Ο τρόπος που φέρεται ένας γονιός σε ένα 3χρονο και σε ένα 13χρονο διαφέρει. Για να κάνετε το σωστό, εμπνευστείτε από τη συμπεριφορά των κατοικιδίων!
Σκεφτείτε πώς θα φερόσασταν ως γονιός σε ένα παιδί 3 ετών και πώς σε ένα παιδί 13 ετών. Πολύ διαφορετικά, σωστά; Τα παιδιά αλλάζουν καθώς μεγαλώνουν και μαζί τους αλλάζουν και οι γονείς. Αναγκάζονται να προσαρμόζουν συνεχώς τον τρόπο που τα διδάσκουν, τα καθοδηγούν και τα προστατεύουν. Τα κατοικίδιά μας μπορούν να μας μάθουν πολύ περισσότερα από όσα νομίζουμε, ακόμη και για το είδους γονείς είμαστε.
Ίσως μόλις απέκτησε κάποιος το πρώτο του μωρό και σκέφτεται πώς θέλει να το μεγαλώσει στα επόμενα στάδια. Ίσως το παιδί μας να έχει μπει στην εφηβεία και συνειδητοποιούμε ότι αυτά που λειτουργούσαν παλιά, τώρα δεν είναι εξίσου αποτελεσματικά. Σύμφωνα με μια θεωρία γνωστή ως «γονεϊκότητα τύπου γάτας και σκύλου», οι απαντήσεις μπορεί να κρύβονται… στα κατοικίδιά μας!
Τι είναι το «Dog VS Cat» στυλ γονεϊκότητας;
Η θεωρία είναι γνωστή στην αναπτυξιακή ψυχολογία. Σύμφωνα με αυτή τη θεωρία, οι γονείς μπορούν να εμπνευστούν από τη συμπεριφορά των κατοικίδιων όταν μεγαλώνουν τα παιδιά τους.
Όταν τα παιδιά είναι μικρά, πρέπει να έχεις στυλ «σκύλου». Οι ειδικοί λένε πως με τα μικρότερα παιδιά, είναι πιο λογικό να μας βγαίνει να φερόμαστε σαν σκύλοι, χαρούμενοι, πρόθυμοι, πάντα εκεί, γεμάτοι ενθουσιασμό.
Όταν μεγαλώνουν, όμως, είναι καλύτερο να μεταβούμε σε στυλ «γάτας». Σε μεγαλύτερη ηλικία των παιδιών, οι γονείς οφείλουν βέβαια να είναι πάντα παρόντες, αλλά δεν χρειάζεται να είναι συνέχεια από πάνω τους. Αν θελήσει, το παιδί θα πάει στον γονιό για βοήθεια ή συζήτηση. Με αυτόν τον τρόπο, τα μεγαλύτερα παιδιά έχουν την ευκαιρία να ανοιχτούν πιο εύκολα. Όταν το κάνουν, δεν «ορμάμε» επάνω τους με ερωτήσεις, όπως θα ορμούσε στον ιδιοκτήτη του ένα σκυλάκι για να δείξει το ενδιαφέρον του για εκείνον.
Τους έφηβους τους υποδεχόμαστε, κρατώντας μία απόσταση που ευνοεί τη δική τους ανεξαρτησία τους, τους δείχνουμε αποδοχή, αλλά δεν τους πιέζουμε με την υπερπροστατευτικότητά μας. Θέλουμε να νιώθουν ότι, αν έχουν κάποιο πρόβλημα ή ανησυχία, μπορούν να μας μιλήσουν χωρίς να φοβούνται την αντίδρασή μας.
Πώς συγκρίνεται αυτό με τα παραδοσιακά στυλ γονεϊκότητας;
Η θεωρία «γάτα VS σκύλος» δεν αντιστοιχεί απόλυτα στα κλασικά τέσσερα στυλ γονεϊκότητας, το αυταρχικό, το επιτρεπτικό, το δημοκρατικό και το αδιάφορο. Ωστόσο, σχετίζεται περισσότερο με τα δημοκρατικά και επιτρεπτικά στυλ.
