Μειωμένες ως 30% οι νέες συντάξεις - Ο επανυπολογισμός επικουρικών και εφάπαξ φέρνει περικοπές 15%-40% - Πόσο αυξάνονται και για ποιους οι εισφορές - Πού συμφωνεί και πού διαφωνεί η ΝΔ
Η «εποχή των συντάξεων» τελείωσε, έρχεται η εποχή των «ειδικών επιδομάτων». Οι αλλαγές που επιφέρει το νομοσχέδιο της κυβέρνησης στο ασφαλιστικό τοπίο καταργεί τη βασική έννοια της ασφάλισης, που είναι η ανταποδοτικότητα.
Οι νέες συντάξεις που θα δοθούν μετά την ισχύ του νέου καθεστώτος θα είναι μειωμένες κατά 30%, ενώ η ασφάλιση μετά τα 25 έτη και με αμοιβές πάνω από 1.300 ευρώ καθίσταται ασύμφορη.
Ταυτοχρόνως, αυξάνονται οι ασφαλιστικές εισφορές περιορίζοντας - περαιτέρω - τα εισοδήματα των εργαζομένων, από κοινού με την αύξηση της φορολογίας.
Οι επιβαρύνσεις αφορούν τη συντριπτική πλειονότητα ασφαλισμένων και συνταξιούχων και αφορούν: μειώσεις των νέων συντάξεων κατά 30%. Περικοπές σε συνταξιούχους με άθροισμα κύριας και επικουρικής άνω των 1.300 ευρώ και καθιέρωση των υψηλών εισφορών (20%) για όλους. Μείωση των αναπηρικών ως και 40%. Μείωση των επικουρικών συντάξεων ως και 40% μέσω του επανυπολογισμού τους. Μειώσεις σε εφάπαξ ως 15% και μερίσματα κατά 32%. Σταδιακή κατάργηση του ΕΚΑΣ. Μείωση των δικαιούχων συντάξεων χηρείας με τη θέσπιση ηλικιακού ορίου. Μείωση κατά 60% θα υποστούν οι συντάξεις όσων εργάζονται.
Τι προβλέπεται
Η μείωση ως 30% στις νέες κύριες συντάξεις επέρχεται λόγω νέας μείωσης των ποσοστών αναπλήρωσης στο 40,7% στα 40 χρόνια ασφάλισης, αντί του 45% που πρότεινε αρχικά η κυβέρνηση και του 60% που ίσχυε με τον νόμο Λοβέρδου - Κουτρουμάνη.
Επίσης, μείωση επέρχεται λόγω υπολογισμού των συντάξιμων αποδοχών σε όλο τον εργασιακό βίο, αντί των πέντε καλύτερων από την τελευταία δεκαετία που ίσχυε στο ΙΚΑ ή του τελευταίου μισθού που ίσχυε στις ΔΕΚΟ και τις τράπεζες ή του μισθού του Οκτωβρίου του 2011 που ίσχυε για τους δημοσίους υπαλλήλους. Eιδικότερα προβλέπεται ότι οι συντάξεις όσων καταθέτουν αίτηση συνταξιοδότησης ως την ημερομηνία έναρξης του νόμου υπολογίζονται βάσει των διατάξεων που ίσχυαν ως τις 31/12/2014.
Η σύνταξη θα αποτελεί το άθροισμα της εθνικής σύνταξης και της αναλογικής που θα είναι συνάρτηση των ετών ασφάλισης και των συντάξιμων αποδοχών. Η εθνική σύνταξη, που θα επιβαρύνει αποκλειστικά τον κρατικό προϋπολογισμό, ορίζεται στα 384 ευρώ για 20 έτη ασφάλισης και άνω. Για τα 15 έτη ασφάλισης το ποσό μειώνεται κατά 10% και η μείωση θα κλιμακώνεται με 2% κατ' έτος για το διάστημα από το 15ο ως το 19ο έτος ασφάλισης. Ακόμη, στην περίπτωση απονομής μειωμένης σύνταξης, η εθνική σύνταξη καταβάλλεται μειωμένη κατά 1/200 για κάθε μήνα που υπολείπεται ως το όριο της πλήρους συνταξιοδότησης.
