Για δεκαετίες, οι επιστήμονες αναζητούσαν την άπιαστη «πηγή της νεότητας», αυτό το μυστικό που θα μας βοηθούσε να γερνάμε όχι μόνο με χάρη, αλλά και πιο αργά. Τώρα, ένα καθημερινό συμπλήρωμα που κοστίζει λιγότερο από 0,10 λεπτά του ευρώ την ημέρα, μπορεί να είναι μέρος της απάντησης. Μια πρωτοποριακή κλινική μελέτη που δημοσιεύθηκε αυτή την εβδομάδα στο American Journal of Clinical Nutrition και διενεργήθηκε από το Πανεπιστήμιο Harvard και το Γενικό Νοσοκομείο της Μασαχουσέτης, διαπίστωσε ότι τα άτομα που έλαβαν βιταμίνη D3 καθημερινά για μια περίοδο τεσσάρων ετών έδειξαν σημαντικά πιο αργά σημάδια βιολογικής γήρανσης σε σύγκριση με εκείνα που έλαβαν εικονικό φάρμακο (placebo).
Η λήψη συμπληρωμάτων βιταμίνης D μπορεί να μειώσει τη βιολογική γήρανση. Photo: 123RF
Στη δοκιμή συμμετείχαν 1.031 ενήλικες, οι οποίοι χωρίστηκαν τυχαία σε δύο ομάδες και έλαβαν είτε 2.000 IU βιταμίνης D3, είτε ένα εικονικό φάρμακο κάθε μέρα για τέσσερα χρόνια. Όταν οι ερευνητές συνέκριναν τους βιολογικούς δείκτες τους -ιδίως την ακεραιότητα του DNA τους- τα αποτελέσματα ήταν εντυπωσιακά: οι συμμετέχοντες που έλαβαν βιταμίνη D3 είχαν λιγότερη βλάβη στο DNA, γεγονός που υποδηλώνει ότι τα κύτταρά τους γερνούσαν πιο αργά.
Μια βιταμίνη με απροσδόκητη υπερδύναμη
Η βιταμίνη D3 είναι από καιρό γνωστή για τον ρόλο της στη διατήρηση της υγείας των οστών, την ενίσχυση του ανοσοποιητικού συστήματος και τη μείωση των φλεγμονών. Ωστόσο, αυτή η νέα έρευνα υποδηλώνει ότι τα οφέλη της μπορεί να είναι πολύ βαθύτερα -να φτάνουν μέχρι το DNA μας. Ένας από τους βασικούς δείκτες που μέτρησε η μελέτη ήταν το μήκος των τελομερών -τα μικροσκοπικά προστατευτικά καλύμματα στα άκρα των χρωμοσωμάτων που συντομεύονται φυσιολογικά καθώς γερνάμε. Τα μικρότερα τελομερή συνδέονται με ασθένειες που σχετίζονται με την ηλικία, από καρδιακά προβλήματα έως άνοια. Οι συμμετέχοντες που έλαβαν βιταμίνη D3 διατήρησαν μακρύτερα τελομερή και παρουσίασαν λιγότερες θραύσεις του DNA, γεγονότα που αποτελούν δείκτες ενός πιο αργού βιολογικού ρολογιού. «Η βιταμίνη D φαίνεται να έχει περισσότερες ιδιότητες από ό,τι πιστεύαμε», σημείωσαν οι συγγραφείς της μελέτης. «Μειώνοντας το οξειδωτικό στρες και τη φλεγμονή σε κυτταρικό επίπεδο, μπορεί να επηρεάσει άμεσα τη διαδικασία της γήρανσης».
Ηλιοφάνεια σε κάψουλα
Συχνά αποκαλούμενη «βιταμίνη του ήλιου», η βιταμίνη D παράγεται φυσικά από το δέρμα όταν εκτίθεται στο ηλιακό φως. Ωστόσο, εδώ υπάρχει ένα παράδοξο. Παρά τον φωτεινό ουρανό της Ελλάδας, η ανεπάρκεια βιταμίνης D παραμένει εκπληκτικά συχνή, ειδικά μεταξύ εκείνων που περνούν το μεγαλύτερο μέρος του χρόνου τους σε εσωτερικούς χώρους. Πιο συγκεκριμένα, σύμφωνα με μελέτη της επίσημης εφημερίδας της Ιατρικής Εταιρείας Δυτικής Ελλάδας και Πελοποννήσου, το 73% ενός ελληνικού δείγματος παρουσίασε ανεπαρκή επίπεδα, ενώ ένα άλλο δείγμα έδειξε ότι πάνω από τα δύο τρίτα του πληθυσμού έχουν πολύ χαμηλά επίπεδα βιταμίνης D. Πιο συγκεντρωτικά, οι παγκόσμιες οργανώσεις υγείας εκτιμούν ότι περισσότερα από ένα δισεκατομμύριο άτομα παγκοσμίως έχουν ανεπαρκή επίπεδα βιταμίνης D. Αυτή η έλλειψη έχει συνδεθεί όχι μόνο με την αδυναμία των οστών και τους μυϊκούς πόνους, αλλά και με την κατάθλιψη, την εξασθενημένη ανοσία και ακόμη και την πρόωρη γήρανση.
Παρά τον φωτεινό ουρανό της Ελλάδας, η ανεπάρκεια βιταμίνης D, της «βιταμίνης του ήλιου», παραμένει εκπληκτικά συχνή. Photo: 123RF
Η ιδέα ότι η συμπλήρωση της βιταμίνης D μπορεί να επιβραδύνει τη γήρανση είναι λογική, εξηγούν οι ειδικοί, καθώς η ίδια δρα σαν ορμόνη στον οργανισμό, επηρεάζοντας εκατοντάδες γονίδια. Όταν την επαναφέρουμε στα βέλτιστα επίπεδα, ουσιαστικά δίνουμε στα κύτταρά μας τα εργαλεία για να επιδιορθωθούν.
Φθηνή, απλή και προσιτή
Ίσως το πιο συναρπαστικό μέρος αυτής της έρευνας είναι η απλότητά της. Σε αντίθεση με τις δαπανηρές θεραπείες αντιγήρανσης ή τις πολύπλοκες γονιδιακές θεραπείες, η βιταμίνη D3 είναι προσιτή, ασφαλής και ευρέως διαθέσιμη. Μια αγωγή 2.000 IU ημερησίως κοστίζει περίπου 10 ευρώ τους δυο μήνες. Και ενώ οι ερευνητές προειδοποιούν ότι η βιταμίνη D3 δεν είναι θαυματουργό χάπι, η προσβασιμότητά της την καθιστά ένα ενδιαφέρον εργαλείο στην καταπολέμηση της γήρανσης. Τα ευρήματα μπορεί επίσης να ωθήσουν τους γιατρούς να εξετάσουν πιο προσεκτικά τα επίπεδα βιταμίνης D κατά τη διάρκεια των τακτικών ελέγχων, ειδικά σε ηλικιωμένους ενήλικες. «Τα ευρήματά μας υποδηλώνουν ότι η στοχευμένη συμπλήρωση βιταμίνης D μπορεί να αποτελεί μια πολλά υποσχόμενη στρατηγική για την αντιμετώπιση της βιολογικής διαδικασίας γήρανσης, αν και απαιτείται περαιτέρω έρευνα», δήλωσε ο Haidong Zhu, πρώτος συγγραφέας της έκθεσης και μοριακός γενετιστής στο Ιατρικό Κολλέγιο της Γεωργίας, Πανεπιστήμιο Augusta.
Τι ακολουθεί για την επιστήμη της γήρανσης;
Αυτή η μελέτη είναι πιθανώς μόνο η αρχή. Οι ερευνητές σχεδιάζουν τώρα να διερευνήσουν εάν υψηλότερες δόσεις ή μακρύτερες περίοδοι λήψης συμπληρωμάτων θα μπορούσαν να έχουν ακόμη πιο σημαντικές επιπτώσεις στη σταθερότητα του DNA και τη μακροζωία. Εάν αυτό επιβεβαιωθεί, η βιταμίνη D3 θα μπορούσε να γίνει ένα από τα πρώτα επιστημονικά επικυρωμένα, χαμηλού κόστους εργαλεία για την επιβράδυνση της βιολογικής γήρανσης του σώματος -μια ανακάλυψη που θα μπορούσε να έχει σημαντικές επιπτώσεις για τη δημόσια υγεία και την έρευνα για τη μακροζωία.
Ωστόσο, οι ειδικοί προτρέπουν σε προσοχή: η γήρανση είναι μια πολύπλοκη, πολυπαραγοντική διαδικασία. Ενώ η βιταμίνη D μπορεί να παίζει προστατευτικό ρόλο, δεν υποκαθιστά έναν ισορροπημένο τρόπο ζωής. Η τακτική άσκηση, μια διατροφή πλούσια σε θρεπτικά συστατικά, ο ποιοτικός ύπνος και η διαχείριση του στρες παραμένουν τα θεμέλια της υγιούς γήρανσης.
Μία κάψουλα τη φορά
Είναι σπάνιο η επιστήμη να φέρνει ελπιδοφόρα νέα που ταιριάζουν απόλυτα στην καθημερινή μας ρουτίνα. Αλλά αυτή η μελέτη κάνει ακριβώς αυτό: μια απλή κάψουλα, που λαμβάνεται καθημερινά, μπορεί να σημαίνει μια μακρύτερη, πιο υγιή ζωή. Δεν πρόκειται για το λίκνο της αθανασίας, αλλά αν 0,10 λεπτά του ευρώ την ημέρα μπορούν να βοηθήσουν το σώμα μας να παραμείνει νεότερο, ισχυρότερο και πιο ανθεκτικό, μπορεί να είναι η καλύτερη ευκαιρία που παρουσιάζει η σύγχρονη ιατρική.
