Πώς να απολύσεις κάποιον, χωρίς να του πεις «απολύεσαι» και χωρίς να πληρώσεις αποζημίωση; Ένας δημοφιλής τρόπος, που επιλέγουν όλο και περισσότερες μεγάλες επιχειρήσεις, ιδίως στο χώρο της τεχνολογίας, είναι η ντιρεκτίβα υποχρεωτικής καθημερινής παρουσίας στο γραφείο.
Όταν οι εργαζόμενοι έχουν συνηθίσει για ένα σχετικά μεγάλο χρονικό διάστημα το υβριδικό μοντέλο εργασίας, που τους επιτρέπει κάποιες μέρες να δουλεύουν από το σπίτι, το να τους το απαγορεύεις ξαφνικά, με το έτσι θέλω, οδηγεί σε αντιδράσεις.
Από το 2022 που ξεκίνησε η επιχείρηση «επιστροφή στο γραφείο», μετά το πανδημικό λοκντάουν, η προσαρμογή δεν ήταν εύκολη. Όμως θα ήταν παρακινδυνευμένο να πούμε ότι οι επιχειρήσεις ζητούσαν από το προσωπικό να επιστρέψει, επειδή απλώς έλπιζαν κάποιοι να φύγουν. Πλέον όμως είναι διαπιστωμένο, ότι η ολική επαναφορά στο γραφείο είναι ένας τρόπος «ύπουλων απολύσεων»
Aν δεν σας αρέσει, να πάτε αλλού
Οι υποψίες ότι οι επιχειρήσεις «αποφασίζουν και διατάζουν» την επιστροφή στο γραφείο για να ξεφορτωθούν ανεπιθύμητο προσωπικό, ξεκίνησαν να φουντώνουν από το φθινόπωρο του 2024. Ήταν η περίοδος που πολυεθνικές επιχειρήσεις, της Βig Tech και του χρηματοπιστωτικού τομέα, η μία μετά την άλλη αποφάσιζαν να περιορίσουν ή να καταργήσουν πλήρως την υβριδική εργασία.
Όταν οι εργαζόμενοι της Amazon εξέφρασαν τη διαφωνία τους με την απόφαση της εταιρείας να καταργήσει την υβριδική εργασία το περασμένο φθινόπωρο, η απάντηση από ανώτερο στέλεχος ήταν σαφής: «Υπάρχουν κα άλλες εταιρίες αν δεν σας αρέσει εδώ».
Όταν ο Έλον Μασκ στις ΗΠΑ διέταξε την υποχρεωτική καθημερινή παρουσία όλων των υπαλλήλων της ομοσπονδιακής κυβέρνησης στα γραφεία τους, η πρόθεση ήταν σαφής: «Θα προκαλέσει ένα κύμα εθελοντικών αποχωρήσεων που θα καλωσορίσουμε», είπε χαρακτηριστικά.
Καμουφλαρισμένες απολύσεις
Τον περασμένο μήνα, όταν η Intel, η μεγαλύτερη εταιρεία κατασκευής ημιαγωγών, διέταξε τους υπαλλήλους της να έρχονται τέσσερις ημέρες την εβδομάδα, προειδοποίησε παράλληλα ότι θα χρειαστεί να μειώσει το προσωπικό της. Το ίδιο έκαναν και άλλα μεγαθήρια της τεχνολογίας, όπως η IBM και η Dell.
Σε έρευνα εταιρείας λογισμικού για επιχειρήσεις (BambooHR ) σε διευθυντικά και ανώτερα στελέχη, το 25% δήλωσε ότι ελπίζει να υπάρξει «ανανέωση προσωπικού», μέσω των υποχρεωτικών μέτρων επιστροφής στο γραφείο.
Για πολλούς εργοδότες, η εντολή επιστροφής των εργαζομένων στο γραφείο έχει γίνει ένα ανεπίσημο μέσο απομάκρυνσης προσωπικού, διαπιστώνει το οικονομικό περιοδικό Business Insider.
