Η χρήση εφαρμογών γνωριμιών έχει γίνει καθημερινότητα για εκατοντάδες εκατομμύρια ανθρώπους παγκοσμίως. Όμως, όσο η «αναζήτηση» μετατρέπεται σε ώρες ασταμάτητου «κυνηγητού» για τον «τέλειο» υποψήφιο,τόσο αυξάνεται η ανησυχία για το ψυχικό κόστος, ειδικά όταν η χρήση γίνεται καταναγκαστική.
Όπως εξηγεί ο Δρ. Sebastian Ocklenburg στοPsychology Today, μετα-ανάλυση που δημοσιεύτηκε στο Computers in Human Behavior επιχείρησε να βάλει σε τάξη τα μέχρι σήμερα δεδομένα, συγκεντρώνοντας αποτελέσματααπό 23 μελέτες της περιόδου 2007-2024, με συνολικό δείγμα πάνω από 26.000 συμμετέχοντες. Οι ερευνητές εξέτασαν δείκτες όπωςκατάθλιψη, άγχος, μοναξιά και στρες.
Το κεντρικό εύρημα διαμορφώθηκε ως εξής: οι χρήστες εφαρμογών γνωριμιών, κατά μέσο όρο, εμφανίζουν χειρότερους δείκτεςψυχικής υγείας σε σύγκριση με τους μη χρήστες. Επειδή, όμως, οι μελέτες διέφεραν αρκετά μεταξύ τους, η ομάδα προχώρησε και σε αναλύσεις «λεπτομέρειας» για να δει πού δυναμώνει (και πού δεν εμφανίζεται) αυτή η σχέση.
Τι διαφοροποιεί την εικόνα;
- Εφαρμογές και ιστοσελίδες γνωριμιών: η αρνητική συσχέτιση εντοπίστηκε στις εφαρμογές, όχι στις ιστοσελίδες.
- Κατάσταση σχέσης: το μοτίβο ήταν πιο έντονο για τους ελεύθερους, ενώ δεν εμφανίστηκε με τον ίδιο τρόπο σε χρήστες που ήταν ήδη σε σχέση.
- Σεξουαλικός προσανατολισμός: τόσο σε ετεροφυλόφιλους όσο και σε ομοφυλόφιλους συμμετέχοντες, οι χρήστες εφαρμογών είχαν χειρότερους δείκτες από τους μη χρήστες, χωρίς ουσιαστικές διαφορές μεταξύ των ομάδων.
- Πολιτισμικό πλαίσιο: η συσχέτιση φάνηκε ισχυρότερη σε χώρες τύπου «W.E.I.R.D.» (δυτικές, μορφωμένες, βιομηχανικές, πλούσιες, δημοκρατικές) σε σχέση με άλλες.
Οι ερευνητές κρατούν πάντως μια επιφύλαξη: η μετα-ανάλυση δείχνει συσχέτιση, όχι αιτιότητα. Με άλλα λόγια, δεν είναι ξεκάθαρο αν οι εφαρμογές επιβαρύνουν την ψυχική υγεία ή αν άτομα που ήδη δυσκολεύονται ψυχολογικά στρέφονται περισσότερο σε αυτές. Ίσως συμβαίνουν και τα δύο, σε διαφορετικό βαθμό.
Το μήνυμα είναι διττό: από τη μία, οι σχεδιαστές πλατφορμών καλούνται να ενσωματώσουν πιο σοβαρά την προστασία της ψυχικής ευημερίας στον σχεδιασμό τους. Από την άλλη, για τους χρήστες, η πρακτική σύσταση είναι απλή: περιορισμός της καταναγκαστικής χρήσης και μεγαλύτερη έμφαση σε πραγματικές αλληλεπιδράσεις, είτε με άτομα που γνώρισαν μέσω της εφαρμογής είτε εκτός αυτής.
Συμπέρασμα
Οι εφαρμογές γνωριμιών δεν είναι τόσο… «αθώες» για όλους. Τα διαθέσιμα δεδομένα δείχνουν ότι, ιδίως όταν η χρήση γίνεται έντονη και παρατεταμένη, συνδέεται με χειρότερη ψυχική υγεία. Για αυτό, η ισορροπία και το μέτρο αναδεικνύονται καθοριστικά.
