Του Ανδρέα Ανδριανόπουλου
Τι ακριβως συμβαίνει με την Ινδία και με τη θέση της στις διεθνείς εξελίξεις; Ποιές είναι ακριβώς οι σχέσεις της με τις μεγάλες δυνάμεις ( ΗΠΑ, Ρωσία, Κίνα), ο περιφερειακός της ρόλος (κυρίως οι επαφές της με το Πακιστάν) αλλα και η παρουσία της σε διάφορους υπερεθνικούς σχηματισμούς και σχέδια; Ο ρόλος και οι σχέσεις της Ινδίας έχουν περιπλακεί κυρίως μετά την ανάδειξη του Ντοναλντ Τραμπ στην Προεδρία των ΗΠΑ. Κυρίως διότι η σταση του έχει υπάρξει τόσο αντιφατική και αμφίσημη που έχει προκαλέσει σύγχιση και πολλές ανφιβολίες για τις προθέσεις του αλλα και για τα μηνύματα που οι άλλες χώρες, ιδιαίτερα οι συμμαχικές μαζί του, οφείλουν να εκπέμπουν.
Αρχικά, στο ξεκίνημα της θητείας του, θεωρήθηκε πως θα είχε στενές σχέσεις με την Ινδία. Κι’ αυτό επειδή είχε φανεί πως ελάχιστη εμπιστοσυνη στο Πακιστάν, απο το οποίο μάλιστα είχε δηλώσει πως θα απαιτούσε να ζητήσει συγγνώμη για το γεγινός πως είχε φιλοξενήσει τον Μπιν Λαντεν στο εδαφός του. Εν τούτοις, όλα αυτά ξαφνικά άλλαξαν. Και ο αρχηγός των πακιστανικών ενόπλων δυνάμεων βρέθηκε αρκετές φορές στο Λευκό Οίκο. Στην δε πρόσφατη σύγκρουση Πακιστάν και Ινδίας οι ΗΠΑ κράτησαν ουδέτερη στάση δίχως να δείξουν την παραμικρή συμπάθεια πρός το Νέο Δελχί.
Ολα αυτά φαίνεται να οφείλονται στην προσπάθεια του Ινδού Πρωθυπουργού Ναρέντρα Μόντι να κρατήσει μια πιο ουδέτερη στάση προς τον κο Τραμπ, να μετέχει ενεργά στις κινήσεις των – ελαφρώς αντιδυτικών – κρατών BRICS, και να διατηρεί δίαυλο επικοινωνίας με το Κρεμλίνο. Από εκεί κι έπειτα, ο αμερικανός πρόεδρος βλέπει φαίνεται στην Ινδία έναν σοβαρό οικονομικό ανταγωνιστή. Παρά το γεγονός πως στην αρχή της θητείας του βρίσκονταν δίπλα του άνθρωποι που επιθυμούσαν στενότερες σχέσεις μαζί της. Αντίθετα, τελευταία ο Λευκός Οίκος ακύρωσε μια σχετικά πρόσφατα προγραμματισμένη επίσκεψη του Ινδού πρωθυπουργού εκεί.
Μετά την αμφισβήτηση απο την Ινδία του ρόλου του αμερικανού προέδρου στην εξασφάλιση της παύσης των εχθροπραξιών με το Πακιστάν, ήρθε η πιό πρόσφατη αμερικανική προσβολή. Στα τέλη Ιουλίου ο κ. Τράμπ αποκάλεσε την ινδική οικονομία “νεκρή” κι’ επέβαλε δασμούς ύψους 25% στις εξαγωγές της προς τις ΗΠΑ. Παράλληλα, χαιρέτησε μιά νέα εμπορική συμφωνία της χώρας του με το Πακιστάν, ξεχνώντας βέβαια τους χαρακτηρισμούς περί “φωλιάς τρομοκρατών” που του είχε παλαιότερα απευθύνει! Συμπληρώνοντας βέβαια, παράλληλα με μια σχετικη πετρελαική συμφωνία μαζί του, με το αναπάντεχο κι’ εντυπωσιακό γιά όλους σχόλιό του: “Και ποιός ξέρει; Μπορεί κάποια μέρα να εξάγουν πετρέλαιο στην Ινδία”!
Λίγο αργότερα μάλιστα, στις 6 Αυγούστου, αύξησε τους δασμούς κατά της Ινδίας στο 50% σαν κύρωση για το γεγονός πως εισάγει ρωσικό πετρέλαιο και “βοηθάει έτσι την πολεμική ρωσική μηχανή”. Ξεχνώντας βέβαια πως πρόσφατα είχε ο ίδιος βάλει πάγο στην Ουκρανία και , όπως ισχυρίζεται η Ινδία, “πολλές ευρωπαικές χώρες έχουν εμπορικές σχέσεις με την Μόσχα”. Στην προγραμματισμενη συναντηση ΗΠΑ – Ρωσιας στην Σλασκα κανείς δεν ξερει σε τι συμφωνίες θα καταλήξουν. Συνεκμετάλλευση ενεργειακών πόρων στον Βόρειο Πόλο;
Ανεξάρτητα από την ευμεταβλητικότητα των απόψεων του Τράμπ, που μπορεί σύντομα να στραφεί και πάλι κατά του Πακιστάν, η ζημιά στις τελευταία καλές σχέσεις με την Ινδία έχει ήδη γίνει. Αυτό που τα τελευταία είκοσι χρόνια αποτελούσε μια διπλωματική σταθερή δεν υπάρχει πλέον. Και δημιουργούνται έτσι ιδιαίτερα προβλήματα στην προσπάθεια της Ινδίας να κρατάει ισορροπίες με χώρες ανταγωνιστικές των ΗΠΑ – όπως η Ρωσία και η Κίνα – διατηρώντας παράλληλα καλό κλίμσ με την Ουάσιγκτον. Οπως γράφει η πρ. πρέσβειρα Nirupama Rao στο τελευταίο τεύχος του Foreign Affairs, “Στον σημερινό κόσμο, το σχοινί του εξισορροπιστή φαίνεται να αποτελεί το μοναδικό στέρεο έδαφος.”
