Του Ελισσαίου Βγενόπουλου, σκηνοθέτη-συγγραφέα
Η συλλογική δράση αποτελεί θεμέλιο της ανθρώπινης επιβίωσης και προόδου, καθώς μόνο μέσω της ενότητας, της αλληλεγγύης και της κοινής προσπάθειας μπορούν να αντιμετωπιστούν οι μεγαλύτερες κοινωνικές και υπαρξιακές κρίσεις.
Το «Ετερνάουτα» ο αιώνιος, που προβάλλεται στο Netflix, είναι η αργεντίνικη σειρά που διασκεύασε ο Μπρούνο Στανιάρο από το εμβληματικό κόμικ των Έκτορ Έστερχελντ και Φρανσίσκο Σολάνο Λόπες, είναι κάτι πολύ περισσότερο από μια απλή ιστορία επιστημονικής φαντασίας. Πίσω από την ανατριχιαστική υπόθεση της εξωγήινης εισβολής κρύβεται μια ισχυρή αλληγορία του συλλογικού αγώνα, της πολιτικής καταπίεσης και της ανθρώπινης ανάγκης για αλληλεγγύη. Ως παραγωγή του Netflix, φέρνει την παγκόσμια προσοχή σε μια ιστορία που στοιχειώνει την πολιτιστική μνήμη της Αργεντινής εδώ και δεκαετίες – όχι μόνο για την προφητική της αφήγηση αλλά και για την τραγική μοίρα του δημιουργού της.
Στην καρδιά της, η σειρά El Eternauta αφηγείται την ιστορία του Χουάν Σάλβο (Ρικάρδο Νταρίν), ενός συνηθισμένου ανθρώπου του οποίου η ζωή στο Μπουένος Άιρες διαλύεται απότομα όταν μια παράξενη, τοξική χιονόπτωση πέφτει στην πόλη. Αυτό το χιόνι, θανατηφόρο με την πρώτη επαφή, αποδεκατίζει τον πληθυσμό μέσα σε ελάχιστες στιγμές. Η πρώτη πράξη της σειράς είναι ένα αριστούργημα στην αργή ανάπτυξη του τρόμου, καθώς παρακολουθούμε πώς ένα καθημερινό περιβάλλον, οικογενειακές συγκεντρώσεις, φίλοι που παίζουν χαρτιά, εισβάλλει ένας αόρατος, αδυσώπητος θάνατος. Η μετατροπή του Μπουένος Άιρες σε μια παγωμένη, δυστοπική ερημιά προκαλεί άμεση συναισθηματική σύνδεση: το οικείο έχει μετατραπεί σε ξένο.
Ο Χουάν Σάλβο, μαζί με τη γυναίκα του, την κόρη του και μια μικρή ομάδα γειτόνων, γίνεται ένας απίθανος επιζών. Ωστόσο, η επιβίωσή τους δεν είναι ένα απλό ατύχημα, απαιτεί επαγρύπνηση, εφευρετικότητα και, κυρίως, ενότητα. Σε πλήρη αντίθεση με τις τυπικές μετα-αποκαλυπτικές αφηγήσεις που δοξάζουν τους μοναχικούς ήρωες, το El Eternauta επιμένει στην αναγκαιότητα της συλλογικής δράσης. Η φράση «Κανείς δεν θα επιβιώσει μόνος του» γίνεται η ηθική άγκυρα για ολόκληρη τη σειρά. Σε έναν κόσμο όπου ο κοινωνικός ιστός έχει διαλυθεί, η ανοικοδόμηση δεσμών εμπιστοσύνης και συνεργασίας γίνεται ο μόνος δρόμος προς τα εμπρός.
Καθώς οι επιζώντες αρχίζουν να κατανοούν το μέγεθος της καταστροφής, η ιστορία εξελίσσεται από τρόμο επιβίωσης σε έπος αντίστασης. Η χιονόπτωση, όπως ανακαλύπτουν, είναι απλώς το πρώτο κύμα μιας πολύ μεγαλύτερης εξωγήινης εισβολής. Ανθρώπινοι στρατιώτες, ελεγχόμενοι από το μυαλό των εισβολέων, περιπολούν στους δρόμους. Γιγαντιαία εντομοειδή πλάσματα γνωστά ως «Gurbos» και πανύψηλες εμβιομηχανικές μηχανές που ονομάζονται «Manos» επιβάλλουν την κατοχή. Αυτή η σταδιακή αποκάλυψη των εχθρικών δυνάμεων αντικατοπτρίζει τη σταδιακή συνειδητοποίηση της σκλήρυνσης της λαβής ενός ολοκληρωτικού καθεστώτος, ένας ανατριχιαστικός παραλληλισμός με την ιστορία της δικτατορίας και της κρατικής τρομοκρατίας στην Αργεντινή.
