Εάν είστε κηδεμόνας γάτας, τότε είναι βέβαιο πως έχετε στο κινητό σας πολλές φωτογραφίες με την αγαπημένη φίλη σας να κοιμάται σε χαριτωμένες στάσεις. Ο χρόνος που οι γάτες μπορούν να περάσουν κοιμισμένες είναι πράγματι απίστευτος.
Ένας μέσος άνθρωπός κοιμάται περίπου 8 ώρες την ημέρα. Μια γάτα από την άλλη, μπορεί να κοιμηθεί 12, 14 ή και 16 ώρες ημερησίως, ενώ τα πιο νεαρά γατάκια αλλά και οι ηλικιωμένες γάτες, αγγίζουν ακόμη και τις 20 ώρες ξεκούρασης.
Αν αναλογιστούμε πως αυτά τα πλάσματα περνούν ίσως τα δύο τρίτα τις ζωής τους στον ύπνο, εύλογα γεννιέται το ερώτημα: Γιατί κοιμούνται τόσο πολύ οι γάτες; Είναι απλώς θέμα τεμπελιάς ή υπάρχουν επιστημονικές εξηγήσεις πίσω από αυτή τους τη συμπεριφορά;
Κάθε γάτα έχει μέσα της το ένστικτο του θηρευτή
Παρότι οι σημερινές γάτες ζουν σε σπίτια, τρώνε κονσέρβες και κοιμούνται σε καναπέδες, η βιολογία τους παραμένει αυτή ενός θηρευτή. Στη φύση, το κυνήγι απαιτεί μικρές εκρήξεις ενέργειας, που περιλαμβάνουν άλματα, ταχύτητα και συγκέντρωση. Αυτές οι δραστηριότητες εξαντλούν γρήγορα το σώμα, οπότε η ξεκούραση είναι απαραίτητη για να αναπληρωθούν οι δυνάμεις τους.
Η εξελικτική διαδικασία έχει κάνει τις γάτες εξαιρετικά αποδοτικές στο να εξοικονομούν ενέργεια. Αν δεν υπάρχει λόγος για δράση, τότε η καλύτερη στρατηγική είναι η ακινησία. Έτσι, όσο οι πρόγονοί τους περνούσαν μεγάλα διαστήματα μεταξύ των κυνηγιών, συνήθιζαν να κοιμούνται και να ξεκουράζονται.
Αυτό το ένστικτο υπάρχει και στις κατοικίδιες γάτες. Παρότι δεν χρειάζεται να κυνηγήσουν για τροφή, ο εγκέφαλός τους λειτουργεί έτσι ώστε να τις κρατάει σε ετοιμότητα για δράση ανά πάσα στιγμή. Ο ύπνος λοιπόν αποτελεί ένα είδος “φόρτισης” για ένα ζώο φτιαγμένο για σύντομη αλλά έντονη δραστηριότητα.
Ο ύπνος της γάτας είναι συχνός αλλά όχι απαραίτητα βαθύς
Πολλοί άνθρωποι νομίζουν ότι οι γάτες κοιμούνται βαθιά σε όλη τη διάρκεια της ημέρας. Στην πραγματικότητα, ο ύπνος τους, σε ένα μεγάλο μέρος του, είναι ελαφρύς. Σύμφωνα με τους ειδικούς, περίπου το 70% του ύπνου τους ανήκει σε μια πιο ήπια κατάσταση που χαρακτηρίζεται από μισόκλειστα μάτια, ακρόαση των ήχων αλλά και από ετοιμότητα σε περίπτωση που χρειαστεί να ξυπνήσουν αμέσως.
Αυτό εξηγεί γιατί μια γάτα μπορεί να μοιάζει εντελώς κοιμισμένη, αλλά με το που ανοίξετε μια πόρτα ή μια συσκευασία, να ξυπνήσει και να πεταχτεί προς το μέρος σας. Ο ελαφρύς αυτός ύπνος αποτελεί έναν μηχανισμό επιβίωσης, που επιτρέπει στο ζώο να αντιδράσει γρήγορα σε απειλές ή αν παρουσιαστεί κάποια ευκαιρία για τροφή.
Το υπόλοιπο 30% ανήκει στον βαθύ ύπνο. Εκεί μπορεί να παρατηρήσετε τα χαρακτηριστικά τινάγματα στα μουστάκια ή τα πόδια, λόγω των ονείρων που έχουν, όπως και εμείς. Αυτό είναι το διάστημα κατά το οποίο η γάτα μας ξεκουράζεται απόλυτα και έτσι τονώνεται το ανοσοποιητικό της.
Η ηλικία επηρεάζει σε μεγάλο βαθμό τις ώρες του ύπνου
Το σώμα μιας γάτας σε κάθε φάση της ζωής της χρησιμοποιεί τον ύπνο για διαφορετικούς σκοπούς. Γατάκια 0-6 μηνών μπορεί να κοιμούνται έως και 20 ώρες τη μέρα. Το σώμα τους αναπτύσσεται γρήγορα και ο ύπνος είναι απαραίτητος για τη σωστή ανάπτυξη του νευρικού συστήματος.
Οι ενήλικες γάτες κοιμούνται περίπου 12 – 16 ώρες την ημέρα, με πιο σταθερό ύπνο και ευκολότερες προσαρμογές στο περιβάλλον και την καθημερινότητά μας. Όπως είναι λογικό, και οι ηλικιωμένες γάτες κοιμούνται περισσότερες ώρες, αφού κουράζονται πιο εύκολα. Συνήθως θα τις παρατηρήσετε να χαλαρώνουν σε πιο ζεστά και ήσυχα σημεία.
Η πλήξη και η ρουτίνα ενός κατοικιδίου
Στο σπίτι, μια γάτα δεν έχει τόσες δραστηριότητες όσες στη φύση. Δεν χρειάζεται να κυνηγήσει, να προστατευτεί και να εξερευνήσει σε τόσο μεγάλο βαθμό. Όταν το περιβάλλον τους δεν προσφέρει αρκετή ψυχική ή σωματική διέγερση, οι γάτες επιλέγουν τον ύπνο ως ένα τρόπο για να “γεμίσουν” τον χρόνο τους.
Αυτό δεν σημαίνει πως βαριούνται ή ότι είναι δυστυχισμένες. Απλώς οι βιολογικές τους ανάγκες δεν απαιτούν πολλή δράση, και έτσι ο ύπνος τους είναι η φυσική τους κατάσταση.
Επίσης οι γάτες επηρεάζονται πολύ από το περιβάλλον τους. Πολλές μελέτες δείχνουν ότι τις ημέρες που έχει κρύο, βροχή ή χαμηλό φωτισμό, κοιμούνται περισσότερες ώρες. Οι ηλιόλουστες μέρες αντίθετα, ίσως τις κάνουν πιο δραστήριες, ειδικά αν έχουν πρόσβαση σε ένα φωτεινό παράθυρο ή εξωτερικό χώρο.
Ο ήχος, η παρουσία άλλων ζώων, η ανθρώπινη δραστηριότητα και η διάταξη του χώρου επίσης παίζουν ρόλο. Μια γάτα που νιώθει ασφαλής και άνετη θα κοιμάται συχνά και βαθιά. Αν νιώθει ότι απειλείται ή ότι το περιβάλλον της αλλάζει διαρκώς, θα προτιμήσει έναν ελαφρύ ύπνο.
Πότε ο πολύς ύπνος μπορεί να είναι σημάδι προβλήματος;
Παρόλο που ο μεγάλος χρόνος ύπνου είναι φυσιολογικός, υπάρχουν περιπτώσεις όπου μια ξαφνική αύξηση μπορεί να υποδηλώνει πόνο από ασθένεια, τραυματισμούς ή, γάτες που έχουν βιώσει απώλεια, κατάθλιψη. Αν μια γάτα που ήταν δραστήρια, αρχίσει ξαφνικά να κοιμάται υπερβολικά, να δείχνει νωθρή και γενικότερα να μην έχει την ίδια διάθεση, καλό είναι να συμβουλευτείτε έναν κτηνίατρο.
Τελικά γιατί κοιμούνται τόσο πολύ οι γάτες;
Οι γάτες κοιμούνται τόσο πολύ επειδή αυτό υπαγορεύει η βιολογία, τα ένστικτα και ο τρόπος ζωής τους. Ο ύπνος τις βοηθά να εξοικονομήσουν ενέργεια, να διατηρήσουν σε καλά επίπεδα την υγεία τους αλλά και να παραμένουν έτοιμες για δράση. Ακόμα και αν αυτή η δράση αφορά το… περπάτημα μέχρι την κουζίνα όπου βρίσκεται το μπολ με το φαγητό.
