Η τακτική σωματική άσκηση δεν ενισχύει μόνο τους μύες, τους πνεύμονες και την καρδιά, αλλά και το ανοσοποιητικό σύστημα. Αυτό προκύπτει από μελέτη σε ηλικιωμένους με ιστορικό προπόνησης αντοχής, που περιλάμβανε δραστηριότητες όπως τρέξιμο μεγάλων αποστάσεων, ποδηλασία, κολύμβηση, κωπηλασία και περπάτημα.
Μια διεθνής ομάδα επιστημόνων μελέτησε τα κύτταρα του ανοσοποιητικού σε ηλικιωμένους αθλητές και διαπίστωσε ότι τα φυσικά κύτταρα-φονείς (natural killer cells, NK cells), τα οποία «περιπολούν» τον οργανισμό για ιούς και άρρωστα κύτταρα, εμφάνιζαν μεγαλύτερη ευελιξία, χαμηλότερα επίπεδα φλεγμονής και υψηλή μεταβολική απόδοση.
Η μελέτη, που δημοσιεύθηκε στο επιστημονικό περιοδικό Scientific Reports, επικεντρώθηκε στα NK κύτταρα, έναν τύπο λευκών αιμοσφαιρίων (λεμφοκύτταρα) που μπορούν να καταστρέψουν μολυσμένα και άρρωστα κύτταρα, συμπεριλαμβανομένων των καρκινικών. Βρίσκονται στην πρώτη γραμμή του ανοσοποιητικού συστήματος, καθώς εντοπίζουν και καταπολεμούν ιούς και άλλους παθογόνους οργανισμούς. Οι ερευνητές εξέτασαν τα ανοσοκύτταρα εννέα ατόμων, μέσης ηλικίας 64 ετών, τα οποία είχαν χωριστεί σε όσους ασκούνταν τακτικά και σε όσους έκαναν καθιστική ζωή.
«Σε προηγούμενη μελέτη διαπιστώσαμε ότι η παχυσαρκία και η καθιστική ζωή μπορούν να προκαλέσουν πρόωρη γήρανση των ανοσοκυττάρων» δήλωσε η Λουτσιέλε Μινούτσι, επισκέπτρια ερευνήτρια στο Πανεπιστήμιο Justus Liebig του Giessen στη Γερμανία. «Αυτό μας ώθησε να διερευνήσουμε την άλλη πλευρά: αν ένας ηλικιωμένος που ασχολείται με αθλήματα αντοχής για περισσότερα από 20 χρόνια μπορεί να έχει καλύτερα προετοιμασμένο ανοσοποιητικό σύστημα. Και πράγματι, αυτό διαπιστώσαμε», επεσήμανε.
Στους συγκεκριμένους συμμετέχοντες, τα NK κύτταρα λειτουργούσαν καλύτερα όταν αντιμετώπιζαν φλεγμονώδεις προκλήσεις και χρησιμοποιούσαν την ενέργεια πιο αποδοτικά.
«Είναι σαν η άσκηση να εκπαιδεύει το ανοσοποιητικό σύστημα», πρόσθεσε η Μινούτσι.
Σύμφωνα με τα ευρήματα, η τακτική άσκηση αντοχής ρυθμίζει την φλεγμονώδη αντίδραση με την πάροδο του χρόνου.
«Συγκρίνοντας τα κύτταρα ηλικιωμένων που ασκούνταν με εκείνων που έκαναν καθιστική ζωή, διαπιστώσαμε ότι όσοι είχαν ιστορικό προπόνησης αντοχής εμφάνιζαν λιγότερους φλεγμονώδεις δείκτες και περισσότερους αντιφλεγμονώδεις. Αυτό υποδηλώνει ότι, σε σχέση με εκείνους που δεν αθλούνταν, είχαν σημαντικά καλύτερο έλεγχο της φλεγμονής», δήλωσε ο Φάμπιο Λίρα, καθηγητής στο Τμήμα Επιστημών και Τεχνολογίας (FCT-UNESP) στο Presidente Prudente και συντονιστής της μελέτης.
Ο Λίρα επισημαίνει ότι το ανοσοποιητικό σύστημα επηρεάζεται από πολλούς παράγοντες, όπως η ποιότητα του ύπνου, η διατροφή και ο εμβολιασμός, καθώς και από το στρες, τον καθιστικό τρόπο ζωής και τη χρήση ανοσοκατασταλτικών φαρμάκων, τα οποία μειώνουν τη δραστηριότητα των κυττάρων άμυνας.
Πώς αλλάζουν τα κύτταρα
Πέρα από την ανάλυση του φαινοτύπου, της λειτουργίας και του μεταβολισμού των μιτοχονδρίων των NK κυττάρων σε απόκριση σε φλεγμονώδη ερεθίσματα, οι ερευνητές υπέβαλαν τα επεκταμένα NK κύτταρα ηλικιωμένων που ασκούνταν όσο και συνομηλίκων τους που δεν γυμνάζονταν, σε φαρμακολογικούς αναστολείς, όπως η προπρανολόλη και η ραπαμυκίνη.
«Οι ηλικιωμένοι που αθλούνται παρουσιάζουν πιο αποτελεσματική και ευέλικτη ανοσολογική απόκριση, με μεγαλύτερο μεταβολικό έλεγχο και μικρότερη τάση για κυτταρική κόπωση. Η τακτική σωματική άσκηση φαίνεται να ρυθμίζει θετικά τόσο την αδρενεργική ευαισθησία όσο και τους ενεργειακούς αισθητήρες των κυττάρων, προάγοντας μια πιο ισορροπημένη και λιγότερο φλεγμονώδη αντίδραση στα εξωτερικά ερεθίσματα», ανέφερε η Μινούτσι.
