του Διονύση Γ. Γράψα*
Στις 24 Ιουλίου του 2024 η ελληνική μεταπολιτευτική τάξη συμπληρώνει τα πενήντα της χρόνια. Μεγαλώνει και ωριμάζει, γίνεται καλύτερη και μαθαίνει να ξεπερνάει τις δυσκολίες. Μέσα στο καπιταλιστικό της «φόρεμα» δεν κρύβει τις ανισότητες στο σώμα της αλλά όσο να ‘ναι τις έχει συνηθίσει κι αυτές και δυσφορεί για εκείνες όλο και λιγότερο.
Της λείπουν τα παιδιά της ιδιαίτερα εδώ και μια δεκαετία. Τότε που στην κρίση των σαράντα ετών της, έχασε λαμπρά μυαλά και πεφωτισμένους επιστήμονες στο εξωτερικό. Εκείνοι βέβαια βρήκαν αυτό που ζητούσαν σε πανεπιστήμια ερευνητικά κέντρα και μεγάλες εταιρείες, διαπιστώνοντας πως μια καλύτερη ζωή ήταν εφικτή για τους εαυτούς τους, δεδομένης της αξίας τους και των προσόντων τους.
Η πενηντάχρονη ελληνική δημοκρατία είναι τώρα μια κυρία που καθήμενη στο σαλόνι της αναπολεί τα παλιά. Τις μεγάλες ηγεσίες του τόπου, που με το ξόδεμα του ειδικού βάρους που είχε ο καθένας, βοήθησαν στην πρόοδο και τον εκσυγχρονισμό. Και σε μια στιγμή μάλιστα η εν λόγω «κυρία» είχε βρεθεί στο χείλος του γκρεμού. Από μια κακόγουστη βλαχοδεξιά δικτατορία που μόνο ήξερε να λέει μεγάλα λόγια, που υπερεκτίμησε τις δυνάμεις της και πίστεψε πως η υπερατλαντική της φιλενάδα θα την υπερασπίζεται άνευ όρων σε κάθε ανοησία της. Ανοίγοντας φυσικά την κερκόπορτα στο έγκλημα της Κύπρου.
Είναι δεδομένο πως το όνειδος της Κυπριακής τραγωδίας δημιούργησε την μετάβαση στη Δημοκρατία. Και είναι αξιοσημείωτο το πως ένας τόσο δυνατός πόνος, αποτέλεσε το εφαλτήριο για μια πορεία σχετικά ομαλή, χωρίς πολέμους, χωρίς πολιτειακές ανατροπές, χωρίς κινήματα κλπ..
Μέσα σε αυτή την διαδρομή μάλιστα, η «κυρία Δημοκρατία» κατάφερε μια αξιοσημείωτη κοινωνική κινητικότητα. Έζησε έντονα και άλλαξε εποχή. Καθάρισε από πάνω της τα χουντικά σταγονίδια, πλησίασε το ευρωπαϊκό κεκτημένο ως το μόνο συλλογικό όργανο ασφαλείας και διατήρησε τις ευρωατλαντικές δεσμεύσεις της και με το παραπάνω, ακόμα και αν φλέρταρε έντονα με τα πάσης φύσεως απελευθερωτικά τριτοκοσμικά καθεστώτα.
Περνώντας πια τα πενήντα πρέπει να προσέχει την υγεία της. Τα πρώτα σημάδια της γήρανσης έχουν κάνει την εμφάνισή τους. Και η ανανέωση είναι πάντα απαραίτητη. Στο τιμόνι της πενηντάχρονης «κυρίας Δημοκρατίας» βρίσκονται νέοι άνθρωποι με οράματα και αντιλήψεις που διαφέρουν από εκείνες του παρελθόντος. Συναντούν όμως και προβλήματα.
Η πενηντάχρονη όμως «κυρία Δημοκρατία» ξέρει να βρίσκει τις απαντήσεις σε κάθε πρόβλημα. Αρκεί να επικρατεί στο σπίτι της μετριοπάθεια και ψυχραιμία.
*Ο Διονύσης Γ. Γράψας είναι ιστορικός.
ΜΑ Νεότερη και Σύγχρονη Ιστορία, ΕΑΠ