Σε μια κοινωνία όπου ο έλεγχος συχνά μεταμφιέζεται σε «αγάπη», είναι απαραίτητο να επανακαθορίσουμε τα όρια και να υπερασπιστούμε το δικαίωμα στην ελευθερία και την ασφάλεια. Το stalking δεν είναι απλώς ενοχλητικό. Eίναι επικίνδυνο και πρέπει να αντιμετωπίζεται με σοβαρότητα, ενημέρωση και μηδενική ανοχή.
Μπορεί να ξεκινήσει με ένα “αθώο” μήνυμα. Ίσως με ένα λουλούδι στο καπό του αυτοκινήτου. Μια επίμονη κλήση, μια δήθεν τυχαία συνάντηση. Όταν όμως αυτά επαναλαμβάνονται, γίνονται ενοχλητικά, αγχωτικά ή και τρομακτικά, τότε μιλάμε για stalking. Mια μορφή κακοποίησης που συχνά υποτιμάται, αλλά αφήνει βαθιά ψυχικά τραύματα στα θύματα.[2]
Ο όρος stalking αναφέρεται σε συστηματική, ανεπιθύμητη παρακολούθηση και παρενόχληση ενός προσώπου, με στόχο τον έλεγχο, την εκφοβιστική πίεση ή την εξαναγκαστική συναισθηματική εμπλοκή. Το φαινόμενο περιλαμβάνει συμπεριφορές όπως:
– Συνεχής αποστολή μηνυμάτων, κλήσεων ή emails
– Παρακολούθηση της καθημερινής ζωής του θύματος
– Παρουσία σε χώρους όπου το θύμα συχνάζει
– Διάδοση φημών ή προσωπικών πληροφοριών
– Εκφοβιστικά ή απειλητικά σχόλια
Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (WHO)[4], το stalking θεωρείται μορφή ψυχολογικής βίας, με σοβαρές επιπτώσεις στην ψυχική υγεία των θυμάτων.
Οι δράστες του stalking δεν είναι πάντα άγνωστοι. Αντιθέτως, στις περισσότερες περιπτώσεις, πρόκειται για πρώην ερωτικούς συντρόφους, συναδέλφους ή ακόμη και μέλη της οικογένειας. Μελέτες δείχνουν ότι το stalking συνδέεται στενά με έμφυλη βία και ελεγκτικές συμπεριφορές που συνεχίζονται ή εντείνονται μετά τον χωρισμό.[1]
Τα θύματα stalking βιώνουν συχνά:
– Αίσθημα φόβου, απειλής και ανημπόριας
– Άγχος, κατάθλιψη, κρίσεις πανικού
– Διαταραχές ύπνου και διατροφής
– Περιορισμό κοινωνικών επαφών
– Αλλαγή τόπου κατοικίας ή εργασίας για λόγους ασφάλειας
Σύμφωνα με το Ευρωπαϊκό Δίκτυο για την Πρόληψη του Εγκλήματος (EUCPN)[3], το stalking μπορεί να οδηγήσει ακόμα και σε σοβαρή σωματική βία ή γυναικοκτονία, αν δεν εντοπιστεί και αντιμετωπιστεί έγκαιρα.
Στην Ελλάδα, το stalking τιμωρείται ποινικά. Σύμφωνα με το άρθρο 333[5] του Ποινικού Κώδικα, η κατ’ εξακολούθηση παρενόχληση, απειλή ή παρακολούθηση μπορεί να επισύρει φυλάκιση. Επιπλέον, τα θύματα μπορούν να αιτηθούν ασφαλιστικά μέτρα, περιοριστικές εντολές ή να απευθυνθούν σε φορείς υποστήριξης.
– Μην αγνοείτε τις “παράξενες” συμπεριφορές. Aν νιώθετε άβολα ή απειλούμενα, εμπιστευθείτε το ένστικτό σας.
– Καταγράψτε τα περιστατικά, με ημερομηνίες, screenshots, μηνύματα.
– Αποφύγετε την απευθείας επικοινωνία με τον δράστη.
– Ενημερώστε φίλους, συγγενείς ή την αστυνομία.
– Επικοινωνήστε με γραμμές υποστήριξης, όπως η Τηλεφωνική Γραμμή SOS 15900 ή τα 44 Συμβουλευτικά Κέντρα του Πανελλαδικού Δικτύου Δομών για την αντιμετώπιση της Βίας κατά των Γυναικών της Γενικής Γραμματείας Ισότητας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (ΓΓΙΑΔ).
