Αντίστροφα μετρά ο χρόνος για την έναρξη της νέας σχολικής χρονιάς, προκαλώντας στους μικρούς και μεγάλους μαθητές μια αίσθηση προσμονής, ανάμεικτης με άγχος για το νέο εκπαιδευτικό τους βήμα.
Έρευνες δείχνουν ότι οι μεταβάσεις -είτε πρόκειται απλώς για την επόμενη τάξη ή για την πιο σύνθετη μετακίνηση σε νέα εκπαιδευτική βαθμίδα- είναι μία από τις μεγαλύτερες προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι νέοι. Το πρόβλημα γίνεται εντονότερο για τα παιδιά και τους εφήβους που ήδη αντιμετωπίζουν κατάθλιψη ή άγχος.
Αν και οι γονείς δεν μπορούν να εξαλείψουν κάθε πηγή άγχους, μπορούν να διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο, βοηθώντας τα παιδιά τους να αντιμετωπίσουν αυτές τις μεταβάσεις με αυτοπεποίθηση και ανθεκτικότητα. Η Sheela Raja, Ph.D., κλινική ψυχολόγος και καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο του Ιλινόις στο Σικάγο δίνει χρήσιμες συμβουλές.
Η μετάβαση στο γυμνάσιο
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
Η εφηβεία είναι μια περίοδος ταχείας ανάπτυξης του εγκεφάλου. Ο προμετωπιαίος φλοιός -η περιοχή που είναι υπεύθυνη για τον σχεδιασμό, τη λήψη αποφάσεων και τη ρύθμιση των συναισθημάτων- βρίσκεται ακόμη σε φάση ωρίμανσης, γεγονός που κάνει τους μαθητές γυμνασίου πιο ευαίσθητους στο άγχος. Σε συνδυασμό με τις ακαδημαϊκές απαιτήσεις και τις μεταβαλλόμενες δυναμικές στις σχέσεις με τους συνομηλίκους, οι προκλήσεις μοιάζουν συχνά «δύσβατες».
Πώς μπορούν να βοηθήσουν οι γονείς:
- Αντιμετωπίστε το άγχος ως κάτι φυσιολογικό: Αναγνωρίζοντας τα συναισθήματα του παιδιού σας, μειώνετε το αίσθημα ντροπής και ενθαρρύνετε την ειλικρίνεια.
- Ενθαρρύνετε υγιεινές συνήθειες: Ο επαρκής ύπνος, η ισορροπημένη διατροφή και η τακτική σωματική άσκηση βοηθούν στη σταθεροποίηση της διάθεσης και τη βελτίωση της συγκέντρωσης.
- Ισορροπήστε μεταξύ υποστήριξης και ανεξαρτησίας: Η ζεστασιά, σε συνδυασμό με τον σεβασμό στην αυτονομία, ενισχύει την ανθεκτικότητα. Να είστε διαθέσιμοι για συζήτηση, αλλά αποφύγετε να πιέζετε το παιδί.
- Αναπτύξτε στρατηγικές αντιμετώπισης: Οι έφηβοι μαθαίνουν μέσω της παρατήρησης. Μοιραστείτε μαζί τους υγιείς τρόπους διαχείρισης του άγχους, είτε πρόκειται για έναν περίπατο, τη θέσπιση ορίων, την πρακτική της ενσυνειδητότητας ή οτιδήποτε άλλο.
Η «πύλη» του πανεπιστημίου
Για πολλούς νέους ενήλικες, η μετάβαση στο πανεπιστήμιο φέρνει νέα επίπεδα ανεξαρτησίας και ευθύνης. Η εξισορρόπηση των ακαδημαϊκών, οικονομικών και κοινωνικών δραστηριοτήτων μπορεί να είναι αποθαρρυντική και τα ποσοστά άγχους και κατάθλιψης συχνά αυξάνονται κατά τα δύο πρώτα χρόνια.
Πώς μπορούν να βοηθήσουν οι γονείς:
- Διατηρήστε επαφή με κατάλληλους τρόπους: Η τακτική επικοινωνία προστατεύει την ψυχική υγεία. Αφήστε το παιδί να αποφασίσει πόσο συχνά θα επικοινωνεί και σεβαστείτε τις προτιμήσεις του.
- Ενθαρρύνετε την ισορροπία: Υπενθυμίστε στο παιδί σας ότι ο ελεύθερος χρόνος, η ξεκούραση και τα όρια είναι απαραίτητα για τη μακροπρόθεσμη επιτυχία.
- Ακούστε πριν λύσετε το πρόβλημα: Μερικές φορές, οι φοιτητές χρειάζονται απλώς επιβεβαίωση. Φράσεις όπως «Ακούγεται δύσκολο, αλλά πιστεύω στην ικανότητά σου να το ξεπεράσεις» μπορούν να είναι πολύ καθησυχαστικές.
Όταν ένα παιδί ήδη αντιμετωπίζει άγχος ή κατάθλιψη
Το άγχος της επιστροφής στο σχολείο μπορεί να επιδεινώσει τα συμπτώματα σε παιδιά και νέους ενήλικες με υπάρχοντα προβλήματα ψυχικής υγείας. Σχεδόν 1 στους 5 εφήβους πάσχει από κατάθλιψη ή άγχος, γεγονός που καθιστά αυτή την περίοδο κρίσιμη για την παροχή προληπτικής υποστήριξης.
Πώς μπορούν να βοηθήσουν οι γονείς:
- Αναγνωρίστε τα προειδοποιητικά σημάδια: Οι επίμονες αλλαγές στον ύπνο, την όρεξη, την ενέργεια ή την κοινωνική δραστηριότητα μπορεί να υποδηλώνουν ένα βαθύτερο πρόβλημα.
- Δώστε προσοχή στο πρόβλημα: Μην υποτιμάτε τα συναισθήματα. Φράσεις όπως: «Φαίνεται ότι αισθάνεσαι πραγματικά συγκλονισμένος αυτή τη στιγμή» βοηθούν το παιδί να αισθανθεί ότι το καταλαβαίνετε.
- Ζητήστε επαγγελματική υποστήριξη: Η θεραπεία, η συμβουλευτική και η φαρμακευτική αγωγή μπορούν να κάνουν σημαντική διαφορά.
- Συνεργαστείτε με τα σχολεία: Από το δημοτικό μέχρι το πανεπιστήμιο, διευκολύνσεις όπως επιπλέον χρόνος για τις εξετάσεις ή τροποποιημένος φόρτος εργασίας μπορούν να μειώσουν το περιττό στρες.
- Δώστε προτεραιότητα στη δική σας ευημερία: Η ανατροφή ενός παιδιού με προβλήματα ψυχικής υγείας μπορεί να είναι κουραστική. Η αναζήτηση υποστήριξης για εσάς τους ίδιους όχι μόνο σας ενδυναμώνει, αλλά και αποτελεί πρότυπο υγιούς αυτοφροντίδας για το παιδί σας.
Προχωρώντας στο νέο έτος
Αν και οι σχολικές μεταβάσεις μπορεί να είναι αγχωτικές, αποτελούν επίσης σημαντικές ευκαιρίες για ανάπτυξη. Με ζεστασιά, συνέπεια και επικύρωση, οι γονείς βοηθούν τα παιδιά να αναπτύξουν ανθεκτικότητα και αυτοπεποίθηση, για να αντιμετωπίσουν τις προκλήσεις της ζωής.
Είναι σημαντικό να θυμόμαστε ότι τα παιδιά δεν χρειάζονται τέλειους γονείς, αλλά γονείς που είναι παρόντες. Απλές χειρονομίες, όπως το να ετοιμάζετε το αγαπημένο τους σνακ, να τους στέλνετε ένα σύντομο ενθαρρυντικό μήνυμα ή να αφιερώνετε χρόνο για να τα ρωτήσετε πώς είναι, μπορούν να τους προσφέρουν ένα αίσθημα ασφάλειας και ανήκειν. Το άγχος από μόνο του δεν είναι εγγενώς επιβλαβές. Όταν συνοδεύεται από σταθερή υποστήριξη, γίνεται μια ευκαιρία για τα παιδιά να εξασκηθούν στην αντιμετώπιση των προβλημάτων και να ανακαλύψουν τη δική τους δύναμη.
Τέλος, οι γονείς πρέπει να επιτρέψουν στον εαυτό τους να αναζητήσουν υποστήριξη. Φροντίζοντας τον εαυτό σας, θα είστε σε θέση να φροντίσετε καλύτερα το παιδί σας. Με συμπόνια -τόσο για το παιδί, όσο και για τον εαυτό σας- μπορείτε να το βοηθήσετε να ξεκινήσει τη σχολική χρονιά με θάρρος, σταθερότητα και ελπίδα.
ygeiamou
