Η Παγκόσμια Ημέρα Ψυχικής Υγείας, που εορτάζεται κάθε χρόνο στις 10 Οκτωβρίου, αποτελεί μια σημαντική ευκαιρία να υπενθυμίσουμε ότι η ψυχική υγεία είναι ένα θεμελιώδες ανθρώπινο δικαίωμα. Κανείς δεν πρέπει να αισθάνεται ή να είναι μόνος απέναντι στις δυσκολίες, χωρίς πρόσβαση σε ποιοτική φροντίδα.
Η φετινή θεματική, «Ψυχική Υγεία σε Ανθρωπιστικές Κρίσεις», αναδεικνύει την επιτακτική ανάγκη για ενίσχυση των υπηρεσιών ψυχικής υγείας σε συνθήκες έκτακτης ανάγκης, όπως πόλεμοι, φυσικές καταστροφές, μεταναστευτικές ροές και πανδημίες. Τα τελευταία χρόνια, τέτοιου είδους κρίσεις έχουν γίνει πιο οικείες από ποτέ, υπενθυμίζοντάς μας ότι οι ψυχικές τους επιπτώσεις –όπως το άγχος, το τραύμα, η θλίψη και η ανασφάλεια– αποτελούν εξίσου σοβαρές προκλήσεις για τη δημόσια υγεία.
Το Υπουργείο Υγείας υλοποιεί μια ολοκληρωμένη εθνική στρατηγική, με στόχο όχι μόνο την αποκατάσταση της ψυχικής ευεξίας του πληθυσμού, αλλά και τη δημιουργία ενός σύγχρονου, προσβάσιμου και ανθρωποκεντρικού συστήματος υπηρεσιών.
Με τον Νόμο 5129/2024 για την Ολοκλήρωση της Ψυχιατρικής Μεταρρύθμισης, θεσμοθετούνται σημαντικές καινοτομίες που μετασχηματίζουν το υφιστάμενο σύστημα σε ένα συμπεριληπτικό και θεραπευτικό πλαίσιο φροντίδας. Ιδιαίτερη βαρύτητα δίνεται στις ανθρωπογενείς και φυσικές κρίσεις, με το Άρθρο 15 του νόμου να καθορίζει ρητά τον τρόπο παρέμβασης της Πολιτείας στην οργάνωση και παροχή υπηρεσιών ψυχικής υγείας σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης.
Η νέα πολιτική για την Ψυχική Υγεία θέτει στο επίκεντρο τον άνθρωπο και βασίζεται στην ενίσχυση των κοινοτικών δομών και της πρωτοβάθμιας φροντίδας, ώστε να προωθηθεί η αποϊδρυματοποίηση και να υποστηριχθούν τα άτομα μέσα στο φυσικό και κοινωνικό τους περιβάλλον.
Παράλληλα, υιοθετεί μια ολιστική προσέγγιση στις εξαρτήσεις, με τη συγκρότηση του Εθνικού Οργανισμού για την Πρόληψη και Αντιμετώπιση Εξαρτήσεων (ΕΟΠΑΕ). Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στη διασύνδεση της ψυχικής υγείας με την εκπαίδευση, την εργασία και την κοινωνική πολιτική, αναγνωρίζοντας ότι η ψυχική ευημερία αποτελεί θεμέλιο της κοινωνικής συνοχής και της ανάπτυξης. Η πλήρης ψηφιοποίηση του τομέα, μέσω του νέου Πληροφοριακού Συστήματος Ψυχικής Υγείας, ενισχύει τη διαφάνεια, την αξιολόγηση και την παροχή εξατομικευμένης φροντίδας, ενώ η θεσμοθέτηση μηχανισμών συμμετοχής των ληπτών υπηρεσιών διασφαλίζει τη συνδιαμόρφωση των πολιτικών και την ουσιαστική συμπερίληψη των ανθρώπων με ψυχιατρική εμπειρία στη διαδικασία λήψης αποφάσεων.
Μία από τις πιο ουσιαστικές παρεμβάσεις του Υπουργείου είναι η λειτουργία της Τηλεφωνικής Γραμμής Ψυχοκοινωνικής Υποστήριξης 10306. Η γραμμή αυτή προσφέρει δωρεάν και ανώνυμη ψυχολογική υποστήριξη, 24 ώρες το 24ωρο, 365 ημέρες τον χρόνο. Έχει αποδειχθεί ανεκτίμητη σε περιόδους κρίσης, από την πανδημία COVID-19 έως τις φυσικές καταστροφές και πυρκαγιές, προσφέροντας άμεση ανακούφιση και διασύνδεση με τις κατάλληλες υπηρεσίες.
Παράλληλα, το Υπουργείο Υγείας προχωρά την υλοποίηση του Εθνικού Σχεδίου Δράσης για την Ψυχική Υγεία 2021-2030, το οποίο δίνει προτεραιότητα στην αναβάθμιση του ανθρώπινου δυναμικού, στη διάχυση υπηρεσιών σε τοπικό επίπεδο ώστε κάθε πολίτης να έχει ισότιμη πρόσβαση και στη δημιουργία ενός συστήματος φροντίδας που «συναντά τον πολίτη» στο σπίτι, στο σχολείο, στον εργασιακό χώρο και στην κοινότητα.
Η ψυχική υγεία δεν είναι πολυτέλεια. Είναι ανθρώπινο δικαίωμα. Με το νέο θεσμικό πλαίσιο, επιδιώκουμε να μειώσουμε τις ανισότητες, να προωθήσουμε την πρόληψη και να διαμορφώσουμε μια κοινωνία φροντίδας, αποδοχής και ανθεκτικότητας.
Η ψυχική υγεία είναι υπόθεση όλων μας. Ως Πολιτεία, έχουμε χρέος να διασφαλίζουμε την προσβασιμότητα, τη φροντίδα και τον σεβασμό για όλους, ειδικά για όσους δοκιμάζονται περισσότερο.
