Η Ευρωπαϊκή ιδέα δεν είναι αγκαλίτσες και φιλάκια

Σε μια καθοριστική στιγμή για το μέλλον μας, παραμονές του κρίσιμου για την ευρωπαϊκή ιδέα βρετανικού δημοψηφίσματος, είναι η στιγμή για να μιλήσουμε με ειλικρίνεια για την πραγματικότητα της σημερινής Ευρώπης. Ο ευρωσκεπτικισμός που σαρώνει την Ευρώπη, δεν πηγάζει απλώς από την άνοδο του λαϊκισμού σε μια περίοδο οικονομικής αλλαγής. Τα αίτια του είναι πολύ βαθύτερα και αφορούν αυτό που ένας καλός μου φίλος, που γνωρίζει καλά την Ευρωπαϊκή γραφειοκρατία, ονομάζει το βαθύ κράτος των Βρυξελλών.

Η δική μου προσέγγιση, η προσέγγιση ενός πεπεισμένου και χωρίς αμφιταλαντεύσεις ευρωπαϊστή, είναι εξ ίσου επικριτική για την Ευρωπαϊκή γραφειοκρατία και για το ευρωπαϊκό πολιτικό σύστημα. Η λύση όμως του προβλήματος δεν είναι λιγότερη Ευρώπη και επάνοδος στην εποχή της πολυδιάσπασης και των μικρών εθνικισμών, που θα υπονομεύσει τις πραγματικές ευρωπαϊκές κατακτήσεις.

Πριν όμως μιλήσουμε για τη λύση ας σταθούμε λίγο πιο πολύ στο πρόβλημα. Θυμόσαστε ίσως μερικοί το παλιό ανέκδοτο σύμφωνα με το οποίο Παράδεισος είναι εκεί που οι αστυνομικοί είναι Άγγλοι, οι μάγειρες Γάλλοι, οι μηχανικοί Γερμανοί, οι εραστές Έλληνες (το ανέκδοτο στην ελληνική του εκδοχή) και οι οργανωτές Ελβετοί και Κόλαση εκεί που οι μάγειρες είναι Άγγλοι, οι μηχανικοί Γάλλοι, οι εραστές Ελβετοί, οι αστυνομικοί Γερμανοί και οι οργανωτές Έλληνες.

Η σημερινή Ευρώπη βρίσκεται πολύ κοντά στη δεύτερη εκδοχή του ανεκδότου. Το σημερινό ευρωπαϊκό κατεστημένο ενθαρρύνει την εργατικότητα όσο οι Γάλλοι, σέβεται τους κανόνες όσο οι Έλληνες, ελέγχει τη διαφθορά όσο οι Ιταλοί, ενθαρρύνει την φορολογική δικαιοσύνη όσο οι Λουξεμβούργιοι, πιστεύει στην ευρωπαϊκή ιδέα σαν τους Βρετανούς και αφήνει στους Γερμανούς να εμπνέουν τους άλλους λαούς και να ηγούνται. Και όλα αυτά θα ήταν ανέκδοτο αν δεν ήταν δυστυχώς πραγματικότητα.

Πάρτε παράδειγμα τη συνθήκη του Μάαστριχτ. Οι κανόνες της αγνοήθηκαν από την αρχή γιατί δεν βόλευαν τους ισχυρούς της εποχής. Δείτε πως δουλεύει το εργαλείο ελέγχου της διαφθοράς για τα ευρωπαϊκά κονδύλια (ΟΛΑΦ). Έμεινε από την αρχή ξεδοντιασμένο και άχρηστο και συνειδητά δεν αφήνεται να κάνει ούτε τα αυτονόητα (π.χ. να ελέγχει με βάση οργανωμένο σχέδιο και στατιστικές πιθανολόγησης της διαφθοράς, όπως μάταια πρότεινα στην σχετική Επιτροπή επί μια πενταετία). Η φορολογική πολιτική είναι φτιαγμένη μόνο για τα λόμπι των ισχυρών, όπως αναδεικνύει και συμβολικά η παρουσία του συγκεκριμένου Λουξεμβούργιου στη θέση του Προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Τα χρήματα που δίνουν οι Ευρωπαίοι φορολογούμενοι σπαταλιόνται επί δεκαετίες σε έργα βιτρίνας, πολλά από αυτά χωρίς σοβαρό σχεδιασμό και με πλήρη αδιαφορία για το τελικό αποτέλεσμα και σε επιδοτήσεις της καλοπέρασης. Η Ευρώπη έφτασε στην αναίσχυντη επιδότηση «αγροτών» που κάθονταν στο καφενείο εισπράττοντας δεκάδες χιλιάδες ευρώ το χρόνο χωρίς να καλλιεργούν απολύτως τίποτε.

