Τη δημιουργία ενός τέταρτου διαβουλευτικού, συμμετοχικού βραχίονα διακυβέρνησης, εκτός από εκείνους της εκτελεστικής, νομοθετικής και δικαστικής εξουσίας, ο οποίος θα επιτρέπει τους πολίτες να αποκαταστήσουν το αίσθημα της εμπιστοσύνης, μέσω του διαλόγου, και θα έχει στόχο την ενίσχυση των δημοκρατιών και του ευρωπαϊκού δημοκρατικού τρόπου ζωής, πρότεινε ο πρώην πρωθυπουργός Γιώργος Παπανδρέου, μιλώντας στην ενότητα «Διαβουλευτική δημοκρατία – μπορούν οι πολίτες να έχουν την εξουσία» του 10ου Οικονομικού Φόρουμ Δελφών.
Ο πρόεδρος του Δ.Σ. του Αθηναϊκού και Μακεδονικού Πρακτορείου Ειδήσεων (ΑΠΕ-ΜΠΕ) Αιμίλιος Περδικάρης, ο οποίος συντόνισε την ενότητα αναφέρθηκε στον όρο «διαβουλευτική δημοκρατία» και τόνισε ότι σύμφωνα με την εγκυκλοπαίδεια Βritannica, πρόκειται για μια σχολή σκέψης στην πολιτική θεωρία που ισχυρίζεται ότι οι πολιτικές αποφάσεις πρέπει να είναι προϊόν δίκαιης και λογικής συζήτησης μεταξύ των πολιτών.
Επ’ αυτού, ο κ. Παπανδρέου ανέφερε ότι η δημοκρατία έχει διαβρωθεί στον κόσμο, λόγω της μεγάλης συγκέντρωσης εξουσίας, των μεγάλων ανισοτήτων, του χειρισμού -μέσω αλγορίθμων- του διαλόγου από τις μεγάλες πλατφόρμες και την αναζήτηση του κέρδους, αλλά και εξαιτίας των χειρισμών στο γεωπολιτικό πεδίο, μέσω κάθε είδους παραπληροφόρησης. Παράλληλα, υπογράμμισε ότι «η ιδέα της ανανέωσης της δημοκρατίας έχει επιστρέψει σε μια βασική ιδέα, εκείνη της πίστης στους πολίτες» και πρόσθεσε: «Πρέπει να δημιουργήσουμε ένα δημοκρατικό οικοσύστημα που χρησιμοποιεί τη συλλογική σοφία του κόσμου και αυτή είναι η ιδέα της διαβουλευτικής και συμμετοχικής δημοκρατίας, που θα επιτρέπει τους πολίτες να αποκαταστήσουν το αίσθημα της εμπιστοσύνης μέσω του διαλόγου».
Ο Νιλς Γκίλμαν (Nils Gilman), εκτελεστικός αντιπρόεδρος και επικεφαλής επιχειρησιακός διευθυντής του Ινστιτούτου Berggruen στις ΗΠΑ υπογράμμισε ότι «χρειάζεται ένα διαφορετικό είδος δημοκρατικού πολιτισμού στην Ευρώπη και σε όλες τις δημοκρατίες». Εξέφρασε την άποψη ότι τις τελευταίες δεκαετίες εκείνο που δεν πήγε καλά στη δημοκρατική θεωρία και πρακτική είναι ότι σκεφτόμαστε τη δημοκρατία με όρους εκλογών και ψήφου, κάτι που είναι πολύ σημαντικό, αλλά εκείνο που χρειάζεται είναι η μεγάλη δημοκρατική συμμετοχή σε διαδικασίες λήψης αποφάσεων, που επηρεάζουν τη ζωή των πολιτών. Αναγνώρισε ότι υπάρχουν ζητήματα νομιμοποίησης, ωστόσο σε κάθε περίπτωση σημείωσε ότι η συμμετοχή μπορεί να συμβάλει στην αντιμετώπιση των προβλημάτων.