Το «στυλ σκύλου», με τη συνέπεια και τη σταθερότητά του, μοιάζει με το δημοκρατικό στυλ, όπου οι γονείς συμμετέχουν ενεργά και θέτουν σαφή όρια. Το «στυλ γάτας» ενθαρρύνει περισσότερο την ανεξαρτησία και την αυτονομία του παιδιού.
Όλοι αγαπούν τα ζώα, οπότε το να μάθει ένας γονέας για τα παραπάνω στυλ ανατροφής είναι ένας ευχάριστος και προσιτός τρόπος για να εκπαιδευτεί στη γονεϊκότητα. Μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε τα συμπεριφορικά μοτίβα των κατοικίδιών μας για να μιλήσουμε για τη γονεϊκότητα και να εφαρμόσουμε πρακτικές που λειτουργούν.
Τελικά, οι δύο τύποι ίσως να μοιάζουν περισσότερο απ’ όσο διαφέρουν. Και οι δύο βασίζονται στη ζεστασιά και τη συναισθηματική υποστήριξη. Η διαφορά είναι πόσο χώρο δίνουμε στο παιδί να αντιμετωπίσει προκλήσεις μόνο του και να ανακαλύψει ποιο είναι.
Πώς φέρεται στην πράξη ο γονιός «σκύλος» και πώς ο γονιός «γάτα»;
Η πιο ενεργή «σκυλίσια» προσέγγιση ταιριάζει καλύτερα στα πρώτα χρόνια ζωής, ειδικά μέχρι τα 7 έτη του παιδιού. Τα μικρά παιδιά εξαρτώνται πλήρως από τους γονείς για τις σωματικές και συναισθηματικές τους ανάγκες και ο μεγαλύτερος φόβος τους είναι να χάσουν την άνευ όρων αγάπη και αποδοχή των γονιών τους. Χρειάζονται σταθερή παρουσία, σαφή όρια και καθοδήγηση για να νιώθουν ασφάλεια.
Αντίθετα, στην προεφηβεία και την εφηβεία, που τα παιδιά αναζητούν την ανεξαρτησία τους και προσπαθούν να διαμορφώσουν την ταυτότητά τους, το «στυλ γάτας» είναι πιο αποτελεσματικό.
Ο γονιός δείχνει ότι είναι εκεί, αλλά τους αφήνει χώρο να ωριμάσουν και να έρθουν σε εκείνον όταν το θελήσουν. Αυτό αντικατοπτρίζει, λένε οι ειδικοί, τη φυσική εξέλιξη από την εξάρτηση στην ανεξαρτησία.
Τι πρέπει να ξέρει κάθε γονιός;
Ωστόσο, η «γονεϊκότητα γάτας» δεν είναι πάντα η καλύτερη επιλογή. Αν, για παράδειγμα, το παιδί δέχεται εκφοβισμό, έχει ψυχολογικές δυσκολίες ή χρειάζεται έξτρα συναισθηματική υποστήριξη, τότε πρέπει ο γονέας να είναι πιο ενεργός και παρών.
Το ρίσκο του «στυλ γάτας» είναι να απομακρυνθεί ο γονιός υπερβολικά, με αποτέλεσμα το παιδί να νιώσει συναισθηματική αποσύνδεση. Γι’ αυτό καλό είναι να μένουμε συναισθηματικά διαθέσιμοι για τα παιδιά, ακόμα κι αν τους παρέχουμε ανεξαρτησία. Καλό είναι οι γονείς να ελέγχουν τακτικά πώς είναι το παιδί τους, να δείχνουν ενδιαφέρον για τα ενδιαφέροντά του και να το επιβεβαιώνουν με λόγια και πράξεις αγάπης.