Το χειρότερο όμως από όλα είναι ότι την ώρα που ο υπόλοιπος πλανήτης προχωρεί και δισεκατομμύρια φτωχοί σηκώνουν κεφάλι δουλεύοντας όλο και πιο ανταγωνιστικά και διεκδικώντας την ανακατανομή του παγκόσμιου πλούτου, το ευρωπαϊκό κατεστημένο χώνει βαθιά το κεφάλι του στην άμμο παριστάνοντας ότι όλα πηγαίνουν καλά. Και αντί για ηγέτες με όραμα και θέληση, προσφέρει στους Ευρωπαϊκούς λαούς ρολίστες πολιτικούς που προπαντός διακρίνονται για την ικανότητά τους να μοιράζουν αφειδώς αγκαλίτσες και φιλάκια και να στήνουν έτσι μεταφερόμενα χωριά Ποτέμκιν ως σκηνικό του κακόγουστου και αποτυχημένου έργου που παίζεται στην ευρωπαϊκή σκηνή.

Για την λύση δεν θα μιλήσω εξαντλητικά σήμερα. Δεν είναι η ημέρα κατάλληλη. Θα αρκεστώ να πω ότι αυτό που χρειαζόμαστε δεν είναι λιγότερη Ευρώπη, αλλά μια Ευρώπη πολύ πιο αποτελεσματική και σοβαρή. Μια Ευρώπη που δεν θα φοβάται το πολιτικό κόστος να πει την αλήθεια στους λαούς της, αλλά και την πολιτική ευθύνη να δράσει μεταρρυθμίζοντας τον ίδιο της τον εαυτό. Μια Ευρώπη που θα αποφασίσει ότι μόνος τρόπος να διατηρήσει το επίπεδο ζωής της είναι να γίνει και πάλι ανταγωνιστική και καινοτόμα. Μια Ευρώπη που θα υπερασπίζεται τις μοναδικές κατακτήσεις της σε θέματα δημοκρατίας και δικαιωμάτων και δεν θα τις αφήνει να εξευτελίζονται για να πωλούν προεκλογικά όπλα ή επενδύσεις σε απεχθή καθεστώτα οι εκάστοτε ισχυροί πρωθυπουργοί της.

Αυτή είναι η Ευρώπη που κι εμείς ως Έλληνες έχουμε ανάγκη. Δεν έχουμε ανάγκη την Ευρώπη που κολακεύει τις αδυναμίες μας και τιμωρεί τους έντιμους και ειλικρινείς για να εξυπηρετήσει τις σκοπιμότητες των εκάστοτε κυβερνήσεών μας. Αυτό που ζητάμε είναι μια Ευρώπη που θα αφήσει να πρωταγωνιστήσουν όσοι δουλεύουν και δημιουργούν και όχι όσοι έχουν ισχυρά λόμπι και συνδικάτα.

Αυτή η Ευρώπη είναι η μόνη που μπορεί να απαντήσει πειστικά στον ευρωσκεπτικισμό και να του πει: Η διάγνωσή σας είναι σωστή και η συνταγή σας λάθος. Το δηλητηριώδες πιάτο που σερβίρετε στον κόσμο δεν υπηρετεί παρά μόνο τις βαθύτερες φοβίες του και την ξεδιάντροπη φιλοδοξία σας. Η λύση για την Ήπειρό μας δεν είναι η κακόφωνη χορωδία των παρηκμασμένων «εθνών κρατών»- νάνων, που θα προκύψει από την αποσύνθεση της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η λύση για το μέλλον είναι να αναγεννήσουμε την ευρωπαϊκή ιδέα, όχι να την καταστρέψουμε για να σηκώσουμε και πάλι τα εφιαλτικά είδωλα του αυτοκαταστροφικού παρελθόντος.

*Το άρθρο δημοσιεύτηκε: www.liberal.gr