Γιατί η υπερευαισθησία στα ερεθίσματα του περιβάλλοντός τους κάνει τα παιδιά αντιδραστικά και πώς πρέπει να αντιμετωπίσουμε αυτή τους τη συμπεριφορά;
Τα αντιδραστικά παιδιά είναι παρεξηγημένα! Οι αντιδράσεις τους μπορεί να οφείλονται πολύ περισσότερο σε κρυμμένες ευαισθησίες παρά σε κακό χαρακτήρα.
Συχνά, όταν ένα παιδί είναι πολύ ευαίσθητο στα ερεθίσματα που λαμβάνει από τους γύρω του, την οικογένεια, τους φίλους του και γενικότερα από το περιβάλλον του, τα συναισθήματά του είναι πιο έντονα και αντιδρά απρόβλεπτα, με αποτέλεσμα να έχει μία συμπεριφορά που δυσκολεύει τους γονείς του ή τους δασκάλους του.
Κάποια παιδιά μπορεί να έχουν υπερβολική ευαισθησία στους ήχους, τις εικόνες, τις μυρωδιές ή τις υφές, γεγονός που τους προκαλεί μια αναστάτωση και μια ανασφάλεια κατά την αλληλεπίδρασή τους με το περιβάλλον, τα κάνει πιο απόμακρα και φοβισμένα.
Όταν αισθάνονται ότι ο προσωπικός τους χώρος παραβιάζεται από οποιοδήποτε από τα παραπάνω ερεθίσματα, αντιδρούν. Αυτό κατ’ επέκταση επιδρά και στον τρόπο με τον οποίο αντιμετωπίζουν την εξουσία που τους ασκείται. Μπορεί, δηλαδή, να τα κάνει πιο αντιδραστικά και ανυπάκουα απέναντι στις εντολές και τις οδηγίες που λαμβάνουν από τους γονείς τους.
Το να λένε όχι και να μην ακούνε τους γονείς τους όταν προσπαθούν να τα νουθετήσουν για να καθίσουν ήσυχα, να διαβάσουν ή να μαζέψουν τα παιχνίδια τους από το πάτωμα είναι ο τρόπος τους να πουν στους μεγάλους ότι νιώθουν ανασφάλεια και ότι θέλουν να πάρουν τον έλεγχο. Ουσιαστικά, η αντιδραστικότητά τους είναι ένας μηχανισμός που αναπτύσσουν, ώστε να θωρακίσουν τον εαυτό τους απέναντι στον «σκληρό» κόσμο, που τους προκαλεί άγχος.
Στην πραγματικότητα, αυτό που πρέπει να κάνουν οι γονείς και οι εκπαιδευτικοί είναι να κατανοήσουν αυτή τη δυσκολία που αντιμετωπίζουν ορισμένα παιδιά, να αποδεχτούν τη διαφορετικότητά τους και να ανακαλύψουν το ευαίσθητο κομμάτι τους που «φωνάζει» βοήθεια.
Πώς να βοηθήσουμε τα αντιδραστικά παιδιά
Μόνο μέσα από την προσπάθειά μας να μάθουμε και να κατανοήσουμε σε βάθος τα άγχη και τις ανησυχίες του παιδιού μας, θα καταφέρουμε να το βοηθήσουμε.
Αν είναι διαρκώς αναστατωμένο, μέσα σε έναν κόσμο που το τρομάζει, τότε θα πρέπει να αποτελέσουμε εμείς το ασφαλές καταφύγιό του, να έχουμε ενσυναίσθηση απέναντι στα προβλήματά του και στα δυσάρεστα συναισθήματα που ενδεχομένως έχει.
Καμιά φορά είναι εξαιρετικά δύσκολο για ένα παιδί να εκφράσει αυτά που νιώθει αληθινά, με αποτέλεσμα να καταπιέζει τα συναισθήματά του ή να τα διοχετεύει σε κακές συμπεριφορές. Καλό είναι να είμαστε σε εγρήγορση και να έχουμε τη διάθεση να ανακαλύψουμε τι είναι αυτό που φοβίζει το παιδί μας και πώς θα το βοηθήσουμε να είναι λειτουργικό.