Η Καλυψώ Νικολαΐδη, καθηγήτρια Διεθνών Σχέσεων, (Σχολή Διακρατικής Διακυβέρνησης, EUI, Ιταλία) αναφέρθηκε στη «Δημοκρατική Οδύσσεια», μια αποκεντρωμένη και συνεργατική εκστρατεία που αναπτύσσει μια ιδέα και στρατηγική για τη θεσμοθέτηση μιας μόνιμης λαϊκής συνέλευσης και συμμετοχικού οικοσυστήματος στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Η φιλοσοφία του εγχειρήματος, όπως είπε, είναι η ουσιαστική συμπερίληψη, η ουσιαστική διαφάνεια και ένα τεράστιο δίκτυο φίλων της συνέλευσης που θα προάγουν την ιδέα της συμμετοχής.
«Δεν πιστεύω ότι η διαβουλευτική δημοκρατία είναι η λύση. Θα ευχόμουν να είναι, αλλά δεν είναι. Για μένα, η απάντηση στις απειλές που δέχεται το δημοκρατικό σύστημα είναι οι ενημερωμένοι πολίτες και το κράτος δικαίου. Αυτό είναι που κάνει τις δημοκρατίες μας πιο ανθεκτικές, πιο ενημερωμένες και πιο επιδραστικές» τόνισε, από την πλευρά του, ο πρώην αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Μαργαρίτης Σχοινάς. Ο ίδιος έδωσε ιδιαίτερη έμφαση στην εκπαίδευση και το εκπαιδευτικό σύστημα, ενώ με βάση την εμπειρία του στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή έκανε λόγο «για διάλογο από τις Βρυξέλλες στις Βρυξέλλες, μέσω διαφορετικών ανθρώπων που αντιπροσώπευαν διαφορετικά τμήματα της κοινωνίας και όχι για μια διαδικασία από κάτω προς τα πάνω, που θα ξεκινούσε από τους ανθρώπους και θα κατευθυνόταν προς τις Βρυξέλλες».
«Αν οι Γερμανοί είχαν ερωτηθεί να αποφασίσουν σε ένα δημοψήφισμα αν εγκαταλείψουν το μάρκο, δεν θα υπήρχε ποτέ το ευρώ και αν το 1981 οι Έλληνες είχαν ερωτηθεί αν τάσσονται υπέρ ή κατά της ένταξης στην ΕΕ, η απάντηση θα ήταν όχι» είπε και πρόσθεσε ότι αντιλαμβάνεται γιατί γίνεται συζήτηση για την διαβουλευτική δημοκρατία, ωστόσο εξέφρασε αμφιβολίες για το αν είναι ο καλύτερος τρόπος για να γίνει όσα οι ίδιοι οι άνθρωποι επιθυμούν πραγματικά. «Είναι επείγον να εμβολιάσουμε τη δημοκρατία. Επιμένω ότι μπορούμε να αποδώσουμε ποιότητα στα δημοκρατικά συστήματα μέσω της εκπαίδευσης» πρόσθεσε.
Η Maria Fernanda Espinosa Garces, πρόεδρος της 73ης Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ, μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου του Διεθνούς Κέντρου Nizami Ganjavi, διατύπωσε τη θέση ότι οι δημοκρατίες βρίσκονται σε κρίση και η διαβουλευτική δημοκρατία στην οποία συμμετέχουν όλοι δεν είναι αρκετή γιατί υπάρχουν διαφωνίες ως προς τη καταλληλότερη αντιπροσώπευσή τους. «Χρειάζεται να ξανασκεφτούμε πώς θα χορογραφήσουμε τη διαδικασία με έναν τρόπο ώστε να είναι θεσμοθετημένη. Στο Εκουαδόρ έχουμε έναν τέταρτο πυλώνα, που ονομάζεται Εθνικό Συμβούλιο για τη συμμετοχή των πολιτών. Στη χώρα μου, οι 7 στους 10 πολίτες λένε ότι προτιμούν αυταρχικά καθεστώτα που μπορούν να λύσουν γρήγορα τα προβλήματά τους, συμπεριλαμβανομένων των πολύ μεγάλων προβλημάτων ασφάλειας» είπε και τόνισε ότι χρειαζόμαστε δημοκρατική παιδεία, ενημερωμένους και υπεύθυνους πολίτες με κριτική σκέψη και θεσμοθετημένους τρόπους συμμετοχής.
