Όταν ο David Bowie πέθανε το 2016, το κύκνειο άσμα του ήταν το άλμπουμ Blackstar, που είχε επηρεαστεί βαθιά από τη μάχη του με τον καρκίνο και την αποδοχή της θνητότητας. Ωστόσο, τους τελευταίους μήνες της ζωής του είχε ξεκινήσει και ένα άλλο, άγνωστο μέχρι σήμερα πρότζεκτ: ένα «μιούζικαλ του 18ου αιώνα», όπως το περιέγραφε ο ίδιος στις σημειώσεις του, με τον τίτλο The Spectator.
Η ύπαρξή του δεν ήταν γνωστή ούτε στους πιο στενούς του συνεργάτες. Οπως αναφέρει το BBC οι σημειώσεις βρέθηκαν κλειδωμένες στο προσωπικό του γραφείο στη Νέα Υόρκη, σε χώρο όπου μόνο ο ίδιος και η προσωπική του βοηθός είχαν πρόσβαση. Το υλικό ανακαλύφθηκε από αρχειονόμους και δωρίστηκε στο Μουσείο Victoria & Albert, μαζί με το υπόλοιπο αρχείο του καλλιτέχνη που αριθμεί περίπου 90.000 αντικείμενα.
Το μιούζικαλ ήταν εμπνευσμένο από την εφημερίδα The Spectator, που κυκλοφόρησε 555 τεύχη το 1711-1712, σχολιάζοντας τη ζωή και τις συνήθειες του λονδρέζικου κοινού. Σε ένα σημειωματάριο ο Bowie συνοψίζει δοκίμια, τα βαθμολογεί. «Θα μπορούσε να είναι ένα καλό subplot», έγραψε για μια ιστορία με δύο αδελφές – η μία όμορφη αλλά αλαζονική, η άλλη απλή αλλά καλοσυνάτη.
Ο Bowie έδειχνε ιδιαίτερη γοητεία για τον εγκληματικό υπόκοσμο του 18ου αιώνα. Σημειώσεις του περιλαμβάνουν σκηνές με χειρουργούς που μάχονται για πτώματα μετά από δημόσιες εκτελέσεις, ενώ εξέταζε το ενδεχόμενο να κάνει κεντρικό χαρακτήρα τον διαβόητο ληστή Jack Sheppard. Αναφορά υπάρχει και στον Jonathan Wild, τον διαβόητο «thief-taker general» που ευθυνόταν για τη σύλληψη και την εκτέλεση του Sheppard.
Παράλληλα, τον ενδιέφεραν οι συμμορίες όπως οι Mohocks, που το 1712 σκόρπιζαν τρόμο στο Λονδίνο επιτιθέμενοι σε ανυπεράσπιστους πολίτες. «Το Λονδίνο εκείνη την εποχή ήταν μια εκρηκτική, ζωντανή και αντιφατική πόλη», εξηγεί ο καθηγητής Μπομπ Χάρις της Οξφόρδης. «Η συνύπαρξη υψηλής και χαμηλής κοινωνίας, αρετής και εγκλήματος, γοήτευε και τους συγχρόνους και, όπως φαίνεται, τον Bowie».
Οι σημειώσεις του αποκαλύπτουν ακόμη το ενδιαφέρον του για την εξέλιξη της σάτιρας στην τέχνη του 18ου αιώνα, με καλλιτέχνες όπως ο William Hogarth και ο Joshua Reynolds, αλλά και για τον ρόλο που είχαν τα μιούζικαλ ως μέσα πολιτικού σχολιασμού απέναντι στην κυβέρνηση του Ρόμπερτ Ουόλπολ. Η επιμελήτρια του V&A, Μαντλέν Χάντον, σημειώνει ότι ο Bowie πιθανότατα συνέδεε τη δύναμη της τέχνης τότε με το παρόν: «Ίσως να σκεφτόταν πώς η τέχνη μπορεί να επιφέρει αλλαγή σε πολιτικά ταραγμένες εποχές».
Στο νέο Κέντρο David Bowie που ανοίγει στο V&A East Storehouse στο Χάκνεϊ στις 13 Σεπτεμβρίου, θα παρουσιαστούν περίπου 200 εκθέματα, ανάμεσά τους και οι σημειώσεις για το The Spectator, το γραφείο όπου εργαζόταν ο καλλιτέχνης και προσωπικά του αντικείμενα. Όπως τονίζει η Χάντον, η συλλογή αναμένεται να εμπνεύσει νέες γενιές δημιουργών: «Ο Bowie ήταν πρωτοπόρος στο να μην ορίζεται από είδη και στερεότυπα. Ελπίζω πως οι νέοι θα αντλήσουν έμπνευση όχι μόνο από το έργο του αλλά και από τις διαδικασίες δημιουργίας του».
protothema