Οι κανόνες είναι γνωστοί και απλοί. Χρειάζεται τρυφερότητα, υπομονή, ηρεμία και σεβασμός απέναντι στις ανάγκες του παιδιού. Να αποφεύγουμε να είμαστε επικριτικοί και να κάνουμε ό,τι μπορούμε για να χτίσουμε μία σχέση εμπιστοσύνης που θα βοηθήσει το παιδί να είναι ο εαυτός του.
Ορισμένες φορές, τα παιδιά νιώθουν θυμωμένα με κάτι που πρέπει να κάνουν, όπως για παράδειγμα με το να διαβάσουν για το τεστ μαθηματικών, με αποτέλεσμα πάνω στα νεύρα τους, να μιλούν με άσχημα λόγια, λέγοντας για παράδειγμα φράσεις όπως «τα μαθηματικά είναι μια βλακεία».
Οι γονείς μπορούν να βοηθήσουν το παιδί να εκφράσει το αληθινό συναίσθημά του ή την πραγματική του σκέψη, αυτό δηλαδή που κρύβεται πίσω από τις λέξεις. Ας πούμε, αν η μητέρα ή ο πατέρας έχουν ήδη κατανοήσει τη δυσκολία του παιδιού με τα μαθηματικά, σε μία σχετική συζήτηση, θα μπορούσαν να του πουν «καταλαβαίνω πως τα μαθηματικά σε δυσκολεύουν».
Η ενσυναίσθησή μας και το να λέμε τα πράγματα με το όνομά τους, είναι το πρώτο και σημαντικότερο βήμα προς την επίλυση του προβλήματος, που ενδέχεται να αντιμετωπίζει το παιδί μας.
Το χιούμορ ως εργαλείο αντιμετώπισης
Χρησιμοποιώντας το χιούμορ στη ζωή μας, μπορούμε να έχουμε πολλά οφέλη. Ακόμη και στην περίπτωση που το παιδί μας είναι αντιδραστικό, εξαιτίας της υπερευαισθησίας του, μπορούμε να το προσεγγίσουμε με χιούμορ.
Μιλώντας του με τρόπο ελαφρύ και αστείο, ερχόμαστε πιο κοντά του, το χαλαρώνουμε και μπορούμε να το βοηθήσουμε να εκφραστεί πιο εύκολα.
Να τους δίνουμε ένα κομμάτι ελέγχου
Μία ακόμη τακτική που φαίνεται να λειτουργεί είναι το να δίνουμε στο αντιδραστικό μας παιδί, περισσότερο έλεγχο πάνω σε αυτά που έχει να κάνει. Σε λογικά πλαίσια βέβαια, ανάλογα και με την ηλικία του εκάστοτε παιδιού, το να έχει τον έλεγχο σε κάποια πράγματα που το αφορούν, το βοηθά να αναπτύξει ηγετικές ικανότητες, που θα του προσφέρουν αυτοπεποίθηση.
Μια καλή ιδέα είναι, για παράδειγμα, να το αφήσουμε να αποφασίσει μόνο του πόσο χρόνο χρειάζεται για να κάνει μια άσκηση ή τι ρόλο προτιμά να έχει σε μία ομάδα.
Αντιδραστικά παιδιά και όρια
Φυσικά και είναι σημαντικό να είμαστε κατανοητικοί και ευέλικτοι, όμως τι γίνεται με τα όρια; Εννοείται πως αυτά, όπως σε κάθε τομέα της ζωής μας, χρειάζονται και εδώ. Ουσιαστικά, θέτοντας όρια στο παιδί ως γονείς ή δάσκαλοι, σαφώς όχι με τρόπο τιμωρητικό, το μαθαίνουμε να αποκτά κάποιες προβλέψιμες συμπεριφορές και να αντιμετωπίζει συγκεκριμένες καταστάσεις που δεν μπορούν να αποφευχθούν.
Ένας συνδυασμός των παραπάνω είναι ο ιδανικός τρόπος για να μπορέσουμε να βοηθήσουμε πραγματικά τα παιδιά μας να μειώσουνε το στρες τους που τα οδηγεί συχνά σε αντιδραστικές συμπεριφορές. Ας κάνουμε μια προσπάθεια!
imommy.gr