Στο Ιζνίκ, τη αρχαία Νίκαια, στον τόπο όπου το 325 μ.Χ. συγκλήθηκε η πρώτη Οικουμενική Σύνοδος, ο πάπας Λέων και ο πατριάρχης Βαρθολομαίος συναντώνται για κοινή προσευχή σήμερα σε μια χειρονομία που παρουσιάζεται ως ανανεωμένο μήνυμα υπέρ της χριστιανικής ενότητας.
Ο πάπας Λέων, σε επίσημη επίσκεψη στην Τουρκία, τοποθετεί αυτό το ιστορικό γεγονός με τον πατριάρχη Βαρθολομαίο στο επίκεντρο του ταξιδιού του, υπογραμμίζοντας τη σημασία της επιστροφής στις κοινές θεολογικές ρίζες των Εκκλησιών.
Μπροστά στα ερείπια της βασιλικής του Αγίου Νεοφύτου, στο σημείο όπου οι επίσκοποι συνέταξαν το Σύμβολο της Πίστεως της Νίκαιας, οι δύο πνευματικοί ηγέτες θέλουν να υπενθυμίσουν όσα ενώνουν — και όχι όσα χωρίζουν — τους Χριστιανούς.
Για πρώτη φορά στην ιστορία, ένας Πάπας και ο Οικουμενικός Πατριάρχης τιμούν μαζί την κληρονομιά αυτής της θεμελιώδους Συνόδου, υπογραμμίζοντας τη διάρκεια μιας κοινής πίστης παρά τους αιώνες διαιρέσεων. Η εικόνα είναι σπάνια: δύο εξέχουσες μορφές του χριστιανισμού δίπλα-δίπλα, σε μια στιγμή που θεωρείται καθοριστική τόσο από το Βατικανό όσο και από το Φανάρι.
Το Ιζνίκ, μια μικρή πόλη 45.000 κατοίκων περίπου 90 χιλιόμετρα νοτιοανατολικά της Κωνσταντινούπολης, βρίσκεται εδώ και ημέρες στο επίκεντρο της προσοχής. Η επίσκεψη του Πάπα έχει προσελκύσει χιλιάδες προσκυνητές και επισκέπτες, σύμφωνα με τα τοπικά μέσα ενημέρωσης. Η πόλη, γνωστή από τον 16ο αιώνα για την παράδοση της κεραμικής της — τα περίφημα πλακίδια που κοσμούν, μεταξύ άλλων, και το Μπλε Τζαμί της Κωνσταντινούπολης — βλέπει ξαφνικά την θρησκευτική της ιστορία να επανέρχεται στο προσκήνιο. Τα αρχαία θεμέλια της βασιλικής, τα οποία ήρθαν πρόσφατα στο φως μετά την πτώση της στάθμης της γειτονικής λίμνης, υπενθυμίζουν τη συνέχεια μιας μνήμης που παραμένει ζωντανή για τις Εκκλησίες.
Όμως το Ιζνίκ κουβαλά και μια πιο σκοτεινή ιστορική κληρονομιά, λιγότερο πρόσφορη για ενότητα: εδώ είχαν βρει καταφύγιο οι Βυζαντινοί αυτοκράτορες μετά τη λεηλασία της Κωνσταντινούπολης από τους Σταυροφόρους τον 13ο αιώνα. Μια βαθιά πληγή στις σχέσεις Καθολικών και Ορθοδόξων. Το γεγονός ότι οι δύο ηγέτες προσεύχονται μαζί σε αυτό το μέρος, όπως επισημαίνουν αρκετοί αναλυτές, αποτελεί μία ιδιαίτερα συμβολική πράξη συμφιλίωσης.
Για τον Λέοντα ΙΔ΄ και τον Βαρθολομαίο, η σημερινή ημέρα λειτουργεί ταυτόχρονα ως φόρος τιμής στις ρίζες της πίστης και ως μήνυμα προς το μέλλον: σε έναν κόσμο που δοκιμάζεται από συγκρούσεις και θρησκευτικές ρωγμές, η Νίκαια επανέρχεται ως τόπος όπου μπορεί — έστω εύθραυστα — να εκφραστεί η ιδέα μιας κοινής χριστιανικής ενότητας.
