίνωσα στους ιδιοκτήτες. Το πήραν πολύ φυσιολογικά. Τους είπα, φυσικά, ότι το ζωάκι είναι μικρό σε μέγεθος. Είδα ότι ανακουφίστηκαν. Πολλοί είναι αυτοί που φοβούνται για τυχόν ζημιές από τα ζώα στην ιδιοκτησία τους. Παίζει, βέβαια, ρόλο το αν το σπίτι νοικιάζεται εξαρχής ως επιπλωμένο. Οι γείτονες, ωστόσο, ήταν σκεπτικοί. Είμαστε μια οικοδομή πέντε διαμερισμάτων και ήμουν η πρώτη με κατοικίδιο. Ήταν λίγο παγωμένοι στην αρχή».
Κατοικίδια σε πολυκατοικία: Πόσο επικίνδυνη είναι η συμβίωση
Η Μελίνα, στην οποία ανήκουν τα παραπάνω λόγια, ζει και εργάζεται στη Θεσσαλονίκη. Αποτελεί μέρος της πλειονότητας των κατόχων ζώων συντροφιάς, οι οποίοι δεν φαίνεται να αντιμετωπίζουν ιδιαίτερο πρόβλημα στη συμβίωσή τους με κατοικίδιο, τόσο σε προσωπικό επίπεδο όσο και σ’ αυτό της πολυκατοικίας ή της γειτονιάς. Στα αστικά κέντρα της έντονης και απαιτητικής καθημερινότητας, η συντροφιά ενός ζώου μπορεί να αποδειχτεί ιδανική για πολλούς ανθρώπους, ειδικά σε περίπτωση που μένουν μόνοι τους. Σκύλοι και γάτες κατά κύριο λόγο, αλλά επίσης κουνέλια και πτηνά σπανιότερα, καταλήγουν να θεωρούνται αναπόσπαστο μέρος ενός «νοικοκυριού», με τους ιδιοκτήτες τους να προσαρμόζουν τη ζωή τους στις ανάγκες και τις απαιτήσεις του ζώου. Όπως είναι λογικό, η συμβίωση σε ένα διαμέρισμα μαζί με ένα ζώο συντροφιάς έχει συγκεκριμένες προκλήσεις, με τον περιορισμένο χώρο να απαιτεί οργάνωση και συντήρηση. Ωστόσο, για τη συντριπτική πλειοψηφία του κόσμου η παρουσία ενός ζώου μεταμορφώνει το σπίτι, γεμίζοντάς το ζωντάνια και προσφέροντας ψυχική ισορροπία στους ενοίκους.
«Ο Ερμής τώρα είναι πέντε ετών. Θα τύχει να μείνει μόνος σπίτι, θα γαβγίσει και θα με πάρουν τηλέφωνο να με ρωτήσουν αν είναι όλα καλά. Από καθαρό ενδιαφέρον και μόνο. Που σημαίνει πως με την πάροδο των ετών τον αποδέχτηκαν. Δεν είναι θέμα κακίας, αλλά χωρίς συναναστροφή με κατοικίδια είναι λογικό αρχικά να υπάρχει προβληματισμός. Σήμερα μέχρι και στο σπίτι τους τον βάζουν. Στην ουσία δεν εκπαιδεύεται μόνο το ζώο, αλλά και οι γύρω σου. Τώρα, αν ο άλλος είναι κακεντρεχής, μπορεί να τα βάλει με οποιοδήποτε κατοικίδιο, ακόμα και με μια γάτα, που δεν βγαίνει από το σπίτι. Ακόμα κι ένα πουλί στο κλουβί μπορεί να δημιουργήσει θέμα σ’ αυτούς. Καταλαβαίνω πάρα πολλά πράγματα για τους γύρω μου από τον τρόπο που αντιμετωπίζουν τον Ερμή. Με τον δικό μου σκύλο ήταν όλα πολύ ελεγχόμενα», συνεχίζει η Μελίνα.
Κατοικίδια σε πολυκατοικία: Τι προβλέπει η νομοθεσία
Ο νόμος που διέπει τη φιλοξενία και συμβίωση με κατοικίδια ζώα σε πολυκατοικίες είναι ο 4830/2021, με τις όποιες κανονιστικές ρυθμίσεις έχουν προστεθεί έκτοτε. Η θεμελιώδης αρχή για τη διατήρηση των ζώων είναι η τήρηση των κανόνων ευζωίας τους, των υγειονομικών διατάξεων, καθώς και των ωρών κοινής ησυχίας. Με τον όρο «ευζωία» δε, εννοείται η καλή φυσική και ψυχική κατάστασή τους, που, όσον αφορά τις συνθήκες στις οποίες διαβιούν και πεθαίνουν, προϋποθέτει ένα άνετο, ασφαλές και υγιεινό κατάλυμα. Η διατήρηση των ζώων συντροφιάς επιτρέπεται σε κάθε κατοικία, συμπεριλαμβανομένων των διαμερισμάτων σε πολυκατοικίες. Βάσει νόμου, μέχρι τρία (3) κατοικίδια ζώα (σκύλοι, γάτες ή συνδυασμός τους) επιτρέπονται σε ένα διαμέρισμα, ωστόσο ένας κανονισμός πολυκατοικίας με αυξημένη ισχύ (π.χ., με συμβολαιογραφική πράξη και μεταγραφή) μπορεί να περιορίσει τον αριθμό αυτό σε ένα ή δύο. Σε περίπτωση αλλαγής του κανονισμού μιας πολυκατοικίας, οι νέες ρυθμίσεις ισχύουν μετά την πάροδο 12 μηνών από την ψήφιση της αλλαγής αυτής. Ένας τέτοιος κανονισμός τέλος μπορεί και οφείλει να ορίζει τους κανόνες και τις υποχρεώσεις για την παρουσία των κατοικίδιων σε κοινόχρηστους χώρους, που έχουν να κάνουν με τη χρήση λουριού, τον άμεσο καθαρισμό τυχόν ακαθαρσιών κ.ά.
