Ένα μεγάλο κενό στο χώρο των υπηρεσιών υγείας έρχεται να καλύψει το νέο νομοσχέδιο για την ανακουφιστική φροντίδα το οποίο τέθηκε τη Δευτέρα 5 Δεκεμβρίου προς διαβούλευση από τον Υπουργό Υγείας Θάνο Πλεύρη. Το νομοσχέδιο με τίτλο «Ολοκληρωμένο Σύστημα Παροχής Ανακουφιστικής Φροντίδας – Ρυθμίσεις για την αντιμετώπιση της πανδημίας του κορωνοϊού COVID-19 και την προστασία της δημόσιας υγείας και λοιπές διατάξεις» αναμένεται να ψηφιστεί στις 21 Δεκεμβρίου και θα εφαρμοστεί άμεσα.
Ως «ανακουφιστική φροντίδα» ορίζεται η ολοκληρωμένη προσέγγιση και παροχή υπηρεσιών για την κάλυψη των αναγκών των ασθενών, που αντιμετωπίζουν προβλήματα, τα οποία σχετίζονται με απειλητικές για τη ζωή τους ασθένειες ή με χρόνια εξελικτικές ασθένειες, όπως για παράδειγμα είναι ο καρκίνος ή διάφορα αυτοάνοσα νοσήματα π.χ. η ρευματοειδής αρθρίτιδα. Η ανακουφιστική φροντίδα μπορεί να παρέχεται σε όλες τις δομές υγείας, ανάλογα με τις ανάγκες των ασθενών, στους οποίους απευθύνεται, και διακρίνεται σε γενική και σε εξειδικευμένη ανακουφιστική φροντίδα.
Ως «γενική ανακουφιστική φροντίδα» ορίζεται η ανακουφιστική φροντίδα που παρέχεται από επιστήμονες υγείας που αναλαμβάνουν τη θεραπεία και φροντίδα ασθενών με απειλητικά για τη ζωή νοσήματα. Η γενική ανακουφιστική φροντίδα περιλαμβάνει την αξιολόγηση και διαχείριση των συμπτωμάτων, την επικοινωνία με τον ασθενή σχετικά με τη διάγνωση και την πρόγνωση, καθώς και τη συνεργασία ή παραπομπή του σε υπηρεσίες εξειδικευμένης ανακουφιστικής φροντίδας.
Ως «εξειδικευμένη ανακουφιστική φροντίδα» ορίζεται η ανακουφιστική φροντίδα που παρέχεται από διεπιστημονική ομάδα, η οποία αποτελείται από γιατρό, νοσηλευτή/τρια, κοινωνικό/ή λειτουργό, ψυχολόγο, εργοθεραπευτή/τρια, φυσιοθεραπευτή/τρια, διαιτολόγο, λογοθεραπευτή/τρια, φαρμακοποιό και άλλους θεραπευτές που διαθέτουν πιστοποιημένες γνώσεις στην ανακουφιστική φροντίδα. Η ελάχιστη σύνθεση της διεπιστημονικής ομάδας είναι γιατρός, νοσηλευτής/τρια, κοινωνικός/ή λειτουργός, ψυχολόγος. Το έργο της διεπιστημονικής ομάδας μπορεί να υποστηρίζεται από ειδικά εκπαιδευμένους εθελοντές.
Τέλος υπάρχει και η «παιδιατρική ανακουφιστική φροντίδα» η οποία αφορά τη συνολική παροχή υπηρεσιών φροντίδας υγείας για τη θεραπεία και τη φροντίδα των νεογνών, βρεφών, παιδιών και εφήβων που αντιμετωπίζουν προβλήματα που σχετίζονται με απειλητικές για τη ζωή τους ή χρόνια εξελικτικές ασθένειες.
Στόχοι της ανακουφιστικής φροντίδας είναι:
α) η ανάπτυξη ειδικών δομών θεραπείας και νοσηλείας των ασθενών που ενδυναμώνουν τη δυνατότητα συμμετοχής του οικογενειακού και οικείου τους περιβάλλοντος κατά τα στάδια θεραπείας και νοσηλείας τους,
β) η βελτίωση του ανθρώπινου δυναμικού με κατάλληλη εκπαίδευση και επιμόρφωση στις ανάγκες της ανακουφιστικής φροντίδας,
γ) η παροχή ολοκληρωμένης υποστήριξης των ασθενών που χρήζουν ανακουφιστικής φροντίδας, καθώς και των οικογενειών και των οικείων τους,
δ) η αξιοποίηση της χρήσης σύγχρονων ηλεκτρονικών μεθόδων τηλεϊατρικής, για τη συμβουλευτική υποστήριξη των ασθενών και των οικογενειών τους.
