Νομικά και γεωγραφικά εμπόδια δυσκολεύουν τον αποτελεσματικό έλεγχο των συνόρων της Ελλάδας, υπογραμμίζει η Frontex, ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός για τη Διαχείριση της Επιχειρησιακής Συνεργασίας στα Εξωτερικά Σύνορα των Κρατών Μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, την ώρα που η Αθήνα δέχεται επικρίσεις από ορισμένους Ευρωπαίους εταίρους της που την κατηγορούν ότι επιτρέπει την είσοδο σε υπερβολικά πολλούς μετανάστες.
Όταν τα πλοία περισυλλέγουν μετανάστες στη θάλασσα, είναι απλώς νομικά αδύνατον για τη Frontex να τους επαναπατρίσει. “Έτσι ήταν ανέκαθεν, αυτή είναι η αρχή της μη επαναπροώθησης”, εξήγησε στο Γαλλικό Πρακτορείο η εκπρόσωπος του Οργανισμούς που εδρεύει στη Βαρσοβία, η οποία επέστρεψε μόλις στην Πολωνία από τη Λέσβο.
“Είναι πολύ εύκολο να φτάσει κανείς (στην Ελλάδα) δια θαλάσσης. Δεν έχουμε να κάνουμε με έναν αγρό, όπου μπορούμε να τοποθετήσουμε έναν φράχτη”, υπογράμμισε η Εύα Μονκιούρ. “Με βάση το διεθνές δίκαιο, κάθε άνθρωπος που περνά τα ευρωπαϊκά σύνορα έχει τη δυνατότητα να καταθέσει αίτημα για τη χορήγηση ασύλου”, υπενθύμισε.
Η Ελλάδα δέχεται πιέσεις από ευρωπαϊκές χώρες, όπως η Αυστρία, για να ελέγξει καλύτερα τα σύνορά της με την Τουρκία, την κυριότερη πύλη εισόδου των προσφύγων και μεταναστών στην ΕΕ. Όμως τα πλοία και οι συνεργαζόμενοι με τη Frontex όταν εντοπίζουν πρόσφυγες στη θάλασσα “δεν μπορούν παρά να τους μεταφέρουν στην Ελλάδα”, συνέχισε η Μονκιούρ. “Στη μέση της θάλασσας είναι αδύνατον να τους ερευνήσουμε, πολύ περισσότερο που συχνά δεν διαθέτουν έγγραφα ταυτότητας”, είπε η εκπρόσωπος.
“Μόνο εκείνοι που περισυλλέγονται από τους Τούρκους οδηγούνται στην Τουρκία”, υπογράμμισε. “Και μόνο οι διακινητές κάνουν στροφή 180 μοιρών όταν αντικρίζουν τα πλοία της Frontex, γιατί κινδυνεύουν με φυλάκιση. Οι μετανάστες δεν κινδυνεύουν με τίποτα —παρά μόνο όταν διακινδυνεύουν τη ζωή τους στην ανοιχτή θάλασσα— γιατί οι περισσότεροι θέλουν να ζητήσουν άσυλο και οι άλλοι θέλουν μόνο να φτάσουν στην Ευρώπη”.
Εξάλλου, συνέχισε η Μονκιούρ, είναι σχεδόν αδύνατον να ελεγχθούν τα θαλάσσια ελληνικά σύνορα και επιπλέον η Ελλάδα έχει εκατοντάδες νησιά, ορισμένα από τα οποία είναι ακατοίκητα και βρίσκονται πολύ κοντά στις τουρκικές ακτές.
Το ίδιο ισχύει και για τα θαλάσσια σύνορα της Λιβύης, που είναι μήκους χιλιάδων χιλιομέτρων και απ’ όπου οι μετανάστες επιχειρούν να φτάσουν στην Ιταλία. “Το να προσπαθείς να εντοπίσεις ένα πλοιάριο με πρόσφυγες είναι σαν να ψάχνεις ένα αυτοκίνητο σε μια χώρα σαν τη Ρουμανία”, τόνισε. Επιπροσθέτως, αυτοί που φεύγουν από τη Λιβύη πλέουν στα διεθνή θαλάσσια ύδατα, όπου η νομοθεσία προστατεύει την ελευθερία της ναυσιπλοΐας και απαγορεύει στις λιμενικές αρχές να παρεμποδίσουν ένα πλοιάριο, παρά μόνο για να παράσχουν βοήθεια στους επιβάτες του.
Το πρόβλημα αυτή “δεν υπάρχει μεταξύ Τουρκίας και Ελλάδας, αφού τα πλοία της Frontex βρίσκονται πάντα στα χωρικά ύδατα της μίας ή της άλλης χώρας”, κατέληξε.