Η προπρανολόλη μπλοκάρει την αδρενεργική οδό, τον νευρικό και ενδοκρινικό κύκλο που απελευθερώνει νευροδιαβιβαστές όπως η αδρεναλίνη και η νοραδρεναλίνη και χρησιμοποιήθηκε προκειμένου να απομονωθεί ο ρόλος αυτής της οδού στην ενεργοποίηση των NK κυττάρων. Η ραπαμυκίνη, από την άλλη, αναστέλλει την οδό σηματοδότησης mTORC1, που σχετίζεται με τον έλεγχο της ανάπτυξης και της πολλαπλασιαστικής ικανότητας των κυττάρων. Στη μελέτη, η ραπαμυκίνη άλλαξε τον φαινότυπο των NK κυττάρων και μείωσε την επέκτασή τους in vitro σε υψηλές δόσεις (100 ng/mL).
«Και στις δυο περιπτώσεις, ακόμη και με την αναστολή των οδών σηματοδότησης, τα NK κύτταρα των ηλικιωμένων που γυμνάζονταν διατήρησαν τη λειτουργία τους, ενώ τα κύτταρα εκείνων που δεν αθλούνταν, παρουσίασαν κυτταρική κόπωση ή αποτυχία στην αντίδραση στη φλεγμονή. Αυτό δείχνει ότι η μακροχρόνια άσκηση αντοχής σχετίζεται με προστατευτικές ανοσομεταβολικές προσαρμογές στα NK κύτταρα των ηλικιωμένων», εξήγησε η Μινούτσι.
«Με άλλα λόγια, τα κύτταρα γίνονται πιο ώριμα και λειτουργικά, εμφανίζουν λιγότερα συμπτώματα γήρανσης και είναι μεταβολικά πιο ικανά να ανταποκριθούν σε φλεγμονώδεις ή φαρμακευτικούς στρεσογόνους παράγοντες» συμπλήρωσε η ερευνήτρια.
Φλεγμονώδης απόκριση
Σε άλλη πρόσφατη μελέτη που δημοσιεύθηκε στην επιστημονική επιθεώρηση Frontiers in Immunology, η ίδια ομάδα σύγκρινε την ανοσολογική απόκριση νέων και βετεράνων αθλητών πριν και μετά από έντονη άσκηση. Για το σκοπό αυτό, ανέλυσαν δεδομένα ολικού αίματος και PBMC (μονοπύρηνα κύτταρα του αίματος που περιλαμβάνουν λεμφοκύτταρα και μονοκύτταρα, και τα NK κύτταρα) από 12 βετεράνους αθλητές (μέση ηλικία 52, με πάνω από 20 χρόνια συνεχούς προπόνησης) και τα συνέκριναν με δεδομένα νεαρών αθλητών (μέση ηλικία 22, με πάνω από τέσσερα χρόνια προπόνησης). Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι και οι δύο ομάδες εμφάνισαν αύξηση φλεγμονωδών κυτταροκινών μετά από άσκηση, αλλά στους μεγαλύτερους η αύξηση ήταν πολύ πιο ελεγχόμενη.
Όταν τα αιμοσφαίρια τους διεγέρθηκαν με ένα παθογόνο (LPS), και οι δύο ομάδες παρήγαγαν περισσότερη IL-6, μια κυτοκίνη που σηματοδοτεί φλεγμονή. Ωστόσο, η αύξηση ήταν πιο έντονη στους νέους.Οι νεότεροι αθλητές παρουσίασαν εντονότερη φλεγμονώδη αντίδραση, ενώ οι μεγαλύτερης ηλικίας αθλητές εμφάνισαν πιο ισορροπημένη και ελεγχόμενη ανοσολογική απόκριση. Σύμφωνα με τους ερευνητές, αυτό υποδηλώνει ότι η δια βίου σωματική άσκηση μπορεί να προάγει την ευεργετική και ισορροπημένη προσαρμογή του ανοσοποιητικού συστήματος.
«Επειδή προπονούνται τακτικά, τα σώματά τους είναι συνηθισμένα να αντιμετωπίζουν φλεγμονώδη επεισόδια, τα οποία απαιτούν πιο έντονα ερεθίσματα για να προκαλέσουν σημαντικές μακροχρόνιες φλεγμονώδεις αντιδράσεις. Με την πάροδο του χρόνου, αυτός ο τύπος προπόνησης προσαρμόζει το ανοσοποιητικό σύστημα, καθιστώντας το ισχυρότερο», εξηγεί η ερευνήτρια.
Η Μινούτσι επισημαίνει επίσης ότι η μακροχρόνια άσκηση φαίνεται να εκπαιδεύει το ανοσοποιητικό να αντιδρά χωρίς υπερβολές.
«Το σύστημα δεν σταματά να ανταποκρίνεται, αλλά αποφεύγει τΙς υπερβολές. Αυτό είναι ιδιαίτερα ενδιαφέρον για την καλύτερη κατανόηση της υγιούς γήρανσης, καθώς οι διαταραγμένες φλεγμονώδεις αντιδράσεις συνδέονται με διάφορες χρόνιες ασθένειες», κατέληξε η Μινούτσι.
ΠΗΓΗ: Medicalxpress
