Η οδοντόβουρτσα, αν και απαραίτητο εργαλείο για την στοματική υγιεινή, αποτελεί στην πραγματικότητα ένα… εργαστήριο μικροοργανισμών. Οι φθαρμένες τρίχες της δημιουργούν ένα περιβάλλον ιδανικό για την ανάπτυξη βακτηρίων, μυκήτων και ιών.
Σύμφωνα με έρευνες, κάθε οδοντόβουρτσα μπορεί να φιλοξενεί από 1 έως 12 εκατομμύρια μικρόβια, προερχόμενα από το στόμα, το δέρμα και το περιβάλλον του μπάνιου.
Κάθε πλύσιμο των δοντιών «ποτίζει» αυτό το μικροσκοπικό οικοσύστημα με νερό, σάλιο και υπολείμματα τροφών, ενώ ταυτόχρονα η υγρασία και ο αέρας του μπάνιου το εμπλουτίζουν με νέους επισκέπτες.
Από πού προέρχονται τα μικρόβια
Ο μικροβιολόγος Marc-Kevin Zinn από το Πανεπιστήμιο Εφαρμοσμένων Επιστημών Rhine-Waal στη Γερμανία εξηγεί ότι οι μικροοργανισμοί προέρχονται από τρεις βασικές πηγές:
- Το στόμα του χρήστη,
- το δέρμα του
- και το περιβάλλον στο οποίο φυλάσσεται η οδοντόβουρτσα
Μάλιστα, μελέτη στη Βραζιλία διαπίστωσε ότι οι μισές καινούριες οδοντόβουρτσες που αγοράστηκαν από καταστήματα ήταν ήδη μολυσμένες πριν καν χρησιμοποιηθούν.
Τα περισσότερα μικρόβια είναι ακίνδυνα ή και ωφέλιμα, προστατεύουν από εκείνα που προκαλούν τερηδόνα. Ωστόσο, ανάμεσα τους υπάρχουν και παθογόνα που προκαλούν φλεγμονές των ούλων, τερηδόνα ή ακόμα και μολύνσεις του στομάχου.
Οι επικίνδυνοι «συγκάτοικοι» της οδοντόβουρτσας
Μεταξύ των βακτηρίων που εντοπίζονται συχνά είναι τα Streptococci και Staphylococci, τα οποία είναι υπεύθυνα για τερηδόνα και ουλίτιδα.
Επιπλέον έχουν εντοπιστεί μικρόβια όπως Escherichia coli, Pseudomonas aeruginosa, Klebsiella pneumoniae και μύκητες όπως η Candida, που μπορεί να προκαλέσουν άφθες ή ακόμα και πιο σοβαρές λοιμώξεις.
Πώς φτάνουν εκεί; Από το νερό, τα χέρια μας, αλλά και από την ίδια την τουαλέτα.
Το φαινόμενο του «toilet plume»
Κάθε φορά που τραβάμε το καζανάκι, μικροσκοπικά σταγονίδια νερού και περιττωμάτων εκτοξεύονται στον αέρα σε ύψος έως και 1,5 μέτρο. Μαζί τους μεταφέρονται ιοί όπως της γρίπης, του Covid-19 και του νοροϊού, του μικροβίου που προκαλεί χειμερινούς εμετούς.
Αν η οδοντόβουρτσα σας βρίσκεται κοντά στη λεκάνη, τότε είναι πολύ πιθανό να δέχεται καθημερινά αυτή την «ομίχλη» μικροβίων.
Έρευνες σε φοιτητικές εστίες έδειξαν ότι το 60% των οδοντόβουρτσων σε κοινόχρηστα μπάνια είχαν ίχνη βακτηριών από περιττώματα.
Είναι τελικά επικίνδυνο;
Οι περισσότεροι ειδικοί συμφωνούν πως ο κίνδυνος μόλυνσης είναι μικρός για τους υγιείς ανθρώπους. Ωστόσο, για όσους έχουν εξασθενημένο ανοσοποιητικό, τα μικρόβια αυτά μπορεί να προκαλέσουν σοβαρότερες λοιμώξεις.
Ορισμένα βακτήρια που βρίσκονται σε οδοντόβουρτσες φέρουν γονίδια ανθεκτικότητας στα αντιβιοτικά, γεγονός που τα καθιστά πιο δύσκολα στην αντιμετώπιση.
Πώς να καθαρίζετε σωστά την οδοντόβουρτσα σας
Υπάρχει μια μεγάλη ποικιλία τεχνικών για την αποστείρωση των οδοντόβουρτσων, από τη χρήση υπεριώδους φωτός μέχρι το πλύσιμο στο πλυντήριο πιάτων ή στο φούρνο μικροκυμάτων. Μερικές από τις λιγότερο αποτελεσματικές τεχνικές είναι το στέγνωμα της οδοντόβουρτσας με στεγνωτήρα μαλλιών ή η βύθιση της σε ένα ποτήρι ουίσκι. Ο φούρνος μικροκυμάτων θεωρείται συχνά ο πιο αποτελεσματικός, αλλά υπάρχει κίνδυνος να λιώσει ή να καταστρέψει τις τρίχες της οδοντόβουρτσας.
Η οδοντόκρεμα που χρησιμοποιείτε, η οποία συχνά έχει αντιμικροβιακές ιδιότητες, μπορεί να συμβάλει στη μείωση του αριθμού των μικροβίων που αναπτύσσονται στη βούρτσα σας. Το ξέπλυμα με νερό βοηθά επίσης στην απομάκρυνση ορισμένων βακτηρίων από την οπή αποστράγγισης, αλλά πολλά βακτήρια εξακολουθούν να προσκολλώνται και να αναπτύσσονται.
Ορισμένοι ερευνητές συνιστούν ένα διάλυμα 1% ξιδιού ως τον πιο αποτελεσματικό τρόπο μείωσης των βακτηρίων, αλλά αυτό θα αφήσει μια γεύση που ορισμένοι θα βρουν δυσάρεστη όταν χρησιμοποιήσετε ξανά την οδοντόβουρτσα σας. Το μούλιασμα της κεφαλής της οδοντόβουρτσας σε ένα αντισηπτικό διάλυμα στοματικού διαλύματος για πέντε έως δέκα λεπτά μπορεί επίσης να είναι αποτελεσματικό.
Κάθε πότε πρέπει να την αλλάζετε
Η Αμερικανική Οδοντιατρική Εταιρεία συνιστά αντικατάσταση κάθε τρεις μήνες ή νωρίτερα αν οι τρίχες έχουν φθαρεί. Έρευνες δείχνουν ότι ο αριθμός βακτηρίων στην οδοντόβουρτσα κορυφώνεται μετά από 12 εβδομάδες χρήσης. Για άτομα με χαμηλή άμυνα ή μετά από ασθένεια, συνιστάται αλλαγή ακόμα νωρίτερα.
Συμπέρασμα
Η οδοντόβουρτσα μας μπορεί να μοιάζει καθαρή, αλλά στην πραγματικότητα είναι ένας μικροσκοπικός κόσμος γεμάτος ζωή, όχι πάντα φιλική.
Με σωστό καθαρισμό, αποθήκευση και τακτική αντικατάσταση, μπορούμε να περιορίσουμε δραστικά τον αριθμό των μικροβίων και να διατηρήσουμε τη στοματική μας υγεία πραγματικά καθαρή.