Για το θέμα μιλήσαμε και με την Κατερίνα, η οποία είναι από τις περιπτώσεις που συνδυάζουν σκύλο με γάτα. Κάτι το ιδιαίτερο, καθώς συνήθως οι φιλόζωοι δείχνουν ξεκάθαρα την προτίμησή τους στο ένα ή το άλλο. Όπως είναι λογικό, η Κατερίνα προσαρμόζει την καθημερινότητά της στη συμβίωση με τα δύο ζώα και τις ξεχωριστές τους ανάγκες. Κι αυτό γίνεται αρκετά πιο δύσκολο την περίοδο των διακοπών της.
«Παλιότερα ανήκα στην κατηγορία των ενοικιαστών και είχα αρκετά θέματα. Στάθηκα τυχερή και κατάφερα να πάρω το δικό μου σπίτι, όπου ζω εδώ και 10 χρόνια. Κι έτσι τώρα αντιμετωπίζω το όποιο ζήτημα μόνο τα καλοκαίρια, όταν θέλω να πάω κάπου αλλού εκτός από τον Πόρο, όπου επίσης έχω σπίτι. Κατά συνέπεια, το μεγαλύτερο διάστημα των διακοπών μου συνήθως το περνάω εκεί, μια κι είμαι από αυτούς που έχουν και γάτα και σκύλο. Εκεί να δεις θέματα που έχουν οι ιδιοκτήτες! Ανησυχούν ότι τα ζώα θα κάνουν ζημιές. Ότι θα κάνουν τις ανάγκες τους μέσα στο σπίτι. Ότι φέρνουν αρρώστιες. Και το καλύτερο; “Εμείς τα αγαπάμε πολύ, αλλά δεν τα θέλουμε μέσα στο σπίτι μας”. Επίσης λένε πως είναι πολύ πιθανό να παραπονιούνται και οι γείτονες».
Ισχύει το ίδιο και για τους σκύλους και για τις γάτες; τη ρωτάω. «Χειρότερα φρικάρουν με τις γάτες. Δεν ασχολήθηκαν ποτέ τους ουσιαστικά μ’ αυτά τα πλάσματα κι έχουν μείνει σε κλισέ τύπου “κολλάνε τοξόπλασμα”, “είναι κακές” κ.λπ.».
Κατά πόσο έχουν βάση οι φοβίες των ιδιοκτητών ακινήτων; Και, πολύ περισσότερο, τι ακριβώς μπορούν να κάνουν σε περίπτωση που διαπιστώσουν όντως φθορές σε έπιπλα και τοίχους; Συνομιλώντας με μεσίτες, η κοινή διαπίστωση είναι πως το νομικό πλαίσιο για τις φθορές είναι ασαφές. Από την άλλη, πολλές φορές η αγωνία των ιδιοκτητών για τυχόν ζημιές αλλά και μυρωδιές είναι έκδηλη. Ειδικά οι δυσάρεστες οσμές μπορεί να είναι ακόμα αισθητές όταν ένας καινούργιος υποψήφιος ενοικιαστής δει ένα σπίτι για πρώτη φορά. Ένας ιδιοκτήτης θα μπορούσε να προτιμήσει τον υποψήφιο ενοικιαστή που δεν έχει κατοικίδιο, χωρίς αυτό φυσικά να σημαίνει πως δεν μπορεί αργότερα να του προκύψει αυτή η επιθυμία. Σε κάθε περίπτωση, όλα εξαρτώνται από την καλή διάθεση των δύο μερών, την τήρηση των κανόνων ευζωίας καθώς και την καλή σχέση των ιδιοκτητών ζώων, αλλά προφανώς και των ίδιων των ζώων με τους γείτονες.
Σύμφωνα με στοιχεία που δίνουν οι Συνήγοροι για τα Ζώα Ελλάδος, το 14% των νοικοκυριών στην Ελλάδα έχει κατοικίδιο σκύλο ενώ το 13% έχει γάτα. Μιλάμε δηλαδή για περίπου 1.410.000 κατοικίδια, χωρίς να συνυπολογίζονται τα υπόλοιπα ζώα συντροφιάς. Είναι σίγουρα προς τη θετική κατεύθυνση το ότι υπάρχει σταθερό νομικό πλαίσιο για τη διαβίωση των ζώων στις πολυκατοικίες, ενώ μόνο θετικά αποτιμάται η αναβάθμιση της κακοποίησής τους από πλημμέλημα σε κακούργημα στον νόμο 4830. Ευχή όλων είναι οι φιλόζωοι να συνεχίσουν να φροντίζουν για τη συμπεριφορά και γενικότερη εκπαίδευση των κατοικίδιων τους, ώστε να ελαχιστοποιούνται οι οποίες οχλήσεις και να συνεχίσει η κοινωνία να απολαμβάνει την παρέα των συμπαθέστατων τετραπόδων.
