Είναι αλήθεια ότι, μπορεί να γεννηθούν σκυλάκια που έχουν μεγαλύτερη ευαισθησία στον φόβο.
Ωστόσο, ο χαρακτήρας τους διαμορφώνεται από το περιβάλλον και τις εμπειρίες, που θα αποκτήσουν κατά τη διάρκεια της κουταβίσιας ηλικίας τους.
Ο φόβος δεν είναι ελάττωμα, όπως τονίζει η εκπαιδεύτρια σκύλων και σύμβουλος συμπεριφοράς, Μαίρη Σπαθάρου, και πολλοί κηδεμόνες αναρωτιούνται αν το σκυλάκι τους «γεννήθηκε φοβικό».
Ο φόβος όμως, δεν είναι αδυναμία. Είναι ένα φυσικό συναίσθημα, που βοηθά το ζώο να προστατευτεί από τον κίνδυνο.
Σύμφωνα με την κα Σπαθάρου, το πρόβλημα ξεκινά όταν ο φόβος είναι υπερβολικός ή εκδηλώνεται σε καταστάσεις όπου δεν υπάρχει πραγματική απειλή. Για να βοηθήσουμε ένα σκυλί να ξεπεράσει αυτόν τον φόβο, χρειάζεται να κατανοήσουμε πρώτα από πού προέρχεται.
Οι περισσότερες φοβικές συμπεριφορές είναι αποτέλεσμα περιβάλλοντος και εμπειριών
Κάποια σκυλάκια έχουν εκ γενετής πιο ευαίσθητο χαρακτήρα
Ας εστιάσουμε αρχικά, με τη βοήθεια της κας Σπαθάρου, στις αιτίες που τα σκυλάκια διακατέχονται από φόβο.
Κληρονομικότητα και προδιάθεση
Η γενετική μπορεί να παίξει ρόλο. Κάποια σκυλάκια έχουν εκ γενετής πιο ευαίσθητο χαρακτήρα. Αν οι γονείς τους ήταν αγχώδεις ή φοβικοί, ενδέχεται να μεταδώσουν στα μικρά αυτή την τάση.
Ακόμη και η μητέρα όταν βιώνει στρες κατά την εγκυμοσύνη, μπορεί να επηρεάσει τα κουτάβια μέσα στη μήτρα. Παρ’ όλα αυτά, η προδιάθεση δεν καθορίζει το μέλλον. Με σωστές εμπειρίες και καθοδήγηση, το κουτάβι μπορεί να μεγαλώσει ισορροπημένο και ήρεμο.
Οι πρώτες εμπειρίες μετράνε
Οι πρώτες εβδομάδες ζωής είναι κρίσιμες. Από την τρίτη έως τη δωδέκατη εβδομάδα, τα κουτάβια μαθαίνουν ποιος είναι ο κόσμος γύρω τους.
Αν ζήσουν θετικές εμπειρίες με ανθρώπους, ήχους, αντικείμενα και άλλα ζώα, αποκτούν αυτοπεποίθηση. Αν όμως μείνουν απομονωμένα ή τρομάξουν απότομα, μπορεί να αναπτύξουν φοβίες.
Η κοινωνικοποίηση πρέπει να γίνεται με ήπιο, προσαρμοσμένο τρόπο — όχι βιαστικά και όχι με πίεση. Ένα κουτάβι που τρομάζει δεν χρειάζεται θάρρος, αλλά αίσθηση ασφάλειας.
Πώς ο φόβος μπορεί να ενισχυθεί από εμάς
Ο τρόπος που αντιδρά ο άνθρωπος στον φόβο του σκύλου του, τονίζει η κα Σπαθάρου, επηρεάζει άμεσα τη συμπεριφορά του ζώου.
Αν τον μαλώσουμε ή τον πιέσουμε να ξεπεράσει τον φόβο του, ενισχύουμε την ανασφάλειά του. Ακόμη και η υπερπροστασία μπορεί να έχει το ίδιο αποτέλεσμα: το σκυλί μαθαίνει ότι όντως υπάρχει λόγος να φοβάται.
Ο φόβος δε φεύγει με τη βία ή με τιμωρία. Αντίθετα, κρύβεται προσωρινά και επιστρέφει πιο έντονος.
Μπορεί ο φόβος να ξεπεραστεί;
Ναι, δηλώνει κατηγορηματικά η κα Σπαθάρου, με υπομονή, σταδιακή έκθεση και κατάλληλη εκπαίδευση. Δεν «σβήνουμε» τον φόβο, αλλά βοηθάμε το σκυλί να μάθει ότι αυτό που το τρομάζει δεν είναι επικίνδυνο.
Με σωστή καθοδήγηση, επιβράβευση και σεβασμό στα όριά του, το ζώο αρχίζει να εμπιστεύεται ξανά. Η εκπαίδευση δεν κακομαθαίνει – χτίζει εμπιστοσύνη και ασφάλεια.
Εν ολίγοις, η κα Σπαθάρου, επισημαίνει: «Οι περισσότερες φοβικές συμπεριφορές είναι αποτέλεσμα περιβάλλοντος και εμπειριών. Ακόμη κι αν υπάρχει μια ευαισθησία από τη γέννηση, ο τρόπος που μεγαλώνουμε και χειριζόμαστε τον σκύλο καθορίζει αν αυτή θα εξελιχθεί σε φόβο ή εμπιστοσύνη.
Με κατανόηση, συνέπεια και κατάλληλη εκπαίδευση χωρίς πίεση και τιμωρίες, κάθε σκυλάκι μπορεί να ξαναβρεί την ηρεμία του».