Οι εταιρείες έχουν δίκιο να πιστεύουν ότι το να αναγκάζουν τους υπαλλήλους να έρχονται στο γραφείο θα οδηγήσει μερικούς από αυτούς να φύγουν, σχολιάζει η αρθρογράφος, που καλύπτει συστηματικά εδώ και τρία χρόνια τις μάχες της «επιστροφής στο γραφείο».
Είναι επιβεβαιωμένο και στατιστικά ότι η πλειονότητα των εργαζομένων επιθυμεί τη δυνατότητα εργασίας από το σπίτι. Σε σχετική έρευνα την αποτιμούν ως ένα προνόμιο που ισοδυναμεί κατά μέσο όρο με το 8% του μισθού τους. Στο χώρο της τεχνολογίας το ποσοστό φτάνει στο 25%.
Δεν είναι μόνο οικονομικοί οι λόγοι
Οι εργοδότες τείνουν να πιστεύουν ότι οι εργαζόμενοι θα είναι πιο παραγωγικοί όταν δουλεύουν μόνο από το γραφείο.
Κάποιοι θα γκρινιάξουν, κάποιοι ίσως να παραιτηθούν. Όμως αυτό βολεύει επιχειρήσεις που θέλουν να προχωρήσουν σε περικοπές προσωπικού. Υπάρχει όμως ο κίνδυνος να φύγουν περισσότεροι από όσους θέλουν να διώξουν ή να φύγουν οι υπάλληλοι που έχουν περισσότερα προσόντα και ταλέντο.
Για παράδειγμα, όταν η εφαρμογή γνωριμιών Grindr ανακάλεσε την πολιτική της για εργασία από το σπίτι το 2023, σχεδόν το ήμισυ του προσωπικού της παραιτήθηκε. Αυτό δεν πιθανό να επαναληφθεί σήμερα, καθώς το εργασιακό τοπίο είναι πιο αβέβαιο. Παρόλα αυτά ο κίνδυνος να φύγουν τα «λάθος άτομα» ελλοχεύει.
Εξαιρέσεις για λίγους κι εκλεκτούς
Ορισμένοι εργοδότες προσπαθούν να αποφύγουν το εταιρικό brain drain επιτρέποντας σε κάποιους «ευνοούμενους» να μην έρχονται κάθε μέρα. Είναι τα στελέχη που η εταιρεία δεν θέλει να χάσει από τον ανταγωνισμό ή και ολόκληρες ομάδες που «τρέχουν» σημαντικά πρότζεκτ. Όμως η διακριτική μεταχείριση δημιουργεί δυσαρέσκεια και αίσθηση ανισότητας.
Το Business Insider καταλήγει ότι είναι καλύτερα να απολύσεις αυτούς που δε θες, παρά να πιέζεις στα μουλωχτά για παραιτήσεις μέσω της υποχρεωτικής επιστροφής στο γραφείο.
Τι συμβαίνει στην Ελλάδα
Στη χώρα μας, προς τέρψη των εργοδοτών και απογοήτευση των εργαζομένων, δεν έχουμε τα ίδια προβλήματα με το εξωτερικό. Μόλις το 16% των εργαζομένων του ιδιωτικού τομέα εργάζονται και με τηλεργασία. Από αυτούς οι περισσότεροι (44%) δουλεύουν από το σπίτι λίγες μέρες το μήνα και το 38% κάποιες ημέρες την εβδομάδα.
Στα υψηλότερα μισθολογικά κλιμάκια και σε εργαζόμενους με ανώτερο μορφωτικό επίπεδο, η τηλεργασία είναι πιο διαδεδομένη, αλλά και πάλι είναι μειοψηφική.
Πάντως σε έρευνα της Randstand για τις τάσεις στην αγορά εργασίας, αναφέρεται ότι η μία στις δύο επιχειρήσεις (κυρίως μεσαίες και μεγάλες) προσφέρει τη δυνατότητα υβριδικής εργασίας.
