Όλο και πληθαίνουν τα δημοσιεύματα, τα στοιχεία αλλά και οι μαρτυρίες ανθρώπων μέσα από τον ΟΣΕ που αποκαλύπτουν την πραγματική κατάσταση η οποία επικρατεί στον ΟΣΕ, καταρρίπτοντας το αφήγημα περί τηλεδιοίκησης στη Λάρισα και διαψεύδοντας τον αρμόδιο για θέματα Μεταφορών, Γιώργο Γεραπετρίτη.
Ένα τέτοιο αποκαλυπτικό δημοσίευμα έφερε στην επιφάνεια την Κυριακή η εφημερίδα "Έθνος", με ένα ρεπορτάζ που εκθέτει την κυβέρνηση, καθώς αποδεικνύει πως η Λάρισα στην πραγματικότητα δεν διαθέτει τηλεδιοίκηση και "αδειάζει" τον κ. Γεραπετρίτη, ο οποίος κατά τη διάρκεια της χθεσινής συνεδρίασης της ειδικής επιτροπής που ερευνά τα αίτια της τραγωδίας των Τεμπών επέμεινε ότι η τηλεδιοίκηση λειτουργούσε κανονικά.
Σύμφωνα με τα έγγραφα που δημοσιεύει το "Έθνος", η Λάρισα διαθέτει σηματοδότηση, αλλά όχι Κεντρική Διαχείριση Κυκλοφορίας, δηλαδή τηλεδιοίκηση. Να σημειωθεί ότι οι σιδηροδρομικοί διαχωρίζουν πλήρως την τηλεδιοίκηση από το τοπικό σύστημα χειρισμού, που πράγματι λειτουργεί στη Λάρισα και δίνει τη δυνατότητα αυτόματης χάραξης πορείας.
Το πρωτόκολλο που (δεν) κατέθεσε ο Γεραπετρίτης και η δοκιμαστική περίοδος
Συγκεκριμένα, σύμφωνα με την εφημερίδα το Σάββατο ο υπουργός Επικρατείας αμέσως μετά την πρώτη συνεδρίαση του Συντονιστικού Κέντρου Ασφαλείας Σιδηροδρόμων ανέφερε πως "όπως έχω επανειλημμένως τονίσει και ενώπιον της Βουλής της αρμόδιας διαρκούς κοινοβουλευτικής επιτροπής και σε συνέντευξη την οποία παραχώρησα, το σύστημα της τοπικής τηλεδιοίκησης στη Λάρισα λειτουργούσε απολύτως την κρίσιμη νύχτα. Το επαναλαμβάνω με έμφαση προκύπτει από όλα τα στοιχεία τα οποία έχουμε στη διάθεσή μας. Η τοπική τηλεδιοίκησης στη Λάρισα είναι υπαρκτή, πραγματική και ακόμα και σήμερα όλες οι διαδρομές γίνονται με αυτόματες χαράξεις", προσθέτοντας ότι το Κέντρο Ελέγχου της Λάρισας "αφορά περίπου 8,5 χιλιόμετρα της διαδρομής. Είναι λειτουργικός πίνακας, τον οποίο και εγώ ο ίδιος σε αυτοψία είδα και χρησιμοποίησα. Λειτουργεί και θα μπορούσε και λειτουργούσε και την κρίσιμη νύχτα".
Ο ίδιος μάλιστα είχε καταθέσει και στα πρακτικά της Βουλής το πρωτόκολλο διοικητικής παραλαβής προς χρήση της σηματοδότησης του τμήματος ΕΘΑ Ορφανών – Σιδηροδρομικού Σταθμού Λάρισας, μεταξύ ΕΡΓΟΣΕ – ΟΣΕ, το οποίο υπεγράφη την 1η Νοεμβρίου 2022.
Το κατατεθέν έγγραφο αναφέρεται ξεκάθαρα στη σηματοδότηση και είναι μόνο η πρώτη σελίδα του σχετικού πρωτοκόλλου, στην οποία αναγράφεται το θέμα χωρίς όμως να υπάρχουν οι επόμενες.
Στις επόμενες σελίδες, τις οποίες δημοσιεύει το "Έθνος" αναφορικά με τον σιδηροδρομικό σταθμό της Λάρισας σημειώνεται πως "παρέχονται όλες οι σηματοτεχνικές διαδρομές εκτός των διαδρομών από τα φωτοσήματα εξόδου (ΛΑΡ 11, ΛΑΡ 13, ΛΑΡ 15) προς βορρά (προς Εμπορικό Λάρισας) λόγω προσωρινής απουσίας των σηματοτεχνικών πληροφοριών με τον Σ.Σ. Εμπορικού Λάρισας. Οι εργασίες αυτές θα ολοκληρωθούν στο εγγύς μέλλον.
