Αν έχετε σκύλο, το πιθανότερο είναι ότι έχετε παίξει πολύ “φέρε τη μπάλα” στη ζωή σας.
Αναφερόμαστε στο παιχνίδι κατά το οποίο ο άνθρωπος πετάει ένα ξυλαράκι, ένα μπαλάκι, ή άλλο αντικείμενο μακριά, και ο σκύλος τρέχει να το πιάσει και να το φέρει πίσω. Οι σκύλοι λατρεύουν αυτό το παιχνίδι, αλλά σύμφωνα με πολλούς κηδεμόνες γατών, δεν είναι μόνοι τους. Τα αγαπημένα μας οικόσιτα αιλουροειδή επιδίδονται κι εκείνα, συχνά, στο παιχνίδι του πετάγματος και της επιστροφής της μπάλας. Μάλιστα, αρκετές πρόσφατες μελέτες που δημοσιεύονται εξερευνούν αυτό το φαινόμενο.
Παρά τις πολύ διαφορετικές εξελικτικές πορείες που χαρακτηρίζουν τα δύο είδη, το “φέρε τη μπάλα” φαίνεται να συνδυάζει στοιχεία τόσο κοινωνικής όσο και κυνηγετικής συμπεριφοράς, τόσο του σκύλου, όσο και της γάτας, όπως διαπιστώνουν οι Mikel Delgado και Judith Stella, συγγραφείς της τελευταίας έρευνας που δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό Plos One. Και τα δύο ζώα είναι θηρευτές, ζουν μαζί με τους ανθρώπους, και αλληλεπιδρούν κοινωνικά μ’ εμάς.
Στα πλαίσια της συγκεκριμένης έρευνας, οι επιστήμονες βρήκαν ότι πάνω από το 40% των γατών παίζουν “φέρε τη μπάλα”, σε σύγκριση με το 80% των σκύλων.
Η Βρετανική έρευνα
Οι συγγραφείς της έρευνας από το Πανεπιστήμιο Purdue της Αμερικής, αναφέρθηκαν στη Βρετανική μελέτη που δημοσιεύτηκε το 2023 στο επιστημονικό περιοδικό Scientific Reports, στα πλαίσια της οποίας αναλύθηκαν κάποια βασικά χαρακτηριστικά που παρουσιάζουν οι γάτες σχετικά με το δημοφιλές παιχνίδι. Στην έρευνα συμμετείχαν 924 κηδεμόνες γατών οι οποίες “φέρνουν τη μπάλα”, και οδήγησαν στο συμπέρασμα ότι οι γάτες βρίσκουν και επιστρέφουν στον κηδεμόνα τους μια ποικιλία αντικειμένων, από παιχνίδια και χάρτινα μπαλάκια, μέχρι στυλό, καπάκια από μπουκάλια, ακόμα και παπούτσια.
Σύμφωνα με τις Delgado και Stella, αυτό που προκαλεί ιδιαίτερη εντύπωση στη Βρετανική έρευνα, είναι το γεγονός ότι οι γάτες δεν έχουν εκπαιδευτεί για να φέρνουν τη μπάλα, όπως οι σκύλοι, αλλά μάλλον επιδεικνύουν αυτή τη συμπεριφορά αυθόρμητα. Ακόμα, φάνηκε ότι οι γάτες προτιμούν να ξεκινούν εκείνες το παιχνίδι, φέρνοντας το αντικείμενο στον κηδεμόνα τους, και είναι πολύ πιο πιθανό να παίξουν όταν το αποφασίζουν οι ίδιες.
Όπως επισημαίνουν οι Delgado και Stella, πριν από την πρώτη αυτή Βρετανική έρευνα, η συμμετοχή των γατών στο παιχνίδι “φέρε τη μπάλα” δεν είχε μελετηθεί επιστημονικά. Επειδή, όμως, η Βρετανική έρευνα μελέτησε μόνο τους κηδεμόνες γατών που συμμετέχουν σε αυτό το παιχνίδι, δεν υπήρχε τρόπος να συγκριθεί αυτός ο πληθυσμός με τις γάτες που δεν το έπαιζαν. Οι ερευνήτριες από το Πανεπιστήμιο Purdue προχώρησαν ένα βήμα παρακάτω, και αναρωτήθηκαν αν υπήρχε κάτι εγγενές σε μερικές γάτες που τις καθιστούσε πιο επιρρεπείς στο συγκεκριμένο παιχνίδι από άλλες.
Η έρευνα του Purdue
Για να καλυφθεί το παραπάνω κενό, η ερευνητική ομάδα του Πανεπιστημίου Purdue της Ιντιάνα συνεργάστηκε με τον ερευνητή του Πανεπιστημίου της Πενσυλβάνια, James Serpell, ο οποίος ανέπτυξε δύο εργαλεία που βασίζονταν στη χρήση ερωτηματολογίων για να αναλύσουν τη συμπεριφορά των σκύλων και των γατών. Με τη βοήθεια των ερευνητικών εργαλείων, οι ερευνητές ανέλυσαν δεδομένα από χιλιάδες κηδεμόνες γατών και σκύλων για να μελετήσουν πόσο δημοφιλές είναι αυτό το παιχνίδι, και ποια χαρακτηριστικά του ζώου και του περιβάλλοντός του μπορούν να προβλέψουν αν το ζώο πρόκειται να το παίζει.
Τα αποτελέσματα της έρευνας έδειξαν ότι το “φέρε τη μπάλα” είναι πολύ πιο δημοφιλές μεταξύ των γατών απ’ ότι περίμεναν οι επιστήμονες. 40% των κηδεμόνων δήλωσαν ότι οι γάτες τους είχαν παίξει το συγκεκριμένο παιχνίδι “κάποιες φορές, συχνά, ή πάντα”. Το αντίστοιχο ποσοστό στους σκύλους ήταν της τάξης του 78%.
Είναι σχετικά προφανές ότι όσο μεγάλωναν σε ηλικία οι γάτες και οι σκύλοι, ή όταν εμφάνιζαν προβλήματα υγείας, η πιθανότητα να παίζουν “φέρε τη μπάλα” μειωνόταν. Αυτό που δεν ήταν τόσο προφανές, είναι ότι το αρσενικό φύλο συνδέθηκε πιο έντονα με τη συγκεκριμένη συμπεριφορά. Επιπλέον, και για τα δύο είδη, η ύπαρξη ενός ακόμα σκύλου στο σπίτι έκανε το ζώο που εκπροσωπούνταν στην έρευνα λιγότερο πιθανό να παίζει αυτό το παιχνίδι.
Εάν το κουτάβι σας καταφέρει να χωρέσει ολόκληρη την μπάλα στο στόμα του, μπορεί και να την καταπιεί.
Διαφοροποιήσεις υπήρξαν και ως προς τη φυλή. Οι φυλές που είναι γνωστές για το ότι ανταποκρίνονται εύκολα στην ανθρώπινη καθοδήγηση και παίζουν με παιχνίδια, όπως είναι τα golden retrievers, τα Labrador retrievers, και οι Γερμανικοί ποιμενικοί, ήταν πιο πιθανό να αγαπούν αυτό το παιχνίδι από τα τσοπανόσκυλα και κυνηγόσκυλα που μελετήθηκαν. Όσο για τις γάτες, παρότι εκεί οι φυλές είναι λιγότερες, φάνηκε ότι οι φυλές που ήταν πιο πιθανό να συμμετέχουν στο παιχνίδι του πετάγματος της μπάλας είναι οι Σιαμέζες, οι Βιρμανικές, οι γάτες Βεγγάλης, και οι Tonkinese.
Στους σκύλους, η συγκεκριμένη συμπεριφορά συνδέθηκε με τη δυνατότητα να εκπαιδευτούν. Τέλος, οι γάτες που γενικά αγαπούν τα παιχνίδια, είναι περίεργες, τρέχουν και πηδούν, φάνηκε ότι είναι πιο θετικά προδιατεθειμένες να φέρουν πίσω το παιχνίδι που τους πετάει ο κηδεμόνας τους.
Και στα δύο είδη, οι ρίζες αυτού του παιχνιδιού συνδέθηκαν με τις τεχνικές που χρησιμοποιούν τα ζώα στο κυνήγι. Είναι γνωστό ότι οι γάτες παραμονεύουν και μετά χυμούν στο θήραμά τους, ενώ οι σκύλοι το κυνηγούν ακολουθώντας το για μεγάλες αποστάσεις. Και τα δύο είδη μεταφέρουν το θήραμά τους μακριά από το σημείο στο οποίο το έπιασαν, κάτι που επίσης μπορεί να εξηγεί την προέλευση αυτής της συμπεριφοράς.