Είναι συχνό το ερώτημα που τίθεται από μαθητές και μαθήτριες Γυμνασίου και Λυκείου «γιατί πρέπει να μαθαίνουμε Αρχαία, αφού είναι μια γλώσσα που δε μιλιέται;». Είναι εύλογη η απορία τους αυτή αν λάβει κανείς υπόψη του τις αυξημένες υποχρεώσεις τους στη σύγχρονη εποχή. Ο εκπαιδευτικός οφείλει να εξηγήσει και να πείσει τους μαθητές και τις μαθήτριές του για την αξία και τη σπουδαιότητα του μαθήματος των Αρχαίων Ελληνικών.
Πολλοί είναι εκείνοι που πιστεύουν ότι τα Αρχαία είναι μία «νεκρή γλώσσα». Ισχύει όμως κάτι τέτοιο στην πραγματικότητα; Η απάντηση είναι πως μία γλώσσα που συνεχίζει να παράγει αναγνωστική εμπειρία μέσα από το αποθεματικό της κεφάλαιο, ακόμη κι αν δεν την μιλάει και δεν τη γράφει κανείς στον σύγχρονο κόσμο, δεν μπορεί να χαρακτηριστεί νεκρή.
Η αρχαία και η νέα ελληνική αποτελούν μία αδιάσπαστη ενότητα. Και τούτο διότι τα αρχαία ελληνικά αποτελούν τις ρίζες της γλώσσας μας και όπως είναι φυσικό κάθε ζωντανός οργανισμός έχει ανάγκη τις ρίζες του. Ως διδάσκοντες έχουμε την υποχρέωση να πείσουμε τους διδασκόμενούς μας για τη σπουδαιότητα και την αξία της γνώσης των αρχαίων και να προάγουμε την αρχαιομάθεια. Δε νοείται οι νέοι και οι νέες της Ελλάδας να μη γνωρίζουν τη γλώσσα στην οποία για πρώτη φορά στην ιστορία ο άνθρωπος ορίστηκε ως ένα ον αυτόνομο, με αξία, που επιθυμεί να παραμένει ελεύθερος από κάθε μορφή σκλαβιάς, είτε αυτή είναι πνευματική είτε υλική. Εύλογα γίνεται αντιληπτό πως κανένας λαός που δε γνωρίζει την ιστορία του, αναπόσπαστο κομμάτι της οποίας αποτελεί η γλώσσα, δεν μπορεί να προοδεύσει και να αναπτυχθεί.
Οι μαθητές αντιπαθούν τα Αρχαία, δυσκολεύονται να τα κατανοήσουν και τούτο έχει ως συνέπεια να τα απαξιώνουν ως μάθημα. Οι γνώσεις τους είναι ελλιπείς είτε ακόμα και λανθασμένες και σίγουρα είναι χειρότερη η ημιμάθεια από την αμάθεια. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι πολλές φορές το μάθημα γίνεται μονότονο και εν πολλοίς ξεπερασμένο μιας και στηρίζεται αποκλειστικά σε κανόνες συντακτικού και γραμματικής.
Είναι ανάγκη να γίνει κατανοητή από τους μαθητές η διαχρονική και νομοτελειακή εξέλιξη της γλώσσας. Αφενός να αντιληφθούν ιστορικά – άρα γενετικά και ακριβέστερα- τις γραμματικές και συντακτικές δομές της Νέα Ελληνικής (σε διαρκή σύγκριση με εκείνες της αρχαίας), και αφετέρου να παρακολουθήσουν την εσωτερική διεργασία μέσω της οποίας παράγονται νέες λέξεις ή νέες σημασίες σε παλιές λέξεις. Επιπροσθέτως, θα πρέπει να τεθεί μία νέα βάση, που να θέτει στο επίκεντρο τη βαθιά κατανόηση όλων αυτών των σπουδαίων κειμένων που μας κληροδότησαν ως χρυσή παρακαταθήκη οι πρόγονοί μας!
Σε κάθε περίπτωση ως εκπαιδευτικοί έχουμε την ηθική υποχρέωση να προσφέρουμε στα παιδιά μας τη γνώση για τις ρίζες τους την ώρα που τα μεγαλύτερα Πανεπιστήμια του κόσμου διδάσκουν τον αρχαίο πολιτισμό και την αξία της ελληνικής γλώσσας.