Τα φωτοσήματα ΛΑΡ 11, ΛΑΡ13, ΛΑΡ15 θα παραμείνουν κλειστά (ερυθρό) και η κυκλοφορία μεταξύ Σ.Σ. Λάρισας – Σ.Σ. Εμπορικού Λάρισας θα διεξάγεται σύμφωνα με τον Κανονισμό Κινήσεως – Μέρος Β΄".
Στις παρατηρήσεις προτείνεται επίσης η λειτουργία μίας δοκιμαστικής περιόδου: "Με την γενόμενη Δ.Π.Χ. παραδίδονται τα απαραίτητα έγγραφα ασφαλείας Safety Case and Independent Safety Assesment. Προτείνεται η θέση σε δοκιμαστική λειτουργία του τμήματος με βάση διαδικασία που θα ορίσει ο ΟΣΕ. Στη δοκιμαστική αυτή περίοδο, η ορθή θέση και δέσμευση των αλλαγών τροχιάς, που έχουν διευθετηθεί μέσω χάραξης διαδρομής ή ανεξάρτητα από τον τοπικό πίνακα, θα πρέπει να επιβεβαιώνεται επί τόπου από το προσωπικό του ΟΣΕ".
Κατά τη διάρκεια της δοκιμαστικής περιόδου ορίζεται ότι θα παραμείνουν οι ακυρωτικοί σταυροί Αγ. Ανδρέα (Χ), ώστε οι ενδείξεις τους να μη λαμβάνονται υπόψη. Οι ακυρωτικοί σταυροί θα αφαιρεθούν μετά τη λήξη της δοκιμαστικής λειτουργίας. Επίσης, οι εν υπηρεσία σταθμάρχες θα πρέπει να καταγράφουν σε ειδικό βιβλίο τυχόν ανωμαλίες και βλάβες της σηματοδότησης και τις παρατηρήσεις του από τη χρήση του συστήματος, καθώς και τυχόν παρατηρήσεις των μηχανοδηγών, παρέχοντας πληροφορίες για τον τύπο της βλάβης και τις κυκλοφοριακές συνθήκες που επικρατούσαν τη χρονική στιγμή της επέλευσης της βλάβης.
Παράλληλα προτείνει και την αντικατάσταση λόγω παλαιότητας του πίνακα χειρισμών: «Λόγω παλαιότητας και χρήσης του πίνακα χειρισμών του Σ.Σ. Λάρισας, προτείνεται από τον ΟΣΕ η αντικατάστασή του με νέο μωσαικό τύπου, εάν αυτό είναι δυνατόν μεσω της υπ΄αρ. 717/2014 σύμβασης».
Δύο ημέρες αργότερα, στις 3 Νοεμβρίου 2022, η Διεύθυνση Κυκλοφορίας του ΟΣΕ ενημερώνει με εσωτερικό έγγραφό της ότι το σύστημα των σηματοδοτικών εγκαταστάσεων θα τεθεί σε δοκιμαστική λειτουργία από τις 8 Νοεμβρίου και για μία εβδομάδα, δηλαδή έως τις 15 Νοεμβρίου 2022.
Σε κανένα από τα δύο έγγραφα, ούτε στο πρωτόκολλο παραλαβής ούτε στο εσωτερικό έγγραφο του ΟΣΕ δε γίνεται λόγος για σύστημα τηλεδιοίκησης καθώς είναι σαφές πως το λεγόμενο σύστημα «τοπικού χειρισμού» που δίνει τη δυνατότητα χάραξης πορείας και «βλέπει» το σταθμό για περίπου 8,5 χλμ (3 πριν και 5,5 μετά), καμία σχέση δεν έχει με την τηλεδιοίκηση.
Από το έγγραφο του ΟΣΕ μάλιστα προκύπτει ότι ακόμα και μετά τη δοκιμαστική λειτουργία, από τις 15 Νοεμβρίου 2022 και στο εξής, «σηματοτεχνικές διαδρομές με αφετηρία τα τρία συγκεκριμένα φωτοσήματα προς Εμπορικό Σταθμό Λάρισας δεν μπορούν να χαραχθούν. Για την αναχώρηση προς Θεσσαλονίκη οι αλλαγές θα μετακινούνται με βεβιασμένο χειρισμό μέσω κλειθροδιακόπτη επί του πίνακα».
Για το λόγο αυτό άλλωστε ο ΟΣΕ συστήνει ιδιαίτερη προσοχή στους σταθμάρχες: "Στις περιπτώσεις (βλ. 2γ και 2δ (σ.σ. η τελευταία αφορά το σταθμό Λάρισας) όπου οι σταθμάρχες αναγκάζονται να μεταθέτουν τις αλλαγές με τον κλειθροδιακόπτη κάθε αλλαγής χωριστά, απαιτείται η ιδιαίτερη προσοχή τους κατά τη διεξαγωγή αυτής της διαδικασίας".