Το πλαφόν
Το ανώτατο όριο σύνταξης μειώνεται και διαμορφώνεται στο εξαπλάσιο του πλήρους ποσού της εθνικής σύνταξης, δηλαδή τα 2.304 ευρώ μεικτά από 2.773 που είναι σήμερα. Το πλαφόν για το άθροισμα του καθαρού ποσού των συντάξεων των παραπάνω προσώπων, που δικαιούται κάθε συνταξιούχος από οποιαδήποτε αιτία ορίζεται στα 3.072 ευρώ από 3.680 ευρώ που είναι σήμερα. Σε περίπτωση δικαιούχων περισσότερων της μίας συντάξεων χορηγείται μόνο μια εθνική σύνταξη.
Επικουρικές συντάξεις: Δημιουργείται ενιαίο επικουρικό ταμείο (ΕΤΕΑΕΠ) στο οποίο θα ενταχθούν και οι εφάπαξ παροχές. Προβλέπεται άμεση μείωση των καταβαλλόμενων επικουρικών συντάξεων εφόσον το άθροισμα κύριας και επικουρικής σύνταξης του δικαιούχου υπερβαίνει το ποσό των 1.300 ευρώ μεικτά και 1.170 ευρώ καθαρά. Το νομοσχέδιο αφήνει ανοιχτό το ενδεχόμενο το υπερβάλλον ποσό (που ξεπερνά τα 1.170 ευρώ) να μηδενιστεί σε περιπτώσεις συντάξεων με υψηλό ποσοστό αναπλήρωσης με αποτέλεσμα αυτή η κατηγορία των συντάξεων να υποστεί μείωση ως και 40%. Σε περίπτωση ελλειμμάτων λειτουργεί αυτόματος μηχανισμός εξισορρόπησης και ενεργοποιείται η περικοπή συντάξεων. Για τους μελλοντικούς συνταξιούχους προβλέπονται αλλαγές στον υπολογισμό της επικουρικής ασφάλισης βάσει συντελεστών που σχετίζονται με δημογραφικά δεδομένα. Το τμήμα της σύνταξης από 1.1.2015 και εφεξής υπολογίζεται σε ατομικές μερίδες βάσει συστήματος νοητής κεφαλαιοποίησης.
Εισφορές: Το νομοσχέδιο για το Ασφαλιστικό φέρνει αυξήσεις εισφορών για ασφαλισμένους αλλά και συνταξιούχους και ορίζει ενιαία εισφορά για κύρια σύνταξη στο 20% επί των πάσης φύσεως αποδοχών για μισθωτούς (6,67% για εργαζομένους και 13,33% για εργοδότες) ή επί του εισοδήματος (καθαρό φορολογητέο του προηγούμενου οικονομικού έτους) για τους ελεύθερους επαγγελματίες. Ανώτατο όριο εισφοράς στο δεκαπλάσιο του κατώτατου μισθού (5.860 ευρώ).
Καταργείται το αγγελιόσημο στο ΕΤΑΠ ΜΜΕ και επιβάλλεται ισόποση εισφορά 20% για ελεύθερους επαγγελματίες και αυτοαπασχολουμένους. Εκπτώσεις στις εισφορές τα πρώτα 5 χρόνια επαγγελματικής δραστηριότητας (14% τα πρώτα δύο έτη και 17% τα επόμενα τρία). Γιατροί, δικηγόροι, μηχανικοί τριετή μεταβατική περίοδο, με εκπτώσεις εισφορών αναλόγως με το εισόδημα. Οι αγρότες θα οδηγηθούν στο 20% σταδιακά ως το 2022. Για την υγειονομική περίθαλψη: εισφορά 7,1% σε μισθωτούς και 6,95% για ελεύθερους επαγγελματίες.
Εισφορές για τις επικουρικές: Αύξηση εισφορών 0,5% + 0,5% (εργοδότες - εργαζόμενοι) για το διάστημα 1.6.2016 ως 31.05.2019 και 0,25% + 0,25% για το διάστημα 1.6.2019 ως 31.5.2022. Πρόκειται για ελληνική πρόταση που τελεί υπό την τελική έγκριση των δανειστών.
