Του Θέμη Μπάκα*
Η κυβέρνηση μπορεί να πανηγυρίζει για την αύξηση 22,3% στο πραγματικό εισόδημα, όμως τα στοιχεία της Eurostat αποκαλύπτουν μια εντελώς διαφορετική πραγματικότητα: οι Έλληνες εξακολουθούν να ζουν κάτω από τα προ κρίσης επίπεδα, την ίδια ώρα που η υπόλοιπη Ευρώπη προοδεύει με ταχύτερο ρυθμό.
Τα τελευταία 24ωρα η κυβέρνηση προβάλλει την αύξηση αυτή για την περίοδο 2019 – 2024 ως απόδειξη οικονομικής ανάκαμψης, με ποσοστά που παρουσιάζονται με αυτοπεποίθηση και γραφήματα που δείχνουν μια ανοδική πορεία.
Μόνο που η καθημερινότητα των πολιτών δεν αντανακλά αυτή την αισιόδοξη εικόνα.Η οικονομική ασφάλεια δεν έχει επιστρέψει, οι πιέσεις αυξάνονται και το κόστος ζωής έχει εκτοξευθεί. Για να κατανοήσει κανείς τι συμβαίνει πραγματικά, δεν αρκεί να εξετάσει μόνο την εξαετία που επιλέγεται να προβληθεί· η πλήρης εικόνα προκύπτει από μια εικοσαετία στοιχείων – και αυτή απέχει πολύ από τον θριαμβευτικό τόνο της κυβέρνησης.
Αλλά η κυβέρνηση δεν αναφέρει τι συνέβη στο ίδιο χρονικό διάστημα με τις πραγματικές δαπάνες των νοικοκυριών: πόσο αυξήθηκαν η ενέργεια, ο πληθωρισμός, τα τρόφιμα, τα ενοίκια και οι τιμές πώλησης των κατοικιών. Γιατί η στατιστική του εισοδήματος έχει νόημα μόνο όταν συνδέεται με την πραγματική αγοραστική δύναμη. Και εκεί η εικόνα είναι αμείλικτη.
Αποκαλυπτικά τα στοιχεία της Eurostat
Σύμφωνα με τα στοιχεία της Eurostat, η Ελλάδα βρίσκεται στην τελευταία θέση της Ευρωπαϊκής Ένωσης σε πραγματική αγοραστική δύναμη – κάτω ακόμη και από τη Βουλγαρία. Πρόκειται για μια αντίθεση που δεν μπορεί να κρυφτεί πίσω από ποσοστά: η κυβέρνηση μιλά για αύξηση εισοδήματος, την ώρα που η κοινωνία ζει με διαρκώς λιγότερα.
Τα πραγματικά δεδομένα της Eurostat 2004 – 2024: Μια αλήθεια που δεν χωράει σε πανηγυρισμούς
Ας δούμε ολόκληρη την εικόνα, όχι μόνο το κομμάτι που επιλέγεται να αναδειχθεί.
- 2004-2024 : Μείωση πραγματικού εισοδήματος – όχι αύξηση
Σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα στοιχεία, το πραγματικό κατά κεφαλήν διαθέσιμο εισόδημα των ελληνικών νοικοκυριών την περίοδο 2004–2024 μειώθηκε κατά περίπου 5%.
- 2024: Ακόμη κάτω από το 2010
Το 2024, το πραγματικό διαθέσιμο εισόδημα των Ελλήνων βρίσκεται στο 96,21% του εισοδήματος του 2010. Δηλαδή δεν έχουμε ανακτήσει ούτε το επίπεδο πριν την κρίση.
Την ίδια στιγμή, η Ευρώπη προχωρά
Την περίοδο 2004 – 2024, η Ευρωπαϊκή Ένωση κατέγραψε αύξηση περίπου 22% στο πραγματικό κατά κεφαλήν εισόδημα των νοικοκυριών Και ακόμη πιο εντυπωσιακά, χώρες όπως η Ρουμανία, η Λιθουανία και η Πολωνία σημείωσαν αύξηση 134%, 95% και 91% αντίστοιχα. Το χάσμα είναι τεράστιο και αυξανόμενο.