Η δύναμη της αφήγησης έγκειται στα στρώματά της. Σε ένα επίπεδο, πρόκειται για ένα συναρπαστικό θρίλερ επιστημονικής φαντασίας, όπου οι εύθραυστοι άνθρωποι αντιμετωπίζουν συντριπτικές εξωγήινες δυνάμεις. Σε ένα άλλο επίπεδο, είναι μια πολιτική παραβολή, η οποία προβληματίζει για το πώς οι συνηθισμένοι άνθρωποι αναγκάζονται να προβάλλουν εξαιρετική αντίσταση. Ο Έστερχελντ, ο οποίος έγραψε το κόμικ το 1957, προέβλεψε τους κινδύνους του αυταρχισμού, αλλά, κατά τραγικό τρόπο, η μυθοπλασία του έγινε η μοίρα του. Κατά τη διάρκεια της στρατιωτικής δικτατορίας της Αργεντινής (1976-1983), ο Έστερχελντ, οι τέσσερις κόρες του (οι δύο από τις οποίες ήταν έγκυες) και οι σύζυγοί τους απήχθησαν, βασανίστηκαν και εξαφανίστηκαν. Ο άνθρωπος που έδωσε φωνή στη μυθιστορηματική αντίσταση του Χουάν Σάλβο σιώπησε στην πραγματική ζωή, μαζί με την οικογένειά του. Αυτή η ιστορική πληγή προσδίδει στο El Eternauta μια στοιχειωτική απήχηση.
Αυτό που κάνει την ιστορία του El Eternauta διαχρονική είναι η άρνησή της να δοξάσει τον ατομικό ηρωισμό. Ο Χουάν Σάλβο δεν είναι ένας εκλεκτός, είναι ο άνθρωπος όλων των εποχών. Το ταξίδι του δεν έχει να κάνει με τον προσωπικό θρίαμβο, αλλά με τη δύναμη που βρίσκεται στην αλληλεγγύη. Η χιονοθύελλα γίνεται μια μεταφορά για κάθε συντριπτική καταστροφή, είτε πρόκειται για πολιτική καταπίεση, περιβαλλοντική κατάρρευση ή κοινωνική κατάρρευση, όπου η επιβίωση δεν εξαρτάται από τη δύναμη, αλλά από τη συνεργασία, την ενσυναίσθηση και τη συλλογική μνήμη.
Καθώς η σειρά του Netflix μεταφέρει αυτή την ιστορία σε ένα παγκόσμιο κοινό, χρησιμεύει τόσο ως ψυχαγωγία όσο και ως αυστηρή υπενθύμιση. Σε έναν κόσμο που αντιμετωπίζει όλο και περισσότερες κρίσεις, πανδημίες, πολέμους, κλιματικές καταστροφές, το μήνυμα του El Eternauta μοιάζει πιο επείγον από ποτέ: η απομόνωση είναι θάνατος, η ενότητα είναι επιβίωση.
Με την αναδιήγηση αυτού του κλασικού έργου, η σειρά τιμά όχι μόνο ένα θρυλικό έργο επιστημονικής φαντασίας αλλά και τη μνήμη όσων αντιστάθηκαν στην καταπίεση, πραγματική και φανταστική. Το χιόνι συνεχίζει να πέφτει, αλλά το ίδιο συμβαίνει και με την ανθρώπινη ανθεκτικότητα.
El Eternauta δεν είναι απλώς μια ιστορία επιστημονικής φαντασίας. Είναι μια αλληγορία για την καταπίεση, την αλληλεγγύη και τη συλλογική μνήμη. Η θανατηφόρα χιονόπτωση που πλήττει το Μπουένος Άιρες μετατρέπεται σε μεταφορά κάθε μορφής ολοκληρωτικής απειλής: στρατιωτικά καθεστώτα, πολιτική βία, ακόμη και παγκόσμιες κρίσεις. Ο πρωταγωνιστής, Χουάν Σάλβο, δεν είναι ήρωας υπεράνθρωπος, αλλά ο “κάθε άνθρωπος” που επιβιώνει μέσα από τη συνεργασία με τους άλλους.
Η αφήγηση αντικατοπτρίζει την ίδια την μοίρα του δημιουργού της, Έκτορ Χερμάν Έστερχελντ, ο οποίος εξαφανίστηκε από τη στρατιωτική δικτατορία μαζί με την οικογένειά του. Έτσι, η αντίσταση των χαρακτήρων στη φανταστική εισβολή γίνεται καθρέφτης της πραγματικής αντίστασης απέναντι στην καταπίεση.
Η σειρά τονίζει ότι κανείς δεν σώζεται μόνος του: η επιβίωση απαιτεί ενότητα και συλλογική δράση. Το μήνυμα παραμένει επίκαιρο, ειδικά σε μια εποχή παγκόσμιων κρίσεων. Μέσα από την τραγωδία του Έστερχελντ, El Eternauta γίνεται έργο μνήμης και προειδοποίησης: το κακό νικά μόνο όταν οι άνθρωποι μένουν διαιρεμένοι.