Συγκεκριμένα, το Συμβουλευτικό Κέντρο Πάτρας του Κέντρου Ερευνών για Θέματα Ισότητας (ΚΕΘΙ) εντάσσεται στις υποστηρικτικές δομές του Πανελλαδικού Δικτύου για την πρόληψη και την αντιμετώπιση της βίας κατά των γυναικών της Γενικής Γραμματείας Ισότητας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (ΓΓΙΑΔ), το οποίο αποτελείται από 44 Συμβουλευτικά Κέντρα Γυναικών, 20 Ξενώνες Φιλοξενίας και την 24ωρη Τηλεφωνική Γραμμή SOS 15900, και συγχρηματοδοτείται από την Ελλάδα και την Ευρωπαϊκή Ένωση στο πλαίσιο του Προγράμματος «Δυτική Ελλάδα 2021-2027».
Το Συμβουλευτικό Κέντρο Πάτρας παρέχει ΔΩΡΕΑΝ υπηρεσίες συμβουλευτικής στήριξης σε γυναίκες θύματα βίας, καθώς και σε όσες υφίστανται πολλαπλές διακρίσεις, από εξειδικευμένο προσωπικό (σύμβουλο υποδοχής/διοικητικό προσωπικό, ψυχολόγο, κοινωνική/ό λειτουργό, νομικό, κοινωνιολόγο). Οι υπηρεσίες καλύπτονται από το απόρρητο της συμβουλευτικής και αφορούν σε:
- Ενημέρωση και Εξειδικευμένη πληροφόρηση
- Ψυχοκοινωνική συμβουλευτική (εξειδικευμένη στήριξη με την οπτική του φύλου)
- Εργασιακή συμβουλευτική
- Νομική συμβουλευτική/πληροφόρηση για τα δικαιώματα των γυναικών, τις σχετικές διαδικασίες για επιμέλεια – διατροφή ανηλίκων – έκδοση διαζυγίου καθώς και για την υποβολή μήνυσης και ασφαλιστικών μέτρων, κ.ά.
- Συνεργασία με άλλες υπηρεσίες και παραπομπή των γυναικών σε ξενώνες, στις αστυνομικές και εισαγγελικές αρχές, στο δικαστήριο, σε νοσοκομεία, σε φορείς αρμόδιους για προνοιακά ή άλλα επιδόματα, σε φορείς απασχόλησης, προστασίας και υποστήριξης παιδιών κ.ο.κ.
- Χορήγηση και εγκατάσταση της εφαρμογής “Κομβίον Πανικού” (Panic Button) σε γυναίκες θύματα ενδοοικογενειακής βίας, χωρίς προϋποθέσεις και χωρίς καμία πρότερη νομική διαδικασία, στο πλαίσιο της συνεργασίας με τα στελέχη του Συμβουλευτικού Κέντρου, καθ΄ όλη την διάρκεια της παροχής της συμβουλευτικής διαδικασίας.
Το Συμβουλευτικό Κέντρο Πάτρας δέχεται γυναίκες που: α) αντιμετωπίζουν πολλαπλές διακρίσεις (π.χ. άνεργες, μονογονείς, μετανάστριες, πρόσφυγες, ΑΜΕΑ κ.τ.λ.), β) έχουν υποστεί σωματική και σεξουαλική κακοποίηση, ψυχολογική, συναισθηματική ή/και λεκτική βία, και συγκεκριμένα:
- ενδο-οικογενειακή/συντροφική βία
- βιασμό ή απόπειρα βιασμού
- σεξουαλική παρενόχληση στην εργασία, σε κοινωνικό χώρο κ.λπ.
Επίσης, δέχεται γυναίκες που έχουν υπάρξει θύματα πορνείας ή παράνομης διακίνησης και εμπορίας με σκοπό την οικονομική/σεξουαλική εκμετάλλευση (trafficking).
Επιπροσθέτως, στο Συμβουλευτικό Κέντρο Πάτρας μπορεί να απευθυνθεί οποιοσδήποτε- οποιαδήποτε επιθυμεί να λάβει πληροφόρηση για θέματα σχετικά με την ισότητα των φύλων, την αντιμετώπιση της έμφυλης βίας ή/και πολλαπλών διακρίσεων κατά των γυναικών.
Οι ενδιαφερόμενοι/ες μπορούν να απευθύνονται στο Συμβουλευτικό Κέντρο Πάτρας:
Δευτέρα-Παρασκευή: 08:00-16:00
Κανακάρη 101β, 26221, Πάτρα
Τηλ: 2610620059
E-mail: [email protected]
- Ενδεικτική βιβλιογραφία:
1. Logan, T. K., Shannon, L., & Cole, J. (2006). Stalking victimization in the context of intimate partner violence. Violence and Victims, 21(6), 669-683.
2. Meloy, J. R. (2002). Stalking and violence: New patterns of risk management. Oxford University Press.
3. European Crime Prevention Network (EUCPN). (2020). Stalking and harassment: prevention and response strategies.
4. WHO (2013). Understanding and addressing violence against women: Intimate partner violence.
5. Ελληνική Νομοθεσία: Άρθρο 333 Ποινικού Κώδικα (Απειλή και Παρενόχληση).
