Το σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου είναι μια κοινή γαστρεντερική πάθηση, που ταλαιπωρεί χιλιάδες ανθρώπους ανά τον κόσμο, προκαλώντας δυσάρεστα συμπτώματα όπως κοιλιακό άλγος, φούσκωμα, διάρροια και δυσκοιλιότητα. Μία από τις βασικές οδηγίες που δίνουν σήμερα οι γιατροί στους ασθενείς σχετίζεται με τη διατροφή, επισημαίνοντας τις «αμαρτωλές» και απαγορευμένες τροφές, που πρέπει να λείπουν από την καθημερινότητά τους. Πιο συγκεκριμένα, η επίσημη διατροφική σύσταση που ακολουθούν οι ασθενείς με το σύνδρομο για να διαχειριστούν τα συμπτώματά τους έως τώρα είναι ένα διατροφικό πλάνο γνωστό ως δίαιτα FODMAP. Πρόκειται για ένα αυστηρό διατροφικό σχήμα, που αποκλείει ορισμένους υδατάνθρακες, συμπεριλαμβανομένης της γλουτένης και της λακτόζης, κάτι που περιορίζει αρκετά τους ασθενείς, στερώντας τους αγαπημένα τρόφιμα.
Νέα επιστημονικά δεδομένα, όμως, πιθανώς θα δώσουν λύση σε αυτό το δύσκολο πρόβλημα, αφού, σύμφωνα με νέα μελέτη, μια απλούστερη διατροφική αλλαγή θα μπορούσε να είναι εξίσου αποτελεσματική. Ειδικότερα, τα ευρήματα της έρευνας, που δημοσιεύθηκαν στο Nutrients, αποκαλύπτουν ότι η μείωση της πρόσληψης σακχάρων και αμύλου είναι εξίσου αποτελεσματική στη βελτίωση των συμπτωμάτων του συνδρόμου ευερέθιστου εντέρου (IBS) με την ευρέως συνιστώμενη δίαιτα FODMAP. Η έρευνα ανέδειξε, επίσης, οφέλη όπως η μεγαλύτερη απώλεια βάρους και η μειωμένη επιθυμία για κατανάλωση σακχάρων, προσφέροντας μια πολλά υποσχόμενη εναλλακτική λύση για τη διαχείριση του συνδρόμου.
Αφορμή για την έναρξη της έρευνας αποτέλεσε μια γενετική ανακάλυψη, που έδειξε ότι πολλοί ασθενείς έχουν μια παραλλαγή που επηρεάζει την ικανότητά τους να διασπούν τα σάκχαρα και το άμυλο στο έντερο. Με επικεφαλής την δρα Bodil Ohlsson, η ερευνητική ομάδα εξέτασε αρχικά τα αποτελέσματα μιας δίαιτας με μειωμένη περιεκτικότητα σε άμυλο και σακχαρόζη (SSRD) σε μια μικρότερη μελέτη που περιελάμβανε 105 ασθενείς με σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου. Σε διάστημα 4 εβδομάδων, οι συμμετέχοντες κλήθηκαν να μειώσουν σημαντικά την πρόσληψη σακχάρων και αμύλου, αποφεύγοντας, μεταξύ άλλων, τα επεξεργασμένα τρόφιμα και τις σακχαρούχες λιχουδιές. Τα αποτελέσματα έδειξαν μια σημαντική μείωση των συμπτωμάτων του συνδρόμου, ενισχύοντας τις ελπίδες για την αποτελεσματικότητα αυτής της διατροφικής προσέγγισης.
Με βάση αυτά τα στοιχεία, η νέα μελέτη επιδίωξε να συγκρίνει άμεσα την SSRD με τη δίαιτα FODMAP. Το 2022, 155 ασθενείς με σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου, τυχαία επιλεγμένοι, κλήθηκαν να ακολουθήσουν είτε τη δίαιτα SSRD είτε τη FODMAP για 4 εβδομάδες. Σε αντίθεση με τις αυστηρές κατευθυντήριες γραμμές της FODMAP, οι οποίες απαιτούν αυστηρή τήρηση ενός καταλόγου επιτρεπόμενων τροφίμων, η SSRD επέτρεπε μεγαλύτερη ευελιξία: Οι ασθενείς μπορούσαν να κατανάλωνουν μια ποικιλία τροφίμων, απλώς σε μικρότερες ποσότητες, τηρώντας πάντοτε μειωμένη πρόσληψη σακχάρων και αμύλου. Παρά τις διαφορετικές προσεγγίσεις, οι δύο δίαιτες έδωσαν παρόμοια αποτελέσματα: Τα συμπτώματα του συνδρόμου βελτιώθηκαν στο 75-80% των συμμετεχόντων. «Τα αποτελέσματα ήταν ακόμη καλύτερα από ό,τι περιμέναμε», σημείωσε η δρ. Ohlsson.
Ενώ και οι δύο δίαιτες ήταν αποτελεσματικές στη μείωση των συμπτωμάτων του συνδρόμου, η SSRD προσέφερε μερικά πρόσθετα οφέλη: Οι συμμετέχοντες που ακολούθησαν αυτή τη διατροφή παρουσίασαν μεγαλύτερη απώλεια βάρους κατά τη διάρκεια των 4 εβδομάδων και ανέφεραν σημαντική μείωση της επιθυμίας για κατανάλωση σακχάρων. Σύμφωνα με την δρ. Ohlsson, αυτό είναι ιδιαίτερα ενθαρρυντικό, καθώς οι ασθενείς με σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου τείνουν να ζυγίζουν κατά μέσο όρο περισσότερο από τους υγιείς ανθρώπους.
Σε αντίθεση με τη δίαιτα FODMAP, η SSRD είναι επίσης πολύ πιο εύκολο να τηρηθεί. «Στην πραγματικότητα, δεν θα ονομάζαμε καν την SSRD δίαιτα. Αντιπροσωπεύει το πώς πρέπει να τρώνε όλοι, όχι μόνο όσοι πάσχουν από το σύνδρομο», εξηγεί η δρ. Ohlsson. Η ευελιξία της SSRD επιτρέπει στους ασθενείς να «ξεφεύγουν» περιστασιακά και να μην περιορίζονται σε αυστηρούς κανόνες, αρκεί να εξισορροπούν τη διατροφή τους κατά τη διάρκεια της υπόλοιπης εβδομάδας.
Μια απλούστερη λύση για τους ασθενείς
Για τους πάσχοντες, η διαχείριση των συμπτωμάτων μέσω της διατροφής μπορεί να είναι δύσκολη, ειδικά με περιοριστικά σχέδια, όπως η δίαιτα FODMAP. Τα νέα ευρήματα προσφέρουν μια απλούστερη, πιο βιώσιμη επιλογή. Περιορίζοντας τα σάκχαρα και το άμυλο, μπορούν να βιώσουν την ίδια ανακούφιση από τα συμπτώματα, απολαμβάνοντας παράλληλα πρόσθετα οφέλη, όπως η απώλεια βάρους και η μειωμένη λιγούρα – κι όλα αυτά χωρίς την πολυπλοκότητα ενός περιοριστικού σχήματος. «Η SSRD είναι εύκολο να ακολουθηθεί. Μπορείτε να τρώτε τα πάντα, απλώς μερικά από αυτά σε μικρότερες ποσότητες», επεσήμανε η ειδικός.