Τι μπορούμε να κάνουμε εμείς ως γονείς για να στηρίξουμε το παιδί μας όταν επικρατεί συναισθηματική αναστάτωση;
Όταν ένα παιδί κλαίει, η πρώτη παρόρμηση των γονιών είναι συχνά η ίδια: να το κάνουν να σταματήσει. Το κλάμα ενός παιδιού μπορεί να είναι δύσκολο να το αντέξει κανείς, είτε προέρχεται από πόνο είτε από φόβο, απογοήτευση ή έντονο άγχος. Είναι απολύτως φυσιολογικό για έναν γονιό να θέλει να προστατεύσει το παιδί του από οτιδήποτε το πληγώνει.
Γι’ αυτό και ακούμε συχνά φράσεις όπως «μην κλαις», «ηρέμησε» ή «δεν είναι τίποτα». Λέγονται από αγάπη, αλλά έχουν μια απροσδόκητη «παρενέργεια»: κάνουν τα παιδιά να νιώθουν ότι τα συναισθήματά τους είναι λάθος ή “υπερβολικά”. Ότι δεν επιτρέπεται να εκφράσουν αυτό που πραγματικά νιώθουν, ειδικά σε στιγμές που το χρειάζονται περισσότερο.
Σύμφωνα με ειδικούς στην παιδική ψυχολογία η επιβεβαίωση των συναισθημάτων είναι πολύ βοηθητική. Τα παιδιά χρειάζονται ασφάλεια, όχι απόσπαση προσοχής.
Πείτε στο παιδί: «Είναι εντάξει να κλαις. Εγώ είμαι εδώ μαζί σου»
Η πιο θεραπευτική φράση που μπορεί να ακούσει ένα παιδί τη στιγμή που κλαίει. Το κλάμα δεν είναι πρόβλημα που πρέπει να λυθεί. Είναι ένα σήμα ότι κάτι μέσα του χρειάζεται φροντίδα.
Όταν ο γονιός μένει κοντά και δείχνει ηρεμία, το παιδί μαθαίνει δύο ζωτικές αλήθειες:
- ότι τα συναισθήματά του δεν είναι επικίνδυνα
- και ότι οι ενήλικες γύρω του μπορούν να το στηρίξουν, ακόμη κι όταν τα πράγματα είναι δύσκολα.
«Βλέπω ότι είσαι πολύ αναστατωμένος/η»
Αυτή η εμπειρία βάζει θεμέλια εμπιστοσύνης. Είναι μια απλή αλλά βαθιά μορφή αναγνώρισης. Δεν χρειάζεται να γνωρίζουμε ακριβώς γιατί κλαίει ένα παιδί για να το στηρίξουμε.
Η φράση αυτή σημαίνει: Σε βλέπω. Σε ακούω. Σε πιστεύω.
Δεν είναι πάντα εύκολο να «ονομάσουμε» το συναίσθημα με ακρίβεια και δεν είναι απαραίτητο. Μερικές φορές, η περιγραφή της συμπεριφοράς είναι πιο ασφαλής για το παιδί και μειώνει την πίεση να εξηγήσει κάτι που ίσως δεν μπορεί ακόμη να εκφράσει.
«Είναι φυσιολογικό να αισθάνεσαι έτσι»
Πολλά παιδιά, όταν ακούνε «μην κλαις», καταλαβαίνουν κάτι εντελώς διαφορετικό: «Δεν πρέπει να νιώθω αυτό που νιώθω».
Όμως στην πραγματικότητα, το κλάμα τους συνήθως ταιριάζει απόλυτα με αυτό που βιώνουν: πόνο, φόβο, μοναξιά, ένταση, σύγχυση.
Ακόμα κι αν η αντίδραση ενός παιδιού φαίνεται δυσανάλογη, τα συναισθήματα που κρύβονται από κάτω είναι πάντα αληθινά. Και όταν ένα παιδί αισθάνεται ότι τα συναισθήματά του έχουν νόημα, αρχίζει να εμπιστεύεται τον εσωτερικό του κόσμο αντί να τον φοβάται.
Το κλάμα δεν σημαίνει αδυναμία. Σημαίνει επεξεργασία. Είναι ένας από τους πολλούς υγιείς μηχανισμούς εκτόνωσης που μπορεί να έχει ένα παιδί: ζωγραφική, παιχνίδι, συζήτηση, άσκηση, μουσική, βαθιές αναπνοές.
Η κατανόηση ότι η στεναχώρια είναι μέρος της ζωής μειώνει δραματικά το άγχος και ενισχύει τη συναισθηματική ωριμότητα.