Συντάξεις λόγω θανάτου (χηρείας): Αυστηροποίηση των προϋποθέσεων για τη χορήγηση συντάξεων στον επιζώντα ή στην επιζώσα σύζυγο. Εφόσον είναι 55 ετών δίδεται η σύνταξη, αν είναι 52 δίδεται για τρία έτη και αναστέλλεται ως το 67ο έτος και αν είναι λιγότερο από 52 ετών δίδεται μόνο για τρία έτη. Οι συντάξεις χηρείας καταβάλλονται κανονικά αν ο επιζών σύζυγος έχει ανήλικα ή ανάπηρα παιδιά ή παιδιά που σπουδάζουν ως 24 ετών ή είναι ανίκανος για την άσκηση βιοποριστικού επαγγέλματος κατά ποσοστό 67% και άνω. Για πρώτη φορά περιορίζεται και το ποσοστό της σύνταξης αν υπάρχει μεγάλη διαφορά ηλικίας μεταξύ των συζύγων. Αν η διαφορά ηλικίας μεταξύ του αποβιώσαντος και της συζύγου του, αφαιρουμένου του διαστήματος του γάμου τους, είναι μεγαλύτερη από δέκα έτη, η σύνταξη υφίσταται, για κάθε πλήρες έτος διαφοράς, μείωση που καθορίζεται σε: 1% για τα έτη από το 10ο και το 20ό έτος, 2% για τα έτη από το 21ο ως το 25ο. 3% για τα έτη από το 26ο ως το 30ό. 4% για τα έτη από το 31ο ως το 35ο. Και 5% για τα έτη από το 36ο και άνω.
ΕΚΑΣ: Καταργείται από την 1.1.2020. Από 1.1.2016 και ως τις 31.12.2019 η δαπάνη θα βαίνει μειούμενη μέσω της αυστηροποίησης των εισοδηματικών κριτηρίων. Κάθε χρόνο θα βγαίνει εκτός συστήματος παροχών ένα ποσοστό χαμηλοσυνταξιούχων μέσω της αναπροσαρμογής των εισοδηματικών κριτηρίων.
Εφάπαξ βοήθημα. Αλλάζει ο τρόπος υπολογισμού των εφάπαξ και επιφέρει μειώσεις ως 35% αναλόγως με το ύψος της εισφοράς που καταβάλλουν οι ασφαλισμένοι. Μειώσεις και στα μερίσματα των συνταξιούχων του Δημοσίου 34% κατά μέσο όρο, ενώ σε ορισμένες περιπτώσεις οι μειώσεις μπορεί να φθάσουν ως και 50%. οι συνταξιούχοι που αποχώρησαν από 1.9.2013 και εντεύθεν θα υποστούν νέες απώλειες λόγω του νέου μαθηματικού τύπου υπολογισμού του εφάπαξ. Τα ταμεία Πρόνοιας εντάσσονται στο Ενιαίο Επικουρικό Ταμείο, ενώ καταργείται το δικαίωμα χορήγησης προκαταβολής της εφάπαξ παροχής που ίσχυε σε πολλά Ταμεία.
Με νέο τρόπο ο επανυπολογισμός
Οι υπάρχουσες συντάξεις επανυπολογίζονται με τον νέο τρόπο (εθνική - αναλογική σύνταξη) και σύμφωνα με τον συντάξιμο μισθό που υπολογίστηκε για τη χορηγηθείσα σύνταξη. Οι συντάξεις συνεχίζουν να καταβάλλονται στο ύψος που ίσχυε στις 31.12.2014. Η οποιαδήποτε διαφορά προκύψει συμψηφίζεται - από την 1.1.2019 - με τις αυξήσεις των συντάξεων ώσπου να εξαλειφθεί.
Το σχέδιο νόμου προβλέπει θεωρητικά και αύξηση των συντάξεων από την 1.1.2017 κατ' έτος στη βάση συντελεστή που διαμορφώνεται κατά 50% από τη μεταβολή του ΑΕΠ και κατά 50% από τη μεταβολή του Δείκτη Τιμών Καταναλωτή του προηγούμενου έτους και δεν υπερβαίνει την ετήσια μεταβολή του Δείκτη Τιμών Καταναλωτή.
Από την 1.1.2017 και ανά τριετία η Εθνική Αναλογιστική Αρχή εκπονεί υποχρεωτικά αναλογιστικές μελέτες.
Τέλος, η προσωρινή σύνταξη που χορηγείται ως την έκδοση της οριστικής σύνταξης υπολογίζεται στο 50% των μηνιαίων αποδοχών των προηγούμενων δώδεκα μηνών πριν από τη συνταξιοδότηση. Σύμφωνα με το νομοσχέδιο η κατώτερη προσωρινή σύνταξη που μπορεί να δοθεί είναι ισόποση με την εθνική σύνταξη, δηλαδή 384 ευρώ, και η ανώτερη διπλάσια της εθνικής, δηλαδή 768 ευρώ.
