του Ελισσαίου Βγενόπουλου, σκηνοθέτη-συγγραφέα
Η αντίσταση είναι η πράξη της υπεράσπισης αξιών, ελευθεριών ή ταυτότητας απέναντι στην καταπίεση. Είναι κίνηση αξιοπρέπειας, συλλογικής ή ατομικής, ενάντια στην αδικία.
Στο Μοϊκανό, ο Φρεντερίκ Φαρουτσί αναβιώνει την πιο διαχρονική υπόθεση του γουέστερν, ο μοναχικός άνδρας που αντιστέκεται σε ένα διεφθαρμένο σύστημα και τη μεταφέρει στις ανεμοδαρμένες, καμένες από τον ήλιο κορυφογραμμές της σύγχρονης Κορσικής. Αυτό που προκύπτει είναι μια λιτή, ψημένη αφήγηση καταδίωξης που φλερτάρει με τον μύθο, ενώ παραμένει σταθερά ριζωμένη στον κοινωνικό και πολιτικό ρεαλισμό.
Ο Ζοζέφ, ένας μοναχικός κτηνοτρόφος και βοσκός, έχει ζήσει ήσυχα στην άγρια γη του νησιού, προστατεύοντας την αυτονομία του και το πατρογονικό του σπίτι. Όμως η «πρόοδος» χτυπάει με τη μορφή ενός τοπικού μαφιόζικου δικτύου που υποστηρίζεται από διεφθαρμένους γραφειοκράτες και κτηματομεσιτικούς γύπες. Θέλουν τη γη του Ζοζέφ για να ανοίξουν το δρόμο για ένα ακόμη πολυτελές θέρετρο. Ο βοσκός θέλει μόνο να μείνει στην ησυχία του. Αυτό που αρχίζει ως πίεση κλιμακώνεται γρήγορα σε βία, και όταν ο Ζοζέφ υπερασπίζεται θανάσιμα τον εαυτό του ενάντια σε έναν εκτελεστή της μαφίας, όλο το βάρος τόσο του υποκόσμου όσο και της κρατικής εξουσίας στρέφεται εναντίον του. Φεύγει στα βουνά, προκαλώντας ένα ανθρωποκυνηγητό σε όλο το νησί.
Αυτό είναι το πλαίσιο μιας κλασικής ιστορίας φυγάδων, όμως ο Μοϊκανός αψηφά την απλότητα. Ο έρμος ο Ζοζέφ δεν είναι Ράμπο ή πιστολέρο, είναι σιωπηλός, σκληρός, αλλά κάθε άλλο παρά υπεράνθρωπος. Καθώς διαφεύγει τη σύλληψη, το ίδιο το νησί γίνεται καταφύγιο και πεδίο μάχης. Το έδαφος της Κορσικής, αποτυπωμένο σε μεγάλες, σιωπηλές λήψεις, χρησιμεύει όχι μόνο ως εντυπωσιακό σκηνικό αλλά και ως αυτοτελής χαρακτήρας ένας τόπος εμποτισμένος με μνήμη, ένταξη και αντίσταση.
Εκεί που η υπόθεση της ταινίας ανθίζει σε κάτι πιο ισχυρό είναι στην απίθανη υποστήριξη που βρίσκει ο κτηνοτρόφος. Η ανιψιά του, μια νεαρή περιβαλλοντική ακτιβίστρια, είναι η πρώτη που του συμπαραστέκεται, όχι μόνο από οικογενειακή αφοσίωση, αλλά επειδή βλέπει στη στάση του θείου της μια αντανάκλαση ευρύτερων μαχών: ενάντια στην εκμετάλλευση, τον εξευγενισμό και τη διαγραφή της τοπικής ταυτότητας. Σύντομα, και άλλοι κάτοικοι του νησιού αρχίζουν να τον βοηθούν, όχι με φανερό ηρωισμό, αλλά με σιωπηλή, πρακτική αλληλεγγύη. Το παρατσούκλι «Ο Μοϊκανός» γίνεται σήμα συμβολικής προκλητικότητας. Ο Ζοζέφ θεωρείται όχι μόνο ως ένας άνθρωπος σε φυγή, αλλά και ως μια μορφή κοινοτικής αντίστασης, ενσάρκωση ενός ξεθωριασμένου τρόπου ζωής που αρνείται να εξαφανιστεί αθόρυβα.
Ο Φαρουτσί αντιστέκεται στους εύκολους πειρασμούς της υπερβολής του είδους ή του συναισθηματισμού. Η βία, όταν έρχεται, είναι απότομη και απογυμνωμένη από την αίγλη. Η αφήγηση της ιστορίας είναι λιτή και ελλειπτική, προτιμώντας συχνά τη διάθεση και τα υπονοούμενα από την έκθεση. Ωστόσο, κάτω από τη λακωνική επιφάνειά του, ο Μοϊκανός καίει με συγκρατημένη μανία. Είναι μια ταινία που καταλαβαίνει ότι το προσωπικό είναι πολιτικό – όχι μέσα από συνθηματολογία, αλλά μέσα από τη βιωμένη λεπτομέρεια: την ένταση μεταξύ γης και κεφαλαίου, μεταξύ επιβίωσης και αξιοπρέπειας, τελικά έχουμε ένα νεο-γουέστερν του Φαρουτσί με τους Αλεξίς Μανετί και Μαρά Τακέν, το οποίο κέρδισε το Βραβείο Κοινού στο τμήμα Meet the Neighbors+ στο τελευταίο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης.
Αν και διαδραματίζεται στην Κορσική, η ταινία αντικατοπτρίζει τη δυναμική του πραγματικού κόσμου που αναδιαμορφώνει τις μεσογειακές περιοχές, όπου οι παραδοσιακές κοινότητες πιέζονται από τον τουρισμό, όπου η γη γίνεται νόμισμα και όπου όσοι αντιστέκονται χαρακτηρίζονται εγκληματίες. Στο πρόσωπο του Ζοζέφ, βρίσκουμε ένα σύμβολο πεισματικής ηθικής ακεραιότητας – κάποιον που αρνείται, με μεγάλο κόστος, να εξαγοραστεί ή να σπάσει.
Ο Μοϊκανός είναι, στην ουσία, μια σύγχρονη τραγωδία ειπωμένη μέσα από τα οστά ενός γουέστερν, μια ταινία καταδίωξης που δεν κινείται από το θέαμα αλλά από την ηθική. Έχει να κάνει με τη φυγή, ναι, αλλά και με το να μένεις όρθιος. Γιατί η αντίσταση είναι σαν το πείσμα ηθικού ανθρώπου: δεν λυγίζει, δεν διαπραγματεύεται και, όταν χρειαστεί, σηκώνει το φρύδι απέναντι στην αδικία πριν σηκώσει και το φτυάρι.