Αποζημίωση υπηρεσιών
Για την παροχή ολοκληρωμένων υπηρεσιών ανακουφιστικής φροντίδας ασθενών συστήνεται στο Υπουργείο Υγείας Εθνικό Μητρώο Ανακουφιστικής Φροντίδας Ασθενών. Στο Εθνικό Μητρώο Ανακουφιστικής Φροντίδας Ασθενών εγγράφονται οι ασθενείς που χρήζουν ανακουφιστικής φροντίδας, με ευθύνη του θεράποντος ιατρού τους, ή με ευθύνη θεράποντος ιατρού δημόσιας δομής, με υποχρεωτική αναφορά στο είδος του νοσήματος.
Όπως επισημαίνεται στο νομοσχέδιο οι υπηρεσίες που παρέχονται από τις Δομές Ανακουφιστικής Φροντίδας Ασθενών αποζημιώνονται με νοσήλια ή με τροφεία, αν πρόκειται για παροχή υπηρεσιών εντός δομών, ή ανά επίσκεψη, αν πρόκειται για παροχή υπηρεσιών κατ’ οίκον.
Οι ασφαλιστικοί οργανισμοί ή ο Εθνικός Οργανισμός Παροχής Υπηρεσιών Υγείας (ΕΟΠΥΥ) δύνανται να συμβάλλονται με τις ΔΑΦΑ για την παροχή υπηρεσιών ανακουφιστικής φροντίδας στους ασφαλισμένους τους. Οι υπηρεσίες αυτές αποτελούν υπηρεσίες υγείας, η δαπάνη των οποίων δύναται να καλύπτεται από τους ασφαλιστικούς οργανισμούς και τον ΕΟΠΥΥ, κατά τις εκάστοτε ισχύουσες για αυτούς διατάξεις.
Τα ελλείμματα
Αξίζει να σημειωθεί ότι στην «εκπνοή» της η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ το 2019 είχε παρουσιάσει τα αποτελέσματα μελέτης για την ανακουφιστική φροντίδα στην Ελλάδα, με βάση τα οποία αποδεικνύονταν ότι υπάρχει δραματικό κενό.
Ειδικότερα σε συνεργασία με το Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος είχε γίνει μελέτη που έδειχνε πως μόνο 600 από τους 120.000 έως 135.000 ασθενείς που χρειάζονται Ανακουφιστική Φροντίδα στη χώρα μας εξυπηρετούνται ετησίως. Αυτό σημαίνει ότι υπάρχει ανάγκη για περί τους 15.000 ασθενείς την ημέρα. Περισσότεροι από 95% από τους ασθενείς αυτούς θα μπορούσαν να λαμβάνουν ανακουφιστική αγωγή στο σπίτι τους και μόνο γύρω στο 3,5% μπορεί να χρειαστούν ανά πάσα στιγμή νοσηλεία σε εσωτερική δομή.
Υπολογίζεται ότι, με βάση τα παραπάνω στοιχεία, χρειάζονται 500 κλίνες για τη νοσηλεία ασθενών, ενώ μόλις 9 τέτοιες κλίνες είναι διαθέσιμες, με τον αριθμό αυτό να αντιπροσωπεύει λιγότερο από 0,5% των συνολικών αναγκών.
Την ίδια ώρα για να ανταποκριθούμε στις σημερινές ανάγκες της κατ’ οίκον φροντίδας χρειαζόμαστε περίπου 300 ομάδες, με τα μέλη κάθε ομάδας να εξυπηρετούν 50 ασθενείς την ημέρα.
Κατά προσέγγιση ένα ποσοστό 37% των αναγκών για Ανακουφιστική Φροντίδα στην Ελλάδα αφορά καρκινοπαθείς και το υπόλοιπο 63% καρδιαγγειακά νοσήματα, χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια, φυματίωση, HIV, διαβήτη, κίρρωση, νεφροπάθειες, διάφορες μορφές άνοιας και άλλες περιπλεγμένες σοβαρές ασθένειες.