Το 2024, η Ελλάδα μαζί με την Ιταλία είναι οι χώρες της Ευρώπης που είδαν το πραγματικό εισόδημά τους να μειώνεται τα τελευταία 20 χρόνια. Το πραγματικό κατά κεφαλήν διαθέσιμο εισόδημα των ελληνικών νοικοκυριών μειώθηκε κατά περίπου 5% την περίοδο 2004 – 2024. Το 2024 βρίσκεται μόλις στο 96,21% των επιπέδων του 2010, γεγονός που δείχνει ότι η χώρα δεν έχει ακόμη ανακάμψει από την κρίση.
Αυτά τα στοιχεία δεν επιδέχονται αμφισβήτησης. Είναι τα ίδια στατιστικά στα οποία στηρίζεται η επίσημη αφήγηση. Απλώς, συμπεριλαμβάνουν όλη την εικόνα, όχι μόνο το κατάλληλο «κομμάτι».
Όταν οι δείκτες ανεβαίνουν αλλά η ζωή δυσκολεύει
Ας σταθούμε λίγο πέρα από τον πίνακα της Eurostat και ας κοιτάξουμε τους ανθρώπους:
- Πάνω από το 71,9% των νέων ζει ακόμη στο πατρικό τους.
- Η Ελλάδα έχει ένα από τα υψηλότερα κόστη στέγασης στην Ευρώπη.
- Οι αυξήσεις σε ενοίκια, τρόφιμα, ενέργεια και υπηρεσίες υπερκαλύπτουν κάθε αύξηση εισοδήματος.
- Η αγορά κατοικίας έχει μετατραπεί σε «άπιαστο όνειρο» για μια ολόκληρη γενιά.
- Η μεσαία τάξη πιέζεται καθημερινά, συχνά σιωπηλά.
- Στην οικονομική θεωρία, μιλάμε για «real disposable income».Στην καθημερινότητα, οι άνθρωποι μιλούν για το «δεν φτάνουν».
- Η κυβέρνηση μετράει αύξηση 22,3%. Οι πολίτες μετρούν τις μέρες μέχρι τη μισθοδοσία
Η κυβέρνηση επιλέγει να επικεντρωθεί στη βελτίωση της εξαετίας 2019–2024. Αλλά η κοινωνία ζει το αποτέλεσμα μιας εικοσαετίας πιέσεων, απωλειών, κρίσεων και μόνιμης οικονομικής αδυναμίας. Δεν είναι ότι τα στοιχεία της κυβέρνησης είναι ψευδή. Είναι ότι δεν επαρκούν για να περιγράψουν το πραγματικό βίωμα. Όταν η πολιτική δεν αφουγκράζεται την καθημερινότητα, μετατρέπεται σε επικοινωνία που δεν αγγίζει κανέναν
Τι πραγματικά χρειάζεται η χώρα
Η Ελλάδα δεν χρειάζεται επιλεκτικούς αριθμούς, αλλά πολιτικές που ανταποκρίνονται στις πραγματικές ανάγκες της κοινωνίας. Πολιτικές για προσιτή κατοικία, ουσιαστική αύξηση μισθών, περιορισμό της ακρίβειας, στήριξη των νέων και των οικογενειών, ενίσχυση της μεσαίας τάξης και αποκατάσταση της κοινωνικής κινητικότητας.
Στο τέλος της ημέρας, ο πραγματικός δείκτης ευημερίας δεν είναι τα ποσοστά της Eurostat – είναι η αξιοπρέπεια της ζωής.
Το κρίσιμο ερώτημα
Η αύξηση 22,3% υπάρχει.
Η κοινωνία, όμως, νιώθει άραγε 22,3% καλύτερα;
Κι αν όχι, μήπως το πρόβλημα δεν βρίσκεται στους αριθμούς, αλλά σε εκείνους που τους διαβάζουν;
* Ο Θέμης Μπάκας είναι πολιτευτής Αχαΐας