ΟΣΕ: Τι απαντά ο πρόεδρος των εργαζομένων
Την ίδια ώρα, ο πρόεδρος των εργαζομένων του ΟΣΕ, Νίκος Τσικαλάκης μιλώντας την Κυριακή στην εκπομπή "Χαμογέλα και πάλι" για το δυστύχημα των Τεμπών αναφέρθηκε στην τηλεδιοίκηση της Λάρισας λέγοντας:
"Είναι στο τελείωμα του σταθμού του Δομοκού έως και το Πλατύ. Κάποια κομμάτια λειτουργούν, οι πίνακες δεν λειτουργούν. Αυτό που έχει η Λάρισα είναι τοπικός χειρισμός του σταθμού, δηλαδή έχει 2 χλμ νότια προς την Αθήνα και άλλα 4-5 βόρεια προς Θεσσαλονίκη, άρα ένα σύστημα τοπικού χειρισμού 11 χλμ.
Σε αυτά, το επίμαχο κλειδί που άλλαξε την πορεία της αμαξοστοιχίας είναι εντός του πίνακα αυτού, δηλαδή το βλέπει ο σταθμάρχης. Aν ο σταθμάρχης παρακολουθούσε σωστά τον πίνακα θα καταλάβαινε ότι το τρένο έχει μπει στη γραμμή καθόδου.
Πρέπει να ακούσουμε ολόκληρες τις συνομιλίες, 2 ώρες πριν και 2 ώρες μετά, όχι τα μονταρισμένα που διαρρέονται.
Από τη στιγμή που του μπήκε σε λάθος γραμμή θα μπορούσε να το διορθώσει. Μόλις έφυγε από τον πίνακα ελέγχου του, δηλαδή στα 6 χλμ, έχασε το τρένο, δεν το έβλεπε πια. Αν υπήρχε η τηλεδιοίκηση και μετά τα 5 χλμ θα το έβλεπε και στην πορεία πιο πάνω. Όπως θα έβλεπε και το άλλο τρένο.
Το δεδομένο είναι κάποιος έκανε λάθος και αντί να το βάλει στο ανόδου το έβαλε στην καθόδου. Το ανθρώπινο λάθος θα μπορούσε να είχε αποφευχθεί αν υπήρχαν τα συστήματα ασφαλείας που για αυτά θα πρέπει να μιλάμε σήμερα, την επόμενη μέρα. Η ΡΑΣ δεν είναι άμοιρη, θα αναλάβει τις ευθύνες της, δεν θα πετάει το μπαλάκι αλλού. Το πρόγραμμα τηλεδιοίκησης δεν προλαβαίνει να είναι έτοιμο μέχρι την επανεκκίνηση των τρένων. Δυστυχώς μας ακούνε εκ των υστέρων. Αυτό είναι το μεγάλο “γιατί” το δικό μας".
Πριν από λίγες ημέρες μάλιστα, μιλώντας στο Action24, είχε υποστηρίξει ότι δεν υπάρχει σύστημα τηλεδιοίκησης στη Λάρισα, λέγοντας προς τον κ. Γεραπετρίτη: 'Επειδή είναι καινούργιος στο υπουργείο, ίσως δεν του έχει διευκρινιστεί σωστά από τους κυρίους που τον ενημερώνουν … Η τηλεδιοίκηση, αν λειτουργούσε, θα ήταν από το Παλαιοφάρσαλο έως το Πλατύ» είπε ο κ. Τσικαλάκης, περιγράφοντας το τμήμα του σιδηροδρομικού δικτύου από τα νότια της Λάρισας ως τα δυτικά της Θεσσαλονίκης.
Αυτό σημαίνει ότι θα είχαν και εικόνα του συμβάντος, πριν συμβεί, θα έβλεπαν ότι το τρένο είναι στην άλλη γραμμή… τέτοια τεχνολογία δεν υπάρχει. Υπήρχε, αλλά καταστράφηκε», όπως ξεκαθάρισε.
Σύμφωνα με τον ίδιο, αυτό που λειτουργεί στη Λάρισα είναι ο τοπικός χειρισμός του σταθμού. "Έχει εικόνα … 1-2 χλμ. πριν τον σταθμό και 1-2 χλμ. μετά … το επίμαχο κλειδί ήταν εντός των ορίων του τοπικού χειρισμού … αυτό δεν είναι τηλεδιοίκηση, είναι ο τοπικός πίνακας χειρισμού", όπως επανέλαβε.