Η Washington Post πριν λίγες ημέρες, είχε ένα ενδιαφέρον κείμενο του Ishaan Tharoor, με τίτλο “China’s strategy? Let Trump cook“.
Η κεντρική του ιδέα είναι ότι η Κίνα δεν έχει καμία επιθυμία αντιπαράθεσης με τον Τραμπ, γιατί θεωρεί ότι οι ενέργειές του υπονομεύουν την κυριαρχία των ΗΠΑ και των συμμάχων τους οδηγώντας στον βέβαιο εκθρονισμό της Δύσης. Έτσι προτιμά να τον αφήσει να κάνει παιχνίδι ενώ συνεχίζει την επιτυχή προσπάθεια τεχνολογικής απεξάρτησης, η οποία εντάθηκε ήδη από την περίοδο της πρώτης θητείας του Τραμπ, και παράλληλα προωθεί το μεγαλύτερο πρόγραμμα οργανωμένου εκσυγχρονισμού που υπήρξε ποτέ.
Παραθέτω μια μετάφραση του κειμένου, από τον Κ.Δημήτρη Κατσίνη
“Η στρατηγική της Κίνας; Άφησε τον Τραμπ να «κάνει παιχνίδι».
Καθώς ο Ντόναλντ Τραμπ αποδομεί τη μαλακή ισχύ των ΗΠΑ και ξεκινά εμπορικούς πολέμους με συμμάχους, η Κίνα απλώς κάθεται και παρακολουθεί.
Στήλη του Ishaan Tharoor, 23 Ιουλίου 2025
Μπορεί να είναι κάπως ντροπιαστικό για έναν μεγαλύτερο millennial να χρησιμοποιεί την αργκό της Gen Z, αλλά μερικές φορές είναι απολύτως ταιριαστή. Έτσι περιγράφεται εύστοχα η στάση της Κίνας απέναντι στη δεύτερη θητεία του Τραμπ: βλέπει τις αποσταθεροποιητικές του ενέργειες — την αποδόμηση θεσμών μαλακής ισχύος, τους εμπορικούς πολέμους με φίλους και αντιπάλους, τη συνεχή υπονόμευση της αξιοπιστίας του συμμαχικού συστήματος των ΗΠΑ — ως αυτοκαταστροφικές κινήσεις που δεν χρειάζονται καν κινεζική παρέμβαση. Όπως θα έλεγε και η Gen Z, καλύτερα να τον αφήσουν να «μαγειρεύει».
Όταν ο Τραμπ άρχισε να διαλύει τον Οργανισμό Παγκόσμιων Μέσων των ΗΠΑ (U.S. Agency for Global Media), που στήριζε μέσα όπως η Voice of America, τα κινεζικά κρατικά κανάλια πήραν τη θέση τους σε τηλεοπτικά δίκτυα χωρών όπως η Ινδονησία και η Νιγηρία. Ο Τραμπ, όπως και πολλοί Ρεπουμπλικάνοι, θεωρούσε αυτά τα μέσα εστίες «αντιαμερικανικού» φιλελευθερισμού. Αντίθετα, οι Κινέζοι προπαγανδιστές πανηγύριζαν για το τέλος αυτών των αμερικανικών φωνών που συχνά φιλοξενούσαν δημοκρατικά και αντιπολιτευτικά μηνύματα σε χώρες με περιορισμένες ελευθερίες.
«Ο κινεζικός λαός χαίρεται που το ιδεολογικό οχυρό των ΗΠΑ κατά της Κίνας διαλύεται από μέσα», έγραψε ο Χου Σιτζίν, πρώην διευθυντής της εφημερίδας Global Times.
Σε ένα πρόσφατο βίντεο, ο Βίκτορ Γκάο, πρώην διπλωμάτης και νυν αντιπρόεδρος στο Κέντρο για την Κίνα και την Παγκοσμιοποίηση, πρότεινε ότι ο Τραμπ μπορεί να μείνει στην Ιστορία ως ο «Αμερικανός Γκορμπατσόφ». Η σύγκριση με τον ηγέτη της ΕΣΣΔ δεν ήταν κολακευτική: οι μεταρρυθμίσεις του Γκορμπατσόφ, όπως είπε ο Γκάο, οδήγησαν στην κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης και σε ένα «τραύμα» που συνεχίζεται.
Ο Γκάο προέβλεψε ότι μέχρι το τέλος της δεκαετίας, η Αμερική και το ΝΑΤΟ θα έχουν αλλάξει «θεμελιωδώς» — πιθανόν προς το χειρότερο — εξαιτίας του Τραμπ.
Η κινεζική δημόσια συζήτηση αναγνωρίζει και άλλες ιστορικές αναλογίες. Πολλοί σχολιαστές συγκρίνουν το MAGA (Make America Great Again) με την Πολιτιστική Επανάσταση του Μάο, που περιλάμβανε διώξεις και αποκαθήλωση διανοουμένων και αξιωματούχων. Ο καθηγητής συνταγματικού δικαίου Ζανγκ Κιενφάν, δήλωσε πρόσφατα στο CNN: «Ο Μάο εξαπέλυσε τους Κόκκινους Φρουρούς για να ‘σπάσουν’ το κράτος δικαίου, ώστε οι επαναστάτες να πάρουν τον έλεγχο. Ο Τραμπ έφερε τον Ίλον Μασκ και έξι νέους από τη Σίλικον Βάλεϊ στον Λευκό Οίκο με το σύνθημα της εξάλειψης της διαφθοράς και της αναποτελεσματικότητας — όπως η ‘Επιτροπή Πολιτιστικής Επανάστασης’ του κόμματος».
Οι υποστηρικτές του «America First» ισχυρίζονται πως οι πολιτικές τους είναι πατριωτικές μεταρρυθμίσεις, όχι απόρριψη της παγκόσμιας ηγεσίας των ΗΠΑ. Όμως στο Πεκίνο, η ηγεσία εμφανίζεται σίγουρη, ατάραχη απέναντι στην καθημερινή αναταραχή που έρχεται από την Ουάσινγκτον. Παρά τις απειλές δασμών, ο Τραμπ περιορίστηκε σε περιοδικές διπλωματικές εκεχειρίες — με πιο πρόσφατη εκείνη μετά τις συνομιλίες του Ιουνίου στο Λονδίνο. Αυτή την εβδομάδα, δήλωσε ότι εξετάζει επίσκεψη στο Πεκίνο για συνομιλίες με τον Σι Τζινπίνγκ.
Η απρόβλεπτη στάση του Τραμπ ευνοεί την Κίνα. Όπως έγραψε η Ζονγκουάν Ζόι Λιου από το Συμβούλιο Εξωτερικών Σχέσεων, οι δασμοί έχουν αναστατώσει την αμερικανική βιομηχανία και αύξησαν το κόστος πρώτων υλών. Η Κίνα, με τους περιορισμούς στις εξαγωγές σπανίων γαιών, έχει αποκτήσει ένα ισχυρό εργαλείο πίεσης. Μπορεί να μην επιδιώκει ενεργά έναν εμπορικό πόλεμο, αλλά «θα προτιμούσε την απεξάρτηση από το να υποταχθεί στον Τραμπ».
Σύμφωνα με τον ειδικό στις σχέσεις ΗΠΑ-Κίνας Άλι Γουάιν, το Πεκίνο ακολουθεί τρεις στρατηγικές: ενίσχυση των εμπορικών σχέσεων με άλλες χώρες, προώθηση της ιδέας ότι το “America First” δεν είναι παρέκκλιση αλλά δομικό στοιχείο των ΗΠΑ με βλαβερές συνέπειες για τους συμμάχους τους, και υποστήριξη ενός διεθνούς συστήματος προσαρμοσμένου στις αρχές και την ιδεολογία της Κίνας.
Οι πρωτοβουλίες του Σι σε ανάπτυξη, ασφάλεια και πολιτισμική «αρμονία» παρουσιάζουν μια αισιόδοξη, μη φιλελεύθερη εκδοχή διεθνούς συνεργασίας, κάτι που κερδίζει έδαφος λόγω των εξελίξεων στην Ουάσινγκτον. Ο Τζούλιαν Γκεβίρτς, πρώην αξιωματούχος της κυβέρνησης Μπάιντεν, δήλωσε: «Η Κίνα πιστεύει ότι οι ΗΠΑ αποδομούν, συστηματικά, τις πηγές ισχύος τους».
Αυτό περιλαμβάνει τις συμμαχίες, το επιστημονικό οικοσύστημα, τα πανεπιστήμια, και τα παγκόσμια εργαλεία επιρροής τους, όπως η USAID και το Voice of America. «Η Αμερική, κατά την Κίνα, αυτοαφοπλίζεται», σημείωσε ο Γκεβίρτς.
Η ζημιά στη μαλακή ισχύ και την αξιοπιστία των ΗΠΑ ίσως αποδειχθεί μη αναστρέψιμη. Όπως είπε ο Γουάιν: «Δεν είμαι σίγουρος αν υπήρξε ξανά δύναμη που να κατέστρεψε τόσο γρήγορα και συστηματικά τα βασικά πλεονεκτήματά της».
Η ιστορικός Μάργκαρετ ΜακΜίλαν έγραψε στο Foreign Affairs: «Αν συνεχιστεί αυτή η εχθρότητα απέναντι στις συμμαχίες, οι ΗΠΑ θα βρεθούν σε έναν ολοένα πιο αφιλόξενο κόσμο».
Φυσικά, η Κίνα δεν είναι έτοιμη να αντικαταστήσει τις ΗΠΑ ως παγκόσμιο ηγεμόνα. Πολλές ασιατικές χώρες δεν επιθυμούν μια Pax Sinica αντί της Pax Americana, και η Ευρώπη, παρά τις εντάσεις με την Ουάσινγκτον, δεν δείχνει πρόθυμη να στραφεί στο Πεκίνο — όπως αναμένεται και από τη συνεδρίαση Κίνας-ΕΕ αυτή την εβδομάδα.
Αλλά σε έναν κρίσιμο τομέα —την πράσινη τεχνολογία— ο Τραμπ έδωσε στην Κίνα τεράστιο προβάδισμα, κόβοντας τη χρηματοδότηση για ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και επιστρέφοντας στα ορυκτά καύσιμα. Η Κίνα επιταχύνει για να γίνει η ηγέτιδα της ενεργειακής μετάβασης. Όπως είπε ο οικονομικός ιστορικός Άνταμ Τούζ: «Είναι το μεγαλύτερο εργαστήριο οργανωμένου εκσυγχρονισμού που υπήρξε ποτέ».
Οι ΗΠΑ, σύμφωνα με τον Τούζ, «άφησαν την μπάλα να πέσει». Οι συνέπειες θα είναι κοσμοϊστορικές: «Αυτό είναι η υλική αποκαθήλωση της Δύσης από το επίκεντρο της παγκόσμιας ιστορίας. Αυτή είναι η ουσία της “επαρχιοποίησης” της Δύσης»
