Γιατί τα παιδιά «κολλάνε» στις οθόνες; Πόσος χρόνος θεωρείται «υγιής»; Γίνεται να βάλουμε όρια χωρίς… γκρίνια;
Οι οθόνες είναι πλέον κομμάτι της καθημερινότητάς μας — από το κινητό και το tablet μέχρι την τηλεόραση και τον υπολογιστή. Τα παιδιά μεγαλώνουν σε έναν κόσμο όπου η τεχνολογία είναι παντού, κι αυτό κάνει τον ρόλο του γονέα πιο απαιτητικό. Πώς βάζουμε όρια χωρίς καβγάδες και γκρίνια; Γίνεται; Ευτυχώς, ναι — αρκεί να το κάνουμε με συνέπεια, κατανόηση και συνεργασία.
Γιατί τα παιδιά «κολλάνε» στις οθόνες;
Οι οθόνες είναι ελκυστικές γιατί δίνουν άμεση ικανοποίηση, δράση και χρώμα… Όταν ένα παιδί βαριέται ή νιώθει μοναξιά, η οθόνη του προσφέρει έναν «εύκολο» τρόπο να περάσει την ώρα του. Αυτό δεν σημαίνει ότι οι οθόνες είναι κακές — χρειάζονται όμως όρια.
Σύμφωνα με τους ειδικούς, τα επιτρεπτά όρια καθορίζονται ως εξής:
- Παιδιά κάτω των 2 ετών: ιδανικά καθόλου οθόνη.
- Παιδιά 2-5 ετών: έως 1 ώρα την ημέρα, πάντα με επίβλεψη.
- Παιδιά 6+ ετών: σταθερά και συμφωνημένα όρια, ανάλογα με την ηλικία, το περιεχόμενο και τις άλλες τους δραστηριότητες. Για παράδειγμα:
Τις καθημερινές: 1 ώρα μετά το διάβασμα και τις εξωσχολικές δραστηριότητες.
Τα Σαββατοκύριακα ή στις διακοπές: 1,5–2 ώρες (1 ώρα το πρωί και 1 ώρα το απόγευμα, πάντα με διαλείμματα).
Όχι οθόνες τουλάχιστον 1 ώρα πριν τον ύπνο.
Κατά τη διάρκεια των γευμάτων, είναι επίσης καλό να αποφεύγονται.
Πώς βάζουμε όρια χωρίς καβγάδες;
Ορίστε τους κανόνες μαζί
Μην διατάζετε. Συνομιλήστε με το παιδί. Μπορείτε να το ρωτήσετε: «Πόσο νομίζεις ότι είναι ΟΚ να βλέπεις YouTube την ημέρα;». Δώστε επιλογές και συναποφασίστε έτσι ώστε το παιδί να δεσμευτεί πιο εύκολα.
Εξηγήστε το «γιατί»
Αντί για «Όχι άλλο tablet!», πείτε: «Θέλω να ξεκουραστούν τα μάτια σου» ή «Θέλω να παίξεις και λίγο με τα τουβλάκια σου — είναι εξίσου διασκεδαστικά!».
Χρησιμοποιήστε χρονοδιακόπτη
Οπτικοποιήστε τον χρόνο (π.χ. 20 λεπτά) με ένα timer. Έτσι, το τέλος δεν είναι «ξαφνικό», αλλά αναμενόμενο.
Προσφέρετε εναλλακτικές
Μην αφαιρείτε την οθόνη χωρίς να δώσετε επιλογές. Κάντε προτάσεις, όπως: «Θες να διαβάσουμε μαζί;» ή «Να ζωγραφίσουμε ή να παίξουμε έξω;».
Δώστε το καλό παράδειγμα
Αν εμείς είμαστε συνέχεια στο κινητό, πως περιμένουμε να σταματήσει το παιδί;
Δείξτε ότι κι εσείς ξέρετε πότε είναι ώρα να το αφήσετε στην άκρη.
Τι να κάνετε όταν το παιδί αντιδρά
Μην μπείτε σε κόντρα. Παραμείνετε ψύχραιμοι και σταθεροί. Αναγνωρίστε τα συναισθήματα του παιδιού, για παράδειγμα, πείτε του: «Καταλαβαίνω ότι θες να δεις κι άλλο επεισόδιο. Κι εγώ όταν βλέπω κάτι που μου αρέσει, θέλω να το παρακολουθώ συνέχεια. Όμως συμφωνήσαμε σε 1 επεισόδιο σήμερα».
Με επιμονή, ενσυναίσθηση και επαναληπτικότητα, το παιδί θα αρχίσει να καταλαβαίνει.
Οθόνες & οικογένεια: Μπορούν να συνυπάρξουν;
Ναι, αν υπάρχει ισορροπία. Οι οθόνες δεν χρειάζεται να δαιμονοποιηθούν. Αντιθέτως. Είναι ένα εργαλείο γνώσης, ψυχαγωγίας και επικοινωνίας — όταν χρησιμοποιούνται σωστά και με όρια.
Θυμηθείτε:
- Το πρόβλημα δεν είναι μόνο το πόσο βλέπει το παιδί, αλλά και το τι.
- Ο ποιοτικός χρόνος μαζί σας δεν αντικαθίσταται από καμία οθόνη.
- Τα παιδιά χρειάζονται όρια, αλλά και κατανόηση.
Αν δείτε ότι η χρήση οθονών ξεφεύγει συστηματικά, μη διστάσετε να ζητήσετε καθοδήγηση από έναν ειδικό. Η πρόληψη είναι πάντα καλύτερη από τη διόρθωση…
