Αφιερωμένη στη Μεσογειακή βιοποικιλότητα και στις επιπτώσεις της απ’ την κλιματική αλλαγή, είναι η ενημερωτική εκδήλωση που διοργανώνει η Οικολογική Κίνηση Πάτρας (ΟΙΚΙΠΑ) την Τετάρτη 4 Ιουνίου 2025 στις 7.30 μμ στην αίθουσα του ΤΕΕ Δυτικής Ελλάδας (Τριών Ναυάρχων 40) με αφορμή το γιορτασμό της Παγκόσμιας Ημέρας Περιβάλλοντος.
Οπως αναφέρει η ΟΙΚΙΠΑ σε ανακοίνωσή της:
Είναι γνωστό ότι η χώρα μας βρίσκεται σε προνομιούχο θέση σε σχέση με άλλες Ευρωπαϊκές χώρες όσον αφορά τη βιοποικιλότητα, λόγω της γεωγραφικής θέσης της, του πολυσχιδούς ανάγλυφου, της ποικιλομορφίας των τοπίων της και της μεγάλης ποικιλίας ενδιαιτημάτων.
Υπήρχαν βάσιμες υποψίες ότι η κλιματική αλλαγή έχει σημαντική επίδραση στη βιοποικιλότητα, χωρίς ωστόσο να υπάρχουν απτές αποδείξεις. Πρόσφατες όμως επιστημονικές έρευνες απέδειξαν ότι τα βουνά μας και η βιοποικιλότητά τους απειλούνται από την οικολογική κρίση.
Σύμφωνα με δημοσιευμένη επιστημονική έρευνα του Βιολόγου-Μεταδιδακτορικού Ερευνητή του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών, Σπύρου Θεοδωρίδη, ο οποίος κατέδειξε την ραγδαία μείωση του φυτού Σιδερίτης (το γνωστό μας τσάι του βουνού) στην περίπτωση των μεσογειακών και Ελληνικών βουνών δύο είναι οι μεγαλύτερες απειλές:
· Πρώτον η εγκατάλειψη τους και η παύση των παραδοσιακών τρόπων διαχείρισής τους, κυρίως του νομαδικού τρόπου βόσκησης και της υλοτομίας.
· Δεύτερον η ραγδαία κλιματική αλλαγή των τελευταίων δεκαετιών, δηλαδή η άνοδος των (χειμερινών κυρίως) θερμοκρασιών και η μειωμένη χιονόπτωση.
«Οι παράγοντες αυτοί, τονίζει ο κ. Θεοδωρίδης, συντελούν σε μία οικολογική διεργασία την οποία μπορούμε να παρατηρήσουμε σε παγκόσμιο επίπεδο με τη χρήση δορυφόρων, το “πρασίνισμα” της γης.
Αυτό συμβαίνει γιατί φυτά ανταγωνιστικά και ανθεκτικά σε υψηλές θερμοκρασίες και ξηρασία, όπως π.χ. οι κέδροι και τα πεύκα στην δικιά μας περίπτωση, “απελευθερωμένα” πια από τους βοσκούς, τους υλοτόμους και τους κλιματικούς περιορισμούς αυξάνουν την βιομάζα τους εις βάρος άλλων λιγότερων ανταγωνιστικών ειδών, όπως το φαρμακευτικό φυτό Σιδερίτης (ή τσάι του βουνού, δείτε το σχήμα).
Στην πιο πρόσφατη εργασία μου συνδυάζω δορυφορικά δεδομένα 40 ετών για την εκτίμηση του “πρασινίσματος” των βουνών, καθώς και σύγχρονο και ιστορικό DNA (γενετική πληροφορία από συλλογές μουσείων) για την εκτίμηση της πληθυσμιακής μείωσης του Σιδερίτη.
Η έρευνα δείχνει πως στα βουνά όπου η ανθρωπογενής οικολογική διεργασία του “πρασινίσματος” είναι εντονότερη (π.χ. Παγγαίο, Όλυμπος, Τύμφη), οι πληθυσμοί των φυτών που απαιτούν φως και ανοιχτά ενδιαιτήματα, όπως ο Σιδερίτης, απειλούνται σε μεγάλο βαθμό.
Η έρευνα αυτή είναι πρωτοποριακή για δύο λόγους.
· Πρώτον γιατί είναι η πρώτη φορά που αποκαλύπτονται οι συνέπειες της περιβαλλοντικής κρίσης στους γενετικούς πόρους των ορεινών μας οικοσυστημάτων.
· Δεύτερον γιατί φαίνεται πως μπορούμε με τη χρήση δορυφορικών δεδομένων, που είναι άφθονα και δωρεάν, να εντοπίσουμε αλλαγές στη γενετική σύσταση των απειλούμενων φυτών, μια διαδικασία συνήθως μεγάλου κόστους.
Εάν δεν ληφθούν μέτρα σύντομα, η ζωή στα βουνά μας καθώς και οι φυσικοί πόροι που πηγάζουν απ αυτήν θα εξαφανιστούν ανεπιστρεπτί, κι αυτό θα έχει συνέπειες σε εμάς και τα παιδιά μας».
(ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΌΤΕΡΑ ΓΙΑ ΤΗ ΜΕΛΕΤΗ ΕΔΩ: https://www.cell.com/curre…/fulltext/S0960-9822(25)00436-1)
Στην εκδήλωση της ΟΙΚΙΠΑ για τη Μεσογειακή Βιοποικιλότητα και την Κλιματική Αλλαγή θα μιλήσουν διακεκριμένοι επιστήμονες του Τμήματος Βιολογίας του Πανεπιστημίου Πατρών.
Εισηγήσεις θα παρουσιάσουν:
· Ο κ. Γρηγόρης Ιατρού, Ομότιμος Καθηγητής Συστηματικής Βοτανικής και Φυτογεωγραφίας στο Τμήμα Βιολογίας, Πανεπιστημίου Πατρών με θέμα: «Χελμός- Βουραϊκός ένας παράδεισος βιο- και γεω- ποικιλότητας δίπλα μας. Κινδυνεύει;»
· Ο κ. Παναγιώτης Δημόπουλος, Καθηγητής Βοτανικής και Οικολογίας στο Τμήμα Βιολογίας του Πανεπιστημίου Πατρών, με θέμα: «Φυτική ποικιλότητα της Ελλάδας: Θερμά σημεία ποικιλότητας και ενδημισμού»
· Η κ. Ελένη Λιβέρη Μεταδιδακτορική Ερευνήτρια στο τμήμα Βιολογίας του Πανεπιστημίου Πατρών με θέμα «Σπάνια φυτά της Ελλάδας: Γνώση και προστασία»